Morgunblaðið - 04.07.2009, Blaðsíða 43

Menning 43FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 2009
VILDE Frang, kornungur norskur
fiðluleikari, hefur undirritað út-
gáfusamning við eitt stærsta út-
gáfufyrirtæki í klassískri tónlist,
EMI. Vilde Frang er aðeins 23 ára
en þykir stefna hraðbyri í heims-
frægð og í haust var hún sett á lista
tónlistartímaritsins Gramophone
yfir þá ungliða í tónlistinni sem
þykja líklegastir til stórræða.
Vilde Frang er þó enginn ný-
græðingur í tónlistinni, hún kom
fyrst fram opinberlega tíu ára með
norsku útvarpshljómsveitinni. Tólf
ára lék hún fyrst með Fílharm-
óníusveitinni í Ósló undir stjórn
Mariss Janson og síðan þá hefur
hún komið fram sem einleikari með
hljómsveitum víða um heim og þótti
frumraun hennar með Fílharm-
óníusveitinni í London 2007 stór-
viðburður í menningarlífinu þar.
Debút-plata Vilde Frang hjá EMI
kemur út í janúar. Þar leikur hún
fiðlukonserta eftir Prokofjev og
Sibelius og fleira. „Einstök rödd
hennar og heit og djúp spila-
mennska gefa fyrirheit um glæsi-
lega plötu,“ segir Stephen Jones,
varaforseti EMI.
Vilde Frang hefur hlotið styrki
og viðurkenningar, þar á meðal
dönsku Sonningverðlaunin, Ritter
Foundation-verðlaunin og styrk frá
Borletti-Buitoni-sjóðnum í London.
Heit og djúp
spila-
mennska
Norski fiðluleikarinn
Vilde Frang semur
við EMI-útgáfuna
Framúrskarandi Vilde Frang.
VÍKINGUR Heiðar Ólafsson
píanóleikari kemur fram á
tvennum tónleikum kl. 14 og 17
í dag, í Selinu á Stokkalæk á
Rangárvöllum. Hann spilar og
spjallar við tónleikagesti í um
það bil eina klukkustund ásamt
þeim Höllu Oddnýju Magnús-
dóttur píanóleikara og Huldu
Jónsdóttur fiðluleikara. Þetta
eru fyrstu tónleikarnir í nýju
tónlistarsetri á Stokkalæk, í
u.þ.b. 100 km. fjarlægð frá Reykjavík.
Setrið er stofnað til þess að styrkja unga tón-
listarnema í klassískri tónlist til að efla færni sína
og menntun og veita þeim færi á að iðka list sína.
Tónlist
Víkingur Heiðar
spilar á Stokkalæk
Víkingur Heiðar
Ólafsson
SIF Tulinius fiðluleikari og
Steinunn Birna Ragnarsdóttir
píanóleikari flytja nokkur af
lögum Atla Heimis við ljóð
Halldórs Laxness í nýjum bún-
ingi fyrir fiðlu og píanó á Stofu-
tónleikum að Gljúfrasteini á
morgun kl. 16. Sif og Steinunn
Birna leika Maríukvæði, Klem-
entínudans og Stríðið. Þær
flytja einnig verk eftir Gluck,
Bach, Paradis, Franck, Chopin
og Atla Heimi, ýmist samin eða útsett fyrir fiðlu
og píanó. Að vanda fara tónleikarnir fram í stofu
nóbelsskáldsins, aðgangseyrir er 500 krónur og
allir velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Tónlist
Spila lög við ljóð
Nóbelsskáldsins
Sif Tulinius
GESTUR á Orgelsumri í Hall-
grímskirkju á morgun kl. 17 er
bráðungur. Pétur Sakari (f.
1992) er yngsti konsertorg-
anisti Finnlands og var aðeins
13 ára gamall er hann hélt
fyrstu opinberu tónleika sína.
Faðir hans Petri er Íslend-
ingum að góðu kunnur sem að-
alstjórnandi Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands til margra ára
og Pétur er því á heimavelli í
Reykjavík. Efnisskrá tónleikanna er öll frá 19. og
20. öldinni og geymir verk eftir landa hans Jean
Sibelius, afmælisbarnið Mendelssohn og fleiri.
Pétur ætlar líka að leika af fingrum fram.
Tónlist
Pétur Sakari spilar
í Hallgrímskirkju
Pétur Sakari
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
ÞAÐ er enginn bernskubragur á
Sumartónleikum í Skálholti. Þessi
elsta sumartónlistarhátíð í landinu
hefst í dag í 35. sinn.
