Morgunblaðið - 07.12.2008, Blaðsíða 6

6 FréttirVIKUSPEGILL
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. DESEMBER 2008
Krókhálsi 3 569 1900Sv
un
tu
ro
g
di
sk
am
ot
tu
r
Leður-
svunturnar
vinsælu
• svartar
• brúnar
• rauðar
Verð kr. 9.900
Diskamottur
úr leðri
• svartar
• dökkbrúnar
Verð kr. 2.100
PO
RT
hö
nn
un
Opið kl. 8:30-16:30 mán.-fös.
Þeir komu af hafi og réðust á Múmbaí, miðstöð
viðskipta og menningar á Indlandi, Wall Street og
Hollywood, glugga vestursins í austrinu. Hryðju-
verkamennirnir voru tíu og þeir réðust m.a. á
stóra járnbrautarstöð, tvö lúxushótel, annað það
sögufrægasta í borginni, og miðstöð gyðinga. Þeir
beindu spjótum sínum sérstaklega að útlend-
ingum. 172 létu lífið, þar af 26 útlendingar. Um
allan heim ríkir samúð með Indverjum, en innan
lands kraumar reiði í garð stjórnvalda fyrir að
koma ekki í veg fyrir árásina. Á Indlandi líkja
margir árásinni við hryðjuverkin í Bandaríkj-
unum 11. september 2001. Vissulega var mann-
fallið ekki sambærilegt, en áfallið er gríðarlegt.
Saga spennu og átaka
Það hefur lengi verið grunnt á því góða í sam-
skipum kjarnorkuveldanna og grannríkjanna Ind-
lands og Pakistans. Sýnt þykir að árásarmenn-
irnir komu frá Pakistan. Eftir árásina á Múmbaí
er biðstaða í samskiptum ríkjanna, en loft er lævi
blandið. Í indverskum fjölmiðlum var á föstudag
sagt að indversk stjórnvöld hefðu sannanir fyrir
því að leyniþjónusta pakistanska hersins, ISI,
hefði átt þátt í árásinni. Árásarmennirnir hefðu
hlotið þjálfun hjá henni og væru nöfn tengla og
þjálfara þeirra komin í hendur þeirra, sem rann-
saka ódæðisverkin, sem og upplýsingar um það
hvar þjálfunin fór fram. Annar þeirra, sem réðust
á brautarstöðina, náðist og auk þess fannst far-
sími í togara, sem hryðjuverkamennirnir réðust
um borð í fyrir árásina, og mun þar vera að finna
upplýsingar um samskipti þeirra. Samband hefur
verið rakið milli hryðjuverkamannanna og pakist-
önsku samtakanna Lashkar-e-Taiba, hers hinna
réttlátu, sem aftur tengjast al-Qaeda.
Segjast hafa skotheldar sannanir
„Við munum brátt láta pakistönsk yfirvöld fá
skotheldar sannanir,“ hafði fréttaþjónustan India
Abroad eftir heimildarmanni í indversku leyni-
þjónustunni.
Yfirvöld í Pakistan hafa lýst yfir því að þau hafi
hvergi komið nálægt hryðjuverkinu. Asif Ali Zar-
dari, forseti Pakistans, sagði að hann myndi grípa
til afgerandi aðgerða gegn þeim einstaklingi eða
hópi, sem stæði á bak við verkið. Hann hefur hins
vegar ekki stjórn á öllu því sem gerist í Pakistan.
Leyniþjónustan er ríki í ríkinu og hann á fullt í
fangi með að hemja talibana og hryðjuverka-
samtökin al-Qaeda í landamærahéruðunum, sem
liggja að Afganistan. Þau öfl vildu ekkert frekar
en að yfirvöld í Pakistan beindu athyglinni frá
þeim og fylktu liði við landamæri Indlands.
Þremur mánuðum eftir 11. september 2001
réðst sjálfsmorðssveit inn í indverska þingið og þá
munaði minnstu að brytist út stríð milli Indlands
og Pakistans. Stjórnvöld á Indlandi þóttust
þekkja handbragð pakistönsku leyniþjónust-
unnar. Rétt eins og nú.
Reuters
Kurr milli kjarnorkuvelda
 Indverjar rekja árás hryðjuverkamanna á Múmbaí fyrir rúmri viku til Pakistans  Réðust
á miðstöð viðskipta og menningar á Indlandi  Pakistanar ráða ekki við ástandið
Reuters
Blóðug árás Hrollvekjandi ummerki um árásina
á lestarstöðina í Múmbaí fyrir rúmri viku.
Í eldlínunni Fólk leitar skelf-
ingu lostið skjóls undan skot-
hríð hryðjuverkamanna út úr
Taj Mahal-hótelinu í Múmbaí
27. nóvember.
Upphafið var blóði drifið. Þegar
Gandhi og Nehru leiddu Indland til
sjálfstæðis 1947 ákváðu Bretar að
búa til tvö ríki, Indland og Pakistan.
