Morgunblaðið - 04.07.2009, Blaðsíða 36

36 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 2009
Fyrir réttum þrem-
ur áratugum hófust
kynni okkar Sigur-
þórs Ísleikssonar.
Eftir að við Þóra dótt-
ir hans rugluðum
saman reytum var hann tíður gestur
á heimili okkar. Börnin okkar hænd-
ust að honum, hann var ævinlega
kallaður Doddi afi en stundum
Doddi rotari sem vísaði til þess að
hann æfði box á yngri árum. Ekkert
aðfangadagskvöld án Dodda afa var
viðkvæðið á Hvirfli. Þá birtist með
hann með pakka handa barnabörn-
unum og tefldi við þau skák fram á
rauða jólanótt.
Sigurþór var afburðasmiður og
trésmíðar urðu ævistarf hans. Verk-
færin léku í höndum Dodda, bílarnir
hans voru eins og verkstæði á hjól-
um, fyrst blár Vauxhall og síðan
kom Skódinn til sögunnar. Skottið
var troðfullt af verkfærum, þar var
vélsög og fræsari, falshefill og
boddískrúfur. Á heimili okkar Þóru
átti hann mörg handtökin, ávallt
bóngóður og ég sóttist eftir að að-
stoða hann við smíðarnar. Það var
einstaklega skemmtilegt að fara
með honum í timburverslanir til að
velja smíðavið, þar var hann sann-
arlega á heimavelli. Þegar heim var
komið söng og dundi í verkfærunum
hjá Dodda, sum voru þung, önnur
flugbeitt. Þegar hann var kominn í
vinnuham flautaði hann á sérstakan
hátt en ekki var hann sérlega
Sigurþór Ísleiksson
✝ Sigurþór Ísleiks-son fæddist í
Reykjavík 31. mars
1927. Hann lést á
Hjúkrunarheimili
aldraðra í Víðinesi 12.
júní síðastliðinn og
fór útför hans fram
frá kirkju Óháða
safnaðarins 25. júní.
ánægður þegar ég tók
að nota sporjárnið fyr-
ir skrúfjárn. Svo
brosti hann og kallaði
mig „snillinginn“.
Nú á skilnaðar-
stund streyma fram
ótal minningar. Ég
man þegar við fórum í
ökuferð með bílveikan
hvolp, ég man þegar
Doddi tók upp harm-
onikkuna að kvöldi
dags og lék gömlu
dansana, ég man eftir
heimsóknum okkar í
Kolaportið og eftir
ferð á Njáluslóðir þar sem við höfð-
um með okkur finnskt öl í nesti. Þá
heimsóttum við Steina frænda hans
á Sléttabóli í Landeyjum. Doddi var
ættaður úr Landeyjunum og sem
ungur drengur dvaldi hann þar á
sumrin. Honum var ákaflega hlýtt
til þeirrar sveitar, þekkti þar hvern
bæ með nafni og rifjaði oft upp
gamlar sögur þaðan.
Sigurþór var einstaklega orð-
heppinn maður og skopskyn hans
óborganlegt. Hann lagði aldrei illt
orð til nokkurs manns, þótt hann
hefði ákveðnar skoðanir á mönnum
og málefnum. Hann tók lífinu ekki
of hátíðlega en undir spaugsömu yf-
irborðinu var alvarlega þenkjandi
maður sem var félagslegt réttlæti í
blóð borið. Ég kallaði hann stundum
eðalkrata og af stjórnmálamönnum
hafði hann mest dálæti á Jóhönnu
Sigurðardóttur, löngu áður en hún
komst í tísku.
Síðustu árin voru Sigurþór afar
þungbær af heilsufarsástæðum,
einkum eftir að hann gat ekki séð
um sig sjálfur. Það var ekki hans
stíll að dvelja á sjúkrastofnunum til
langframa og á stundum hafði hann
á orði að hann tæki hvíldinni fagn-
andi. Á kveðjustund koma ekkert
nema góðar minningar upp í hugann
og umfram allt skemmtilegar. Hafi
hann þökk fyrir allt.
Bjarki Bjarnason.
Seinustu árin kynntist ég afa mín-
um sem fullorðinn einstaklingur. Þá
vorum við ekki lengur í hlutverka-
leiknum afi og barnabarn. Þess
vegna kveð ég hann núna ekki ein-
ungis sem afa heldur einnig sem ein-
staklega góðan vin.
Doddi afi var mjög sérstakur og
ólíkur öllum öfum sem ég hef þekkt
og heyrt um. Það var margt sem
gerði hann ólíkan öðrum og það var
einmitt það sem mér þótti vænst
um. Hann var persóna sem gæti
fyllt síður í frægri og langri skáld-
sögu því það fylgdu honum ótal
skondnar og ótrúlegar sögur.
