Útvarpstíðindi : nýr flokkur - 01.01.1952, Blaðsíða 31

líf hans sýndi, en gekk ekki troðnar slóðir
og var því lengi rnissldlinn.
Auðvitað vildi Hannes Hafstein verða
þingmaður, til að geta barizt fvrir áhuga-
málum sínum á Alþingi. Bauð hann sig
því fram á þing oftar en einu sinni á þess-
um árum, en hann náði ekki kosningu
vegra skoðana sinna í stjórnarskrármál-
inu, því þær voru þá kallaðar afturhald.
Árið 1895 varð Hannes Hafstein sýslu-
maðar í Isafjarðarsýslu og haustið 1900
kusu Isfirðingar hann á þing og sat hann
í fyrsta sinn á Alþingi sumarið 1901.
Þegar hér var komið, hafði þjóðin
skipzt í 2 harðsnúna pólitíska flokka, út
af stjórnarskrármálinu og afstöðunni til
Dana. Annars vegar voru Valtýingar,
kenndir við foringja sinn Valtý Guð-
mundsson. Þeir vildu ganga að tilboði,
sem Valtýr hafði fengið hægri stjórnina
dönsku að gera, um það, að Island fengi
sérstakan íslenkzan fáðherra, búsettan í
Kaupmannahöfn. en ætti þó sæti á Al-
þingi. En þá fór dómsmálaráðherran
danski með Islandsmál og var landshöfð-
inginn umboðsmaður hans hér lieima og
átti sæti á Alþingi fyrir hönd hans. Hins
vegar voru svo Heimastjórnarmenn. Þeir
vildu ekki ganga að tillögum Valtýs eða
„Valtískunni“ eins og sú stefna var köll-
uð; töldu þær einungis verða til þess,
að draga valdið út úr landinu. Þeir vildu
í þess stað berjast fyrir því, að æðsta
stjórn Islands yrði í landinu sjálfu, m. ö.
o., að ráðherrann yrði búsettur hér á landi
— og af þessari stefnu dró flokkurinn
nafn sitt.
Eftir kosningarnar árið 1900 voru þess-
ir flokkar hér um bil jafnir, en einn þing-
maður Heimastjórnarmánna komst ekki
til þings sökum veikinda og náðu því Val-
týingar aðeins meiri hluta á þinginu 1901.
Hannes Hafstein var kosinn sem Heima-
Bernharð Stefánsson
alþingismaður.
Á 90 ÁRA afmæli Hannesar Haf-
stein, 4. des. s. 1., efndi útvarpið til
kvöldvöku til minningar um hann.
Vilhj. Þ. Gíslason ræddi um
skáldskap hans og las nokkur kvæði,
en Bernharð Stefánsson alþm. og
forseti efri deildar flutti erindi um
Hannes Hafstein, þjóðarleiðtogann
og skáldið. Þetta var mjög snjallt
erindi, er varpaði skýru ljósi, eftir
því sem hægt er í svo stuttu máli,
yfir stjórnmálafeiil Hannesar, og
lýsir vel hve sterkum tökum þessi
afburða maður hefur náð á hugum
ungra manna á sinni tíð, með ljóð-
um sínum, persónuleik og stjórn-
málabaráttu.
Bernharð Stefánsson hefur góð-
fúslega leyft Utvarpstíðindum að
birta erindið.
ÚTVARPS'rÍÐINDI 31