Morgunblaðið - 04.07.2009, Blaðsíða 20

20 FréttirERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 2009
EVRÓPUMENN hafa liðið miklar þjáningar á tímum
tveggja alræðiskerfa, þess stalínska og þess nasíska.
Eru tekin af öll tvímæli um þetta í nýrri ályktun
ÖSE, Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu, en hún
hefur þegar valdið nokkrum titringi í Rússlandi.
Í ályktuninni, sem heitir „Sameining sundraðrar
Evrópu“, segir, að alræði Stalíns hafi verið jafn
grimmilegt og alræði Hitlers. Báðir hafi þeir gerst
sekir um þjóðarmorð og glæpi gegn mannkyni.
Búist er við, að Rússar, sem eiga aðild að ÖSE,
verði ekki alveg sáttir við samþykktina en þeir eru
enn mjög tvístígandi í afstöðunni til Stalíns og
grimmdarverka hans. Rússneskar fréttastofur full-
yrða hins vegar, að tilgangurinn með ályktuninni sé
að „reyna að stöðva tilraunir rússneskra stjórnvalda
til að upphefja Stalín og falsa um leið sögulegar stað-
reyndir“.
23. ágúst helgaður uppgjöri við alræðishyggju
Í ályktuninni er lagt til, að 23. ágúst verði helgaður
uppgjöri Evrópumanna við alræðishyggjuna en þann
dag fyrir 70
árum, árið
1939, gerðu
Hitler og Stal-
ín með sér
griðasáttmála.
Alexandr
Kozlovskí, for-
maður sendi-
nefndar Rússa
hjá ÖSE, hef-
ur þegar kall-
að ályktunina
„ósæmilega
árás á Rússland“. Kveðst hann ósáttur við, að stal-
ínismanum skuli líkt við nasismann og minnir á þær
fórnir, sem Sovétmenn færðu í stríðinu gegn nas-
istum. Hafi ekkert ríki misst fleiri menn í þeim hild-
arleik. Georgí Kandelaki, þingmaður frá Georgíu,
minnti hins vegar á, að Stalín hefði útrýmt fleira fólki
en Hitler. svs@mbl.is
Alræði stalínismans var jafn
grimmilegt og nasismans
Ályktun ÖSE þar um fer fyrir brjóstið á fulltrúum Rússa
Jósef Stalín Adolf Hitler
ESB und-
irbýr hörð
viðbrögð
HÁTTSETTUR,
íranskur klerkur
sagði í gær, að
þeir íranskir
starfsmenn
breska sendiráðs-
ins í Teheran,
sem hefðu verið
handteknir og
sakaðir um að
kynda undir
óeirðum í borginni, yrðu leiddir fyrir
rétt. Búist er við hörðum við-
brögðum Evrópusambandsríkjanna
verði það gert.
„Að sjálfsögðu verða þeir ákærðir.
Játningar þeirra liggja fyrir,“ sagði
Ahmad Jannati, yfirmaður Vernd-
araráðsins, í gær.
Níu íranskir starfsmenn breska
sendiráðsins voru handteknir í síð-
asta mánuði en bresk yfirvöld segja,
að sjö þeirra hafi verið sleppt. Eru
mörg ESB-ríki að íhuga að kalla
heim sendiherra sína í Teheran
verði af málssókn gegn mönnunum
og Svíar, sem nú eru í forsæti í ESB,
undirbúa formleg viðbrögð.
Nokkrir íranskir þingmenn í hópi
harðlínumanna hafa hvatt til, að
réttað verði yfir þeim, sem beittu sér
fyrir ólöglegum útifundum, og er lit-
ið á það sem atlögu að Mir Hossein
Mousavi, leiðtoga stjórnarandstöð-
unnar. svs@mbl.is
Harðlínuklerk-
urinn A. Jannati.
Réttað yfir sendi-
ráðsstarfsmönnum
BANDARÍSKI herinn hélt í gær áfram árásum
sínum á talibana í Helmand-héraði í Afganistan
sem hófust á miðvikudagskvöld.
Talibanar hörfuðu víða en veittu harða mót-
spyrnu við bæinn Toshtay, að sögn talsmanns
bandaríska hersins sem jafnframt greindi frá því
að einn bandarískur landgönguliði hefði fallið á
fimmtudaginn og nokkrir særst.
Talsmaður talibana sagði að 33 hermenn hefðu
verið drepnir.
Högg sverðsins
Allt að 4.000 bandarískir landgönguliðar eru
sagðir taka þátt í aðgerðinni auk 650 afganskra
her- og lögreglumanna. Með aðgerðinni, sem köll-
uð er Khanjar eða sverðshögg, vonast bandaríski
herinn og Barack Obama Bandaríkjaforseti til
þess að hrekja talibana frá suðurhluta Afganist-
ans og vinna íbúana á sitt band.
Hingað til hafa sveitir Nató á svæðinu, sem eru
undir stjórn Breta, eingöngu getað gert árásir að
deginum og síðan dregið sig í hlé, að því er greint
hefur verið frá í erlendum fjölmiðlum. Talibanar
hafa þá alltaf streymt til baka.
Með tvöfalt öflugri liðsstyrk er ætlunin nú að
setja upp stöðvar á svæðum sem yfirráð nást yfir
til þess að vera í nánd við íbúana.
Traust mikilvægt
Mikilvægt þykir að öðlast traust þeirra. Yf-
irmenn í hernum eiga að setja á laggirnar sérstök
bæjarráð með íbúunum í síðasta lagi sólarhring
eftir innrás í bæi þeirra og borgir. Það er von
bandaríska hersins að með þessu móti verði hægt
að vernda 90 prósent íbúanna í suðurhluta Afgan-
istans í lok sumarsins í stað 60 prósenta nú. Þá
geta hjálparsamtök farið til svæða þar sem ekki
hefur verið hægt að veita aðstoð.
Markmiðið er einnig að ró og friður ríki þegar
forsetakosningarnar verða haldnar 20. ágúst.
Á fréttavef bandaríska stórblaðsins New York
Times er bent á að það geti reynst erfitt fyrir
bandaríska herinn að vinna óbreytta borgara á
sitt band. Þeir séu þegar farnir að veita hermönn-
unum mótspyrnu á vissum svæðum.
Nokkrir þeirra hafi misst ættingja í loftárásum
bandamanna en aðrir hafi gengið til liðs við talib-
ana vegna fátæktar eða vegna mikilla áhrifa talib-
ana í Helmand-héraðinu. Þeir hafi þegar sætt sig
við stjórn þeirra og kvíði nú enn meiri átökum.
ingibjorg@mbl.is
Sverðið reitt til höggs í Afganistan
 Stórsókn bandaríska hersins gegn talibönum hafin  Vonast er til að ró og
friður ríki í lok sumars  Erfitt getur reynst að öðlast traust óbreyttra borgara
Reuter
Öllu viðbúnir Bandarískir land-
gönguliðar í Afganistan.
ÍTALSKA þingið
samþykkti í
fyrradag mjög
ströng lög um
ólöglega innflytj-
endur en þau
leyfa meðal ann-
ars sérstakar eft-
irlitssveitir
óbreyttra borg-
ara. Hafa ýmis
mannréttindasamtök og einnig
Páfagarður gagnrýnt lagasetn-
inguna.
Framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins ætlar að skoða lögin og
kanna hvort þau samræmist evr-
ópskum réttarvenjum en minnt er á,
að lög, sem „kveða á um sjálfkrafa
brottvísun ákveðinna hópa“ séu ekki
ásættanleg.
Skilgreindir sem afbrotamenn
Þessi lög voru helsta mál Silvios
Berlusconi forsætisráðherra í kosn-
ingabaráttunni í maí í fyrra en sam-
kvæmt þeim verða ólöglegir inn-
flytjendur á Ítalíu skilgreindir sem
afbrotamenn. Þá, sem hýsa slíkt
fólk, má dæma í fangelsi og hér eftir
verða allir, sem vilja fá nýfætt barn
skráð, að framvísa pappírum um, að
þeir séu ítalskir ríkisborgarar.
Umdeildasta ákvæði laganna er
um svokallaðar borgarasveitir. Þær
mega að vísu ekki bera vopn en eiga
að fylgjast með því, að almanna-
reglu sé í engu raskað. svs@mbl.is
Umdeild
lög á Ítalíu
Silvio Berlusconi
Ólöglegir innflytj-
endur skilgreindir
MOSKVUBÚAR fóru fyrir nokkru að búa sig undir
heimsókn Baracks Obama Bandaríkjaforseta til borg-
arinnar en hún hefst á mánudag. Er sitthvað til sölu til
að minna á hana og þar á meðal þessar „babúskur“ eða
brúður með mynd af Obama og þeim félögum Dmítrí
Medvedev, forseta Rússlands, og Vladímír Pútín for-
sætisráðherra. Búast margir við að heimsókn Obama
geti orðið mjög söguleg. svs@mbl.is
Reuters
OBAMA LÍFGAR BRÚÐUSÖLUNA
RAFBÍLARNIR eru á næstu grös-
um en í svipinn njóta þó svokallaðir
tvenndarbílar, sem eru með raf-
mótor og sprengihreyfil, mestra vin-
sælda. Þeir þykja hins vegar allt að
því hættulega hljóðlausir og þess
vegna er nú til athugunar að búa þá
út með sérstöku tæki, sem fram-
leiðir hæfilegan hávaða.
Þegar tvenndarbílar ganga fyrir
sprengihreyflinum má auðvitað
heyra vélarhljóðið en þegar skipt er
yfir á rafmagnið má heita, að þeir
steinþagni. Í Japan hefur ríkisskip-
aðri nefnd verið falið að skoða hvort
nauðsynlegt sé að koma fyrir ein-
hverjum hljóðgjafa í bílunum til að
auka öryggi annarra vegfarenda.
Erfitt fyrir sjóndapra
„Við höfum fengið fjölmargar
ábendingar frá ökumönnum og fólki,
sem sér illa, um að þessir hljóðlausu
bílar séu stórhættulegir,“ sagði einn
nefndarmanna og bætti við, að þegar
blint fólk væri á ferðinni á götum
bæja og borga treysti það að miklu
leyti á heyrnina. Hann minnti hins
vegar á, að hljóðleysi tvenndarbíla
og þá ekki síður rafbíla væri auðvit-
að ákaflega eftirsóknarvert. Vegna
þess hillti undir, að umferðarhávað-
inn í borgum hyrfi að miklu leyti.
Vinsælasti tvenndarbílinn, Toyota
Prius, kom fyrst á markað 1997 og
ódýrari og mikið breytt útgáfa kom
á göturnar í Japan í maí. Fyrirliggj-
andi pantanir eru 200.000 og er bíll-
inn nú sá vinsælasti á japanska
markaðinum. svs@mbl.is
Tvenndarbíll Toyota Prius er nú
vinsælasti bíllinn í Japan.
Sérstakur hljóðgjafi í öll-
um raf- og tvenndarbílum?