5,5 milljónir hindúa og síka voru
fluttar nauðugar yfir hin nýju landa-
mæri norður til Indlands og sex
milljónir múslíma suður til Pakist-
ans. Í þessum hreinsunum brutust
út miklar trúarofsóknir og er talið
að ein milljón manna hafi látið lífið í
þeim. Ótti Pakistana við Indverja
hefur markað samskipti ríkjanna al-
veg frá upphafi og er orsök kjarn-
orkuvopnakapphlaupsins milli
þeirra. Tengsl Pakistana við talibana
í Afganistan á sínum tíma má líka
rekja til viðleitni þeirra til að tryggja
stöðu sína gagnvart risanum í
norðri. Annað afsprengi þessara
átaka er deilan um Kasmír þar sem
múslímar eru 80% íbúa. Kasmír
stóð sjálfstætt, en þegar Pakistanar
hugðust innlima svæðið gekkst leið-
togi þess Indverjum á hönd. Tvö
stríð hafa verið háð um Kasmír.
Á Indlandi búa 150 milljónir múslíma.
Það eru fleiri múslímar en búa í Afg-
anistan, Írak, Íran og Sádi-Arabíu
samanlagt. Hvergi búa jafn margir
múslímar í einu og sama landinu. Þó
eru þeir aðeins 13,4% af heild-
arfjölda íbúa á Indlandi. Samskiptin
við múslíma á Indlandi hafa löngum
verið góð, þrátt fyrir blóðsúthelling-
arnar 1947. Árið 2002 réðist hins
vegar æstur múgur hindúa á múslíma
í ríkinu Gujarat á Indlandi og létu tvö
þúsund manns lífið. Ólgan meðal
múslíma í heiminum hefur heldur
ekki farið fram hjá múslímum á Ind-
landi. Indverskir múslímar mótmæltu
skopmyndunum af Múhameð spá-
manni í danska blaðinu Jyllands-
Posten hástöfum. Múslímskir hryðju-
verkamenn á Indlandi koma ekki bara
úr þjálfunarbúðum í Pakistan og Afg-
anistan. Slíkar búðir finnast líka á
Indlandi.Á þessu ári hafa 130 manns
látist í tilræðum, sem samtökin
Mujaheddin Indlands hafa lýst sig
ábyrg á. Segjast þau vera að berjast
gegn stjórnvöldum til að hefna fyrir
ofsóknir á hendur múslímum á Ind-
landi. Þessi hópur hafði boðað röð
hryðjuverka í Múmbaí.
Atburðarásin
Bandaríkjamenn hafa löngum reynt
að stilla til friðar á milli Pakistana
og Indverja og vera lokið á púðurt-
unnunni. Bandaríkjamenn hafa al-
veg frá því að hryðjuverkin voru
framin í Bandaríkjunum 11. sept-
ember 2001 þrýst á yfirvöld í Pak-
istan um að kveða niður hryðju-
verkaöfl í landinu og hafa beitt til
þess ýmsum meðulum, en þeir vilja
ekki að Indverjar taki upp á að gera
slíkt hið sama.
Indverjar hafa brugðist varlega
við árásinni á Múmbaí, en Manmoh-
an Singh, hefur verið gagnrýndur
harkalega af stjórnarandstöðunni
fyrir að bregðast ekki við fyrri
hryðjuverkum og ekki dregur reið-
in, sem nú hefur blossað upp, úr
þrýstingnum. Indlandsstjórn rekur
árásina til Pakistans, en ekki til
stjórnar Asif Zardaris, sem segir að
hryðjuverkamennirnir séu land-
lausir og fremji líka ódæðisverk í
Pakistan. Fyrir tveimur mánuðum
létu 50 manns lífið í árás hryðju-
verkamanna í höfuðborg landsins
og í fyrra réðu hryðjuverkamenn
Benazir Bhutto, eiginkonu Zardar-
is, af dögum.
Eftir 11. september gerði George
W. Bush Bandaríkjaforseti banda-
lag við Pervez Musharraf, þáver-
andi forseta Pakistans, í barátt-
unni gegn hryðjuverkum. Oft lék
grunur á að Musharraf léki tveimur
skjöldum í því bandalagi. Þegar
hann missti völdin vissu Banda-
ríkjamenn ekki hvert þeir ættu að
snúa sér, en þeir hafa haldið áfram
að þrýsta á Pakistana um að halda
áfram að beita sér gegn hópum tal-
ibana og liðsmönnum al-Qaeda,
sem hafa átt sér griðland í Pak-
istan.
Bandaríkjamenn hafa líka gert
árásir inn í Pakistan, bæði úr lofti
og á jörðu niðri, pakistönskum
stjórnvöldum til mikillar gremju.
Þótt Bandaríkjamenn ráðist inn í
Pakistan eru þeir alfarið mótfallnir
því að Indverjar geri það. Indverjar
hafa aftur á móti fordæmi Banda-
ríkjamanna. Það er því ekki víst að
þeir verði jafn móttækilegir og áð-
ur fyrir áköllum frá Washington um
að fara með gát.
Bandaríkjamenn eru hins vegar
greinilega staðráðnir í að reyna að
tryggja friðinn og í lok liðinnar viku
fóru Condoleezza Rice, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, og Mike
Mullen, yfirmaður bandaríska her-
aflans, til Indlands og Pakistans til
að róa málin. Hvort það gengur eft-
ir er annað mál og á þriðjudag var
haldinn fundur allra flokka í Pak-
istan, sem sendi frá sér skýra yf-
irlýsingu um að gerðu Indverjar
árás á skotmark í Pakistan yrði lit-
ið á það sem stríðsyfirlýsingu.
Lokið á púðurtunnunni
Reuters
Málum miðlað Condoleezza Rice
ræðir við Manmohan Singh.