Morgunblaðið - 16.08.2009, Blaðsíða 6

6 FréttirVIKUSPEGILL
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. ÁGÚST 2009
Til eru lögmenn sem telja að störf
skilanefnda gömlu bankanna séu
alls ekkert flókin og engin ástæða
sé til þess að flækja þau.
„Skilanefndir gömlu bankanna
starfa auðvitað fyrst og fremst sam-
kvæmt gjaldþrotalögum og bú-
sýslulögum, því gömlu bankarnir eru
í raun og veru ekkert annað en
þrotabú,“ sagði lögmaður.
Hann segir að vissulega sé um
gríðarlega stór þrotabú að ræða, þar
sem gömlu bankarnir eru, en engu
að síður þrotabú, sem séu í eigu
fyrrum lánardrottna þeirra og nú-
verandi kröfuhafa og hlutverk skila-
nefnda, sem séu bara hluti af slit-
astjórnum bankanna, sé að reyna að
tryggja hag kröfuhafa sem best.
„Menn mega ekki gleyma því að
gömlu bankarnir eru ekki í eigu rík-
isins. Sá kostnaður sem fellur á
skilanefndir, er ekki kostnaður sem
almenningur á Íslandi þarf að taka á
sig, heldur kostnaður kröfuhafa.“
Gjaldþrotalög gilda
Lögfræðistofa Reykjavíkur hefur
hætt innheimtustörfum fyrir skila-
nefnd gamla Landsbankans gagn-
vart Exista.
Þetta kom fram í tilkynningu frá
lögfræðistofunni síðdegis á föstu-
dag. Í tilkynningunni kom fram, að
með þessari ákvörðun vildi lög-
mannsstofan skapa frið um störf
skilanefndar.
LR sagði sig frá
innheimtustörfum
Stiklur
Eftir Agnesi Bragadóttur
agnes@mbl.is
S
viðsljósið hefur að undanförnu beinst að
því hvort upp hafi komið hagsmuna-
árekstrar á milli einstakra skilanefnd-
armanna bankanna og lögfræðistofa,
sem þeir eigi hlut að. Þannig hefur DV
fjallað ýtarlega um það að Lögfræðistofa Reykja-
víkur, þar sem Lárentsínus Kristjánsson, formað-
ur skilanefndar Landsbankans, á hlut, hafi gert
skilanefndinni háan reikning vegna innheimtu á
23 milljarða skuld Exista við gamla Landsbank-
ann.
Jafnframt hefur komið fram að annar lögmaður
sömu lögfræðistofu er formaður skilanefndar
Kaupþings, en það er Steinar Þór Guðgeirsson.
Steinar Þór sagði í samtali við Morgunblaðið að
skilanefnd Kaupþings hefði ekki gert neina verk-
eða innheimtusamninga við Lögfræðistofu
Reykjavíkur.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir hefur ekki náðst
samband við Lárentsínus Kristjánsson, formann
skilanefndar Landsbankans, þannig að ekki ligg-
ur fyrir hvort um einstakan samning var að ræða
við Lögfræðistofu Reykjavíkur, vegna innheimtu
á skuld Exista við gamla Landsbankann eða hvort
fleiri slíkir samningar hafa verið gerðir við stof-
una.
Þeir lögmenn sem rætt hefur verið við, eru
flestir þeirrar skoðunar að verksamningur eins og
sá sem skilanefndin gerði við lögmannsstofu, sem
að hluta til er í eigu Lárentsínusar Kristjáns-
sonar, sé áleitið álitamál, sem hljóti fyrr eða síðar
að koma til skoðunar hjá Fjármálaeftirlitinu og
líkast til einnig hjá umboðsmanni Alþingis.
Skal vera óháður í starfi
Í siðareglum Lögmannafélags Íslands, Codex
ethicus, segir í fyrsta kafla, sem fjallar um góða
lögmannshætti almennt í 3. grein: „Lögmaður
skal vera óháður í starfi og standa vörð um sjálf-
stæði lögmannastéttarinnar. Lögmaður skal ekki
láta óviðkomandi hagsmuni, hvort heldur eigin
eða annarra, hafa áhrif á ráðgjöf sína, meðferð
máls fyrir stjórnvaldi eða dómi eða á annað það,
sem lögmaður vinnur í þágu skjólstæðings síns.
Lögmaður ræður því sjálfur, hvort hann tekur að
sér verk eða ekki, nema lög bjóði annað.“
Viðmælendur úr röðum lögmanna segja að
þetta ákvæði í siðareglunum veki óneitanlega upp
spurningar um það hvort formaður skilanefndar
Landsbankans hafi ekki a.m.k. verið á gráu svæði,
því augljóslega hafi hann hagsmuni af því að Lög-
fræðistofa Reykjavíkur fengi sem flest innheimtu-
verkefni frá Landsbankanum og því sé spurning
um hvers eða hverra hagsmuna hann hafi fyrst og
fremst verið að gæta, eigin eða skjólstæðings síns,
gamla Landsbankans.