„Það verður mikil áhersla á
Händel og Haydn í sumar því við
fögnum 250 ára ártíð þess fyrr-
nefnda og 200 ára ártíð þess síð-
arnefnda,“ segir Sigurður Hall-
dórsson, listrænn stjórnandi
Sumartónleikanna. „Tónlist Händ-
els verður spiluð allt sumarið en
áherslan á Haydn verður mest
aðra og þriðju viku Sumartón-
leikanna. Við flytjum konserta eft-
ir Händel, orgelkonsert og con-
certi grossi, en líka Dixit dominus
sem Hljómeyki flytur á Skál-
holtshátíð.“
Ótrúlegur fjársjóður
Kammermúsík Haydns verður
að sögn Sigurðar áberandi og þar
á meðal átta útsetningar tón-
skáldsins á skoskum þjóðlögum.
„Þessar útsetningar eru ótrúleg-
ur fjársjóður og það er gífurlegt
magn til af þeim. Þeim er þó nán-
ast ekkert sinnt og þau eru sjald-
an flutt. Þarna eru lög sem ég hélt
að væru íslensk lög, en reynast þá
vera skosk þjóðlög. Robert Burns
samdi ljóð sérstaklega við sumar
þessara útsetninga.“
Jaap Schröder, hinn hollenski
meistari barrokkfiðlunnar hefur
verið árlegur gestur Sumartón-
leikanna frá 1993 og í ár leiðir
hann bæði Skálholtskvartettinn og
Händel-hátíðarhljómsveitina.
Sigurður kveðst hafa reiknað
með að erfiðara yrði um vik en áð-
ur að fá erlenda gesti á hátíðina.
„Listamennirnir voru þó svo harð-
ir á því að koma, að okkur tókst
að skipuleggja þetta á samstarfs-
grundvelli. Sumarið er því jafnvel
enn fjölbreyttara og viðameira en
oft áður. Það leggjast allir á eitt
um að láta hlutina ganga upp.“
Nánar á sumartonleikar.is
Ártíða Händels og Haydns minnst á Sumartónleikum í Skálholti sem hefjast í dag
Íslensku lögin
reyndust skosk
Morgunblaðið/Golli
Sumartónleikar í Skálholti Sigurður Halldórsson listrænn stjórnandi tón-
leikanna segir dagskrána viðameiri og fjölbreyttari í ár en oft áður.
STÓRFERÐAHELGI og maj-
orkuveður drógu eflaust úr
aðsókninni á föstudaginn var
þegar Kristinn Árnason hélt
fyrstu klassísku tónleika sína
hér í tvö ár. Hálft hundrað
miðagreiðandi sálir minnti
fremur á framúrstefnuheimtur
en þá sjaldan einn aðalgít-
aristi landsins lætur frá sér
heyra. Varla var staðarvali um
að kenna, því trektlaga
Áskirkjuskipið er sem skapað
fyrir ómlítil hljóðfæri (og
mætti sennilega bæta enn
með því að minnka gólf-
teppið).
Fimm alda dagskráin hófst
Næturljóð [5’] eftir sjálfan
sig; gizka tilkomumikið verk
undir blekkjandi látlausu yf-
irborði þar sem impressjón-
ískir hraðsnertlukaflar og dul-
úðugir rökkursöngvar gengu
upp í merkilega sannfærandi
heild, þó eflaust mætti skerpa
ögn á „loka“-kennd niðurlags-
ins. Epísku dansarnir tveir úr
„Þríhyrndum hatti“ Manuels
de Falla og Homenaje hans til
Debussygrafar nutu alls er
Kristinn hefur til að bera af
fögrum tóni, snörpu hryn-
skyni, seiðandi sveiflu, glöggu
kontrastanæmi og neistandi
fimi, sem og hinar háspænsku
þjóðlífsmyndir Isaacs Albeniz
er lauk með hinu magnaða
Asturias.
Í rauninni ætti ekki að
þurfa að pota frekar í spila-
mennsku á mörkum hins full-
komna. En kannski mætti út-
skýra fyrir þeim er taka mark
á slíku, að hálf mínusstjarnan
stafar af örfáum kaflamótum,
einkum tveim í Chaconnunni,
þar sem gítaristinn hefði vel
mátt gefa sér aðeins meiri
tíma til að auka við spennu og
færa flennifimina í dýpstu þrí-
vídd.
með kyrrlátri reisn á
„Keisarasöngs“-útsetningu
Narvaezar (1500-60) á Mille
regretz eftir Josquin. Hvílíkir
eðaltónar hafa ekki ómað í
höllu Karls V. meðan dátar
hans murkuðu lífið úr frum-
byggjum Vesturheims! Eftir
tvo þjóðlega barokkdansa
Gaspars Sanz (d. 1710; Vill-
anos-stefið er endurnýtt í al-
kunnum gítarkonsert Rodri-
gos) kom fyrsti tónleika-
stanzinn af mörgum, furðu-
nútímaleg og svífandi Toccata
arpeggiata Kapsbergers (d.
1651), áður en lagt var á há-
heiðina með sjálfri Chacconnu
Bachs úr d-moll fiðlupartít-
unni af makalaust markvissri
yfirsýn og að heita má örðu-
lausri tækni.
Andres Segovia, er líklega
átti umritunina, hefði kinkað
ánægðum kolli, og sömuleiðis
19. aldar smámeistararnir M.
Carcassi og D. Aguado er
Kristinn hyglaði af áreynslu-
lausri lipurð í Tveim æfingum
og Rondo í a – án þess þó að
sneiða hjá háskahraða í hring-
dansinum, áhættu er kostaði
nokkrar smáfinkur.
Kristinn frumflutti eftir hlé
Á mörkum hins fullkomna
Áskirkja
Gítartónleikar
bbbbm
Verk eftir de Narvaez, Sanz, Kaps-
berger, J. S. Bach, Carcassi,
Aguado, Kristin Árnason (frumfl.),
de Falla og Albeniz. Kristinn Árna-
son gítar. Föstudaginn 25. júní kl.
19:30.
RÍKARÐUR Ö.
PÁLSSON
TÓNLIST
NICO Muhly er eitt af athygliverðustu
tónskáldum Bandaríkjanna um þessar
mundir. By All Means eftir hann, sem flutt
var á tónleikum Kammersveitarinnar Ísa-
fold fyrir skemmstu, er því miður ekki eitt
af hans bestu verkum. Það var upphafs-
atriði tónleikanna, sem voru haldnir á
Kjarvalsstöðum, og leið fyrir almennt
stefnuleysi. Auðvitað þarf tónlist ekkert
endilega að vera byggð upp eftir við-
urkenndri formúlu frá 18. eða 19. öldinni;
hún verður samt að búa yfir innra sam-
ræmi, vera „sönn“ – a.m.k. trúverðug. Það
sem hljómaði á Kjarvalsstöðum var ótta-
lega gervilegt, tilgangslaust fálm, í besta
falli stílæfing.
Mun meira var varið í „laud“ eftir Högna
Egilsson, en þar munaði mest um sérlega
glæsilegan einleik Unu Sveinbjarnardóttur
fiðluleikara. Tónlistin var djörf, á köflum
hvöss, en skreytt afar skemmtilegum lit-
brigðum sem hljómsveit og einleikari út-
færðu af listfengi. Án efa var þetta einn af
hápunktum kvöldsins.
Ekki eins rismikið var verk eftir Viktor
O. Árnason (fiðluleikara hljómsveitarinnar
Hjaltalín). Verkið var samt skemmtilegt,
hugmyndaríkt og oft fallega dramatískt.
Það var greinilega samið af einlægni og var
prýðilega leikið af Ísafold.
Svipaða sögu er að segja um sjarm-
erandi leikhúslega tónlist eftir Gunnar
Karel Másson, Mögu Legri. Nafnið vísar
til gagnvirkni, þ.e. áheyrendur gátu kosið
um hvaða kafla þeir heyrðu og í hvaða röð
þeir voru leiknir. Útkoman var ljúf en
merkilega hnitmiðuð þrátt fyrir að end-
anleg bygging verksins væri ekki í höndum
tónskáldsins.
Tónleikunum lauk með tónsmíð eftir
stjórnanda hljómsveitarinnar, Daníel
Bjarnason. Hún hófst með drynjandi þrás-
tefjun, en fjaraði svo smám saman út, end-
aði í dreymandi innhverfri rómantík sem
myndi sóma sér ágætlega í kvikmynd eftir
David Lynch. Sæunn Þorsteinsdóttir selló-
leikari lék einleik og spilaði af einstakri
næmni og innlifun sem greinilega var
fölskvalaus. Tónlistin var líka ekta, hríf-
andi og áleitin, enn ein skrautfjöðrin í hatt
tónskáldsins.
Stílæfing og skáldskapur
Kjarvalsstaðir
Kammertónleikar
bbbbn
Kammersveitin Ísafold lék tónlist eftir Nico
Muhly, Högna Egilsson, Viktor O. Árnason,
Gunnar Karel Másson og Daníel Bjarnason,
sem einnig var stjórnandi. Einleikarar: Una
Sveinbjarnardóttir og Sæunn Þorsteinsdóttir.
Fimmtudagur 25. júní.
JÓNAS SEN
TÓNLIST
Atli Ingólfsson og Þuríður
Jónsdóttir verða staðar-
tónskáld í Skálholti í sumar.
16. júlí frumflytur Hljómeyki
nýtt verk eftir Atla, byggt á
sendibréfi og þá verður einnig
flutt verkið Rauður hringur
eftir Þuríði. Verk eftir Þuríði
verða einnig flutt á loka-
tónleikunum 6. ágúst.
Staðartónskáldin
… það er voðalega
erfitt að vita hvað
snýr upp og niður,
og það má segja að allt
sem ruglar okkur í ríminu
sé rugl 44
»