Þegar manni verður hugsað til
hans koma margar minningar upp í
hugann. Afi var ávallt á jólunum hjá
okkur, þá fuku brandararnir við
borðhaldið og það fylgdi því ætíð
mikil spenna þegar pabbi, Bjarni
bróðir minn og afi tefldu skák á jóla-
nótt. Þegar ég stundaði nám í FB
heimsótti ég afa oft, hann bjó þá ör-
skammt frá skólanum. Mér þótti
notalegt að koma til hans. Stundum
fékk ég mér kríu í leðursófanum hjá
honum. Afa var mikið í mun að gefa
mér eitthvað í gogginn og í raun
vildi hann endalaust vera að hlaða
einhverju í mann. Stundum var það
fiskur með tólg og svo komu klein-
urnar úr glerkrukkunni í eftirrrétt.
Við fórum oft saman í Kolaportið
og þar var afi sannarlega á heima-
velli. Hann fór ævinlega með mig á
kaffiteríuna og tók ekki annað í mál
en að borga fyrir kræsingarnar. Við
einn sölubásinn sagði afi sölumann-
inum að hann ætti fullt af fötum til
að gefa honum til að selja því hann
væri búinn að kaupa svo mikið af
nýjum fötum. Í raun átti afi ekki
mikið af fötum heldur var hann bara
svo örlátur. Ég man ekki hversu oft
ég fór frá honum hlaðin dóti. Það
var engin leið að afþakka gjafirnar
hans. Ég dáðist einu sinni að styttu-
safninu hans og fannst lítil stytta af
ketti afar falleg og hafði orð á því
við afa. Hann vildi endilega gefa
mér styttuna en ég sagðist ekki
þurfa að eignast hana, ég myndi
bara skoða hana hjá honum. Hann
sagði að ég mætti eiga hana því
hann sæi hana hvort sem er ekki því
hún væri svo lítil og hann orðinn
sjóndapur. Þessi litla stytta er núna
orðin að mikilvægri minningu.
Takk fyrir allt, elsku afi. Megir þú
hvíla í friði.
Vilborg Bjarkadóttir.
Nú er Sigurþór Ísleiksson, eða
Doddi frændi, fallinn frá eftir nokk-
uð löng og stöng veikindi. Yfir
Dodda var ákveðinn ævintýraljómi
enda fór hann víða og aðhafðist
margt í gegnum tíðina. Það var aldr-
ei lognmolla eða skortur á umræðu-
efni þegar hann var annars vegar
enda hafði Doddi sérstakan húmor
og áhuga á mönnum og málefnum.
Doddi var fæddur og uppalinn í
gamla bænum í Reykjavík og hann
þekkti hvern krók og kima í mið-
bænum og Þingholtunum. Þrátt fyr-
ir að hann byggi á efri árum í Breið-
holti toguðu hans gömlu slóðir í
hann og ræturnar sögðu til sín.
Hann fór iðulega niður í bæ með
strætó til að njóta þess sem miðbær-
inn hafði upp á að bjóða, jafnvel eftir
að heilsan fór verulega að gefa sig.
Þó svo að sjónin hafi verið orðin
slæm fann hann alltaf rétta vagninn
en þessar bæjarferðir voru honum
mjög dýrmætar. Það var Dodda
auðvitað mikið áfall þegar hann fékk
fyrir mörgum árum krabbamein í
raddböndin og nauðsynlegt reyndist
að fjarlægja þau. En Doddi náði
góðum tökum á að nýta sér tæki
sem gaf honum tækifæri til að
mynda hljóð og orð. Tækið góða
varð alltaf að vera hlaðið enda
óspart notað þegar fjölskyldan kom
saman. Við hér í Hlaðhömrum átt-
um margar og góðar minningar með
Dodda frá aðfangadegi en þá fórum
við árum saman vestur í gamla
kirkjugarð og settum skreytingar
og ljós á leiði foreldra hans – Ísleiks
afa og Fannýjar ömmu. Í þessum
ferðum okkar bar margt skemmti-
legt á góma. Mikið rætt um gamla
daga í Reykjavík og dvölina í sveit-
inni hjá föðurbróður hans, Halldóri
á Skíðbakka í Austur-Landeyjum,
en þar var Doddi nokkur sumur.
Sveitin og allt frændfólkið þar var
honum alla tíð mjög ofarlega í huga
og eftir mætti reyndi hann að halda
í tengslin við sveitina. Doddi var
sem barn og unglingur liðtækur í
íþróttum en sem fullorðinn maður
fylgdist hann hvað best með knatt-
spyrnu. Því var ekki undan því vik-
ist að ræða um gengi KR en það var
hans félag. Doddi var mikill dýra-
vinur og hann var ekki í vandræðum
með að laða til sín kisurnar í ná-
grenninu . Hann gaukaði að þeim
matarbita, sauð ófá fiskstykkin en
einnig keypti hann góðgæti fyrir
þær í Kolaportinu en þangað lagði
hann oft leið sína. Lengst af starfs-
ævinnar vann Doddi sem húsasmið-
ur þó svo að húsgagnasmíði væri
hans iðn. Hann var vel liðinn á
vinnustað, vinnusamur og vandvirk-
ur. Ef dætur hans eða aðrir í stór-
fjölskyldunni þurftu á hjálp að halda
við smíðar var alltaf hægt að leita til
hans um aðstoð eða góðar ráðlegg-
ingar. Doddi var í eðli sínu jafn-
aðarmaður, þannig var hann alinn
upp og þeirri stefnu var hann trúr
alla ævi. Við í Hlaðhömrum viljum
hér að leiðarlokum þakka honum
fyrir margar góðar samverustundir
í gegnum árin. Hann var undir það
síðasta orðinn þreyttur á erfiðum
veikindum enda átti maður eins og
Doddi, sem allt sitt líf var sjálfstæð-
ur með sig og sitt, erfitt með að
sætta sig við að verða öðrum háður.
Nú fær hann hvíldina en við sem eft-
ir lifum getum yljað okkur við góðar
minningar.
Fanný, Gunnar og Hörður.
Látin er Ása Guð-
rún Guðjónsdóttir
bekkjarsystir mín úr
MR og sessunautur
þar í fjögur ár. Andlát
hennar kom okkur
bekkjarsystrum mjög
á óvart, þar sem við vissum ekki ann-
að en hún væri við allgóða heilsu.
Framundan var dagsferð okkar
bekkjarfélaga, sumarferðin sem var
tilhlökkunarefni og Ása hafði ákveð-
ið að taka þátt í. En dauðinn gerir
ekki ávallt boð á undan sér eins og
hér sannaðist. Eftir stúdentspróf
okkar vorið 1948 stundaði Ása lækn-
isfræði við Háskóla Íslands, og að
loknu kandidatsári hér heima lá leið
hennar til Svíþjóðar til frekara náms
á handlækningsdeildum. Grunar mig
að hún sé meðal þeirra fyrstu kvenna
hérlendis sem lagt hafa stund á
skurðlækningar. Í Svíþjóð dvaldi
Ása við nám og starf í mörg ár en eft-
ir heimkomuna starfaði hún síðan
sem læknir m.a. við Sjúkrahús Ak-
ureyrar og varð síðan yfirlæknir á
Sjúkrahúsi Siglufjarðar í tíu ár. Á
þessu langa tímabili var samband
okkar skólasystra við Ásu eðlilega
ekki mikið vegna fjarlægðar erlendis
og hér heima. En þegar hún hætti
læknisstörfum og flutti suður varð
nokkur breyting í þeim efnum, og á
síðari árum höfum við komið saman
að jafnaði, ýmist skólasysturnar sér
eða árgangurinn, og munum við
örugglega halda þeim sið áfram okk-
ur til ánægju. Ása byggði ásamt
yngri systur sinni, Sigríði Maríu,
tveggja íbúða hús í Grafarvogi, þar
Ása Guðrún
Guðjónsdóttir
✝ Ása Guðrún Guð-jónsdóttir fæddist
í Reykjavík 5. febrúar
1928. Hún lést á heim-
ili sínu 22. júní síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá
Dómkirkjunni 2. júlí.
sem þær systur
bjuggu í sátt og sam-
lyndi uns yfir lauk. En
systirin andaðist fyrir
tæpum tveimur árum
eftir margra ára erfið
veikindi sem stöfuðu
af meðfæddum blóð-
sjúkdómi. Sumum
fannst manni Ása
stundum geta verið lít-
ið eitt hrjúf í viðmóti
og hafa nokkuð sér-
staka sýn á ýmsum
málefnum. Eitt er þó
víst, að nánari kynni
leiddu annað í ljós og sýndu hvern
mann hún hafði að geyma. Vil ég
nefna sem dæmi, að í samskiptum
hennar við systur sína sem átti við
þennan erfiða sjúkdóm að stríða
sýndi Ása ótakmarkaða þjónustu-
lund og umhyggjusemi í hennar
garð. Var hún ætíð nálæg og
reiðubúin til aðstoðar, þegar þörfin
var brýn. Þær systur voru samtaka
um margt sem varð þeim báðum til
ánægju og lífsfyllingar. Stunduðu
þær mikið gönguferðir og ferðuðust
oft saman bæði innanlands og er-
lendis þegar aðstæður leyfðu. Tón-
listin var þeim einnig mjög hugleik-
in, sóttu þær oft tónleika og var
systir Ásu virk í kirkjukórum. Ása
rifjaði oft upp æskuminningar sínar
um sumardvalir í Æðey á Ísafjarð-
ardjúpi. Þar átti hún sterkar rætur
hjá ættfólki sínu og móður sinnar
sem ólst þar upp. Eyjan var í huga
hennar draumaparadís, enda víða
fræg m.a. fyrir sitt ríkulega fuglalíf,
dúntekju og mikla gróðursæld.
En nú er komið að leiðarlokum, og
fyrir hönd bekkjarsystranna færi ég
Ásu þakkir fyrir löng og góð kynni
frá æskuárum okkar.
Blessun fylgi henni, nánustu ætt-
ingjum og vinum sem henni tengdust
á langri ævi.
Guðrún Kristinsdóttir.
Vinfesta og tryggð einkenndu Ásu
Guðjónsdóttur. Arnardalsættin er
þekkt fyrir þá eiginleika og Ása hafði
jafnan á takteinum ýmsan fróðleik
um þá ætt. Við kynntumst á Svíþjóð-
arárum okkar fyrir áratugum, þar
sem við vorum báðar að bæta við
okkur þekkingu og lífsreynslu. Ása
hafði þá verið á ýmsum sjúkrahúsum
í Svíþjóð að sérhæfa sig í skurðlækn-
ingum, en hún var meðal fyrstu
kvenna sem eftir embættispróf í
læknisfræði frá Háskóla Íslands
lögðu út á þá braut að gera skurð-
lækningar að sérgrein sinni. Í Vä-
nersborg var hún um árabil í hópi
skurðlækna á borgarsjúkrahúsinu
og varð þá löggiltur læknir í Svíþjóð.
Þegar hún síðan sneri til Íslands tók
hún við yfirlæknisstöðu á Sjúkrahúsi
Siglufjarðar, frá því síðla árs 1976 til
haustsins 1986, þegar hún flutti til
Reykjavíkur, þar sem hún bjó með
systur sinni æ síðan.
Ása var skemmtilegur vinur að
eiga. Sumum, sem ekki þekktu hana,
kann að hafa virst hún hlédræg og ef
til vill fálát á stundum, en það var
stutt í glettin og kankvís tilsvör og
brosið breitt. Þess fékk ég að njóta
hvenær sem leiðir lágu saman. Það
var gaman að ferðast með henni,
segir sú, sem einu sinni ók með henni
yfir þvera Svíþjóð. Í þeirri miklu um-
ræðuferð um landsins góss og gæði,
– en þó einkum um Æðey í Ísafjarð-
ardjúpi þaðan sem hún var ættuð,
villtumst við í öllum skóginum og lá
við að við misstum af Gullfossi , sem
þá var enn skemmtilegasti farkost-
urinn frá meginlandinu heim til Ís-
lands.
Ása var mikill náttúruunnandi og
átti hinar ótrúlegustu græjur til úti-
legu, sem hún stundaði með systur
sinni og vinum allar götur eftir að
um hægðist á Reykjavíkurárunum.
Tjaldgræjurnar og ótalmargt annað
haganlegt til að geta tjaldað hvar
sem er, voru til taks til að geta heyrt
lækinn hjala við ósnortinn bala og lít-
inn hvannamó. Um tíma kom hún sér
einnig upp jeppa, sem var allt að því
eins og töfrateppi, hóf sig yfir allar
torfærur. Ása bjó með systur sinni
Sigríði eftir að hún flutti til Reykja-
víkur, en Sigríður féll frá fyrir rúmu
ári síðan. Þær byggðu sér fallegt hús
í Grafarvogi uppi á Fannafold. Þaðan
sá yfir Faxaflóann, eyjar og sker.
Stór kíkir lá alltaf í gluggakistunni í
norð-vesturglugganum. Þær voru
skipstjóradætur, systurnar. Á
Fannafoldinni var líka tónlist í góð-
um hljómtækjum, en skemmtilegast
var að heyra þær sjálfar syngja. Sig-
ríður söng um árabil í Dómkirkju-
kórnum. Ásu heyrði ég syngja í eld-
húsinu á læknissetrinu á Siglufirði,
þegar hún var að hella á könnuna.Og
mér varð á að spyrja: „Hvað er
þetta? Af hverju fórstu ekki í söng,
fremur en læknisfræði?“ „Iss, það
hefði aldrei lukkast, – það tíðkaðist
ekki þá og áreiðanlega ekki verið
lánshæft fyrir mig á dögunum eftir
stúdentsprófið,“ sagði hún á sinn
stuttaralega hátt og hélt áfram að
dilla tónunum.
Ég sakna Ásu Guðjónsdóttur úr
samtíðinni og votta samúð mína
frændfólki hennar og okkur öllum
sem áttum hana að vini.
Vigdís Finnbogadóttir.
Ása Guðrún eða Ása, eins og hún
var ævinlega kölluð, hefur verið mér
kunnug alla mína ævi. Hún var vin-
kona Maríu móður minnar sem lést
haustið 2007. Þær þekktust frá barn-
æsku úr Laugarnesinu og voru svo
samstúdentar úr MR. Það atvikaðist
svo, þó Ása byggi í Svíþjóð, að móðir
hennar, Hólmfríður Vigdís, tók mig
að sér sem dagmamma á Lauga-
teignum. Þá var ég 2ja mánaða og
mamma vann fulla vinnu í Útvegs-
bankanum. Mikill vinskapur tókst
með mér og foreldrum Ásu, þeim
Hólmfríði Vigdísi og Guðjóni sem ég
kallaði Íu og afa. Vináttan var sterk
og varði meðan þau lifðu. Mikið sam-
band hefur verið milli minnar fjöl-
skyldu og Ásu þó hartnær þrír ára-
tugir séu liðnir frá því Ía og afi féllu
frá. Yngsta dóttir okkar hjóna heitir
Hólmfríður Vigdís eftir Íu.
Ása var merk kona, brautryðj-
andi. Sennilega er hún ein fyrsta ís-
lenska konan sem sérhæfði sig í
skurðlækningum. Hún var mikið
menntuð í faginu og með góð próf.
Hún var flinkur læknir og margar
frásagnir hef ég heyrt í gegnum árin
af afrekum hennar á því sviði. Lækn-
isfræði var hennar aðaláhugamál og
var hún sílesandi fræðibækur um
það efni fram á síðasta dag. Ása
starfaði lengi sem læknir í Svíþjóð,
síðan á Akureyri og Siglufirði. Mikil
tilhlökkun var á Laugateignum er
Ása var væntanleg, því oft var mikið
fjör þegar hún kom. Mér er í barns-
minni er hún kom eitt sinn með kass-
ettutæki að utan, framandi og flottar
græjur. Hún spilaði á það fjöruga
músík og dönsuðum við í stofunni af
miklum móð. Hún sagði skemmtileg-
ar sögur af ýmsu sem á daga hennar
hafði drifið og kom með útlenskt
nammi, t.d. rauðan lakkrís sem var
nokkuð sem okkur krökkunum í
kringum hana þótti mjög spennandi.
Já, það var oft líflegt í kringum Ásu,
hún stríddi okkur krökkunum mikið
og ærslaðist með okkur. Það var
gaman að heimsækja hana á Akur-
eyri og til Siglufjarðar þar sem hún
undi hag sínum vel. Ása var glaðvær
kona og gaman var að ræða við hana.
Hún fylgdist vel með málefnum líð-
andi stundar, var vel að sér, víðlesin
og veraldarvön, hafði ferðast víða
um heim. Ása var ekki allra, hún var
opinská í skoðunum sínum, jafnvel
svo að fólki fannst hún á stundum
allt að því hrjúf í samskiptum, en það
var bara á yfirborðinu. Ása hafði ein-
staka manneskju að geyma og lét sér
annt um vini sína og þá sem í kring-
um hana voru. Hún annaðist Siggu
systur sína af einstakri alúð en Sigga
var sjúklingur allt sitt líf en gat þó
stundað vinnu og átti langa, góða
ævi. Það má að hluta til þakka um-
önnun Ásu. Veikindi Siggu urðu
kveikjan að áhuga Ásu á læknisfræð-
inni, sagði hún mér eitt sinn. Síðustu
rúma tvo áratugina bjuggu þær í
samtengdu parhúsi. Þær voru mikl-
ar vinkonur og voru mikið saman.
Eftir að Sigga lést haustið 2007,
breyttust aðstæður Ásu mikið.
Hennar missir var mikill, félags-
skapurinn við Siggu hafði skipt
miklu máli.
Við fjölskyldan vottum öllum vin-
um og vandamönnum Ásu innilega
samúð, hennar verður sárt saknað.
Rannveig Rist.