Í yfirlýsingu frá skilanefnd Landsbankans frá
því fyrir rúmri viku segir m.a.: „Þegar skilanefnd
tók við stjórn Landsbanka Íslands hf. síðastliðið
haust voru mörg stór og áríðandi mál sem þurfti
ýmist að leysa eða setja í farveg
án tafar til að viðhalda verð-
mætum innan bankans og
tryggja áframhald íslensks fjár-
málalífs. Eitt af málum sem fyr-
ir Skilanefnd kom var lánveiting
bankans til Exista, sem þá þeg-
ar var komið í alvarleg vand-
ræði. Gerði skilanefnd af því til-
efni ýtarlegan verksamning við
lögmann hjá Lögfræðistofu
Reykjavíkur þar sem honum
var falið að innheimta kröfur bankans við Exista.
Lárentsínus Kristjánsson vék sæti í skilanefnd við
umræðu og atkvæðagreiðslu um þann samning.
Lögmannsstofa Reykjavíkur er ein sú stærsta á
Íslandi og þar er mikil reynsla í viðskiptamálum
af þessu tagi. Lárentsínus kom hvergi nærri
samningsgerð á stofunni vegna málsins. Skila-
nefndin hefur gert samninga við margar aðrar
lögmannsstofur um ýmis verkefni.“
Gefa lítið fyrir yfirlýsinguna
Fyrir þessa yfirlýsingu skilanefndarinnar gefa
viðmælendur lítið og ekki heldur þá staðreynd að
Lárentsínus Kristjánsson skuli hafa vikið af fundi
þegar skilanefndin ákvað sl. haust að gera ýt-
arlegan verksamning við lögmann hjá Lög-
fræðistofu Reykjavíkur þar sem honum var falið
að innheimta kröfur bankans við Exista.
„Hvaða máli skiptir það, að Lárentsínus vék af
fundi? Hann er jafnvanhæfur
eftir sem áður,“ segir lögmað-
ur, „því hann er í starfi sínu,
sem skilanefndarmaður, að
taka daglegar ákvarðanir um
útistandandi skuldir gamla
Landsbankans, hvaða skuldir
beri að gjaldfella og setja í inn-
heimtu og þá væntanlega bæði
hjá eigin lögmannsstofu og
öðrum.“
Annar lögmaður segir að hér
sé vissulega um erfitt mál að ræða. Lögfræðistofa
Reykjavíkur sé stór og öflug stofa, sem hafi í
stórum stíl tekið að sér innheimtustörf. En vit-
anlega orki það tvímælis, þegar svona gríðarlegir
hagsmunir eigi í hlut, að henni sé úthlutað stórum
innheimtusamningi eins og þeim, sem laut að inn-
heimtu á skuld Exista við Landsbankann.
Kunningjasamfélag
„Við búum í samfélagi kunningja og vina. Þar
eru lögfræðingar engin undantekning, það get ég
staðfest, eða hvers vegna heldur þú að ég vilji ekki
koma fram undir nafni?“ segir lögmaður. Hann
heldur áfram: „Ég og félagar mínir höfum rætt
þetta talsvert undanfarna daga og okkur ber sam-
an um að það hljóti að vera stutt í það, að svona
innheimtusamningar komi til alvarlegrar skoð-
unar hjá Fjármálaeftirlitinu og/eða umboðsmanni
Alþingis.“
Hæfi eða vanhæfi?
 Lögmenn telja að skýra þurfi nákvæmlega eftir hvaða reglum skilanefndir eiga að starfa
 Búast við því að málið komi fljótlega til kasta umboðsmanns Alþingis
Steinar Þór
Guðgeirsson
Lárentsínus
Kristjánsson
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Robert Spanó, starfandi umboðs-
maður Alþingis, sagði í samtali
við Morgunblaðið, að fljótlega í
kjölfar bankahruns sl. haust hafi
Tryggvi Gunnarsson, umboðs-
maður Alþingis, óskað eftir
ákveðnum upplýsingum frá for-
sætisráðherra um framkvæmd
neyðarlaganna og eitt af þeim
atriðum sem þar hafi verið til
skoðunar hafi verið lögfræðileg
staða skilanefndanna, hvort og
þá að hvaða marki reglur stjórn-
sýsluréttarins ættu við um þær.
„Niðurstaða Tryggva á þessum
tímapunkti, þar sem menn voru
að hefja þessa vegferð, var að
kannski væri ekki tilefni til ann-
ars þá, en minna stjórnvöld á, að
þau þyrftu að huga að þessum
reglum við framkvæmd laganna,“
sagði Róbert.
Róbert segir
að frá því
þetta var séu
liðnir um níu
mánuðir. „Ég
hef ekki form-
lega tekið
ákvörðun um
að hefja athug-
un á þessu, en
kannað verður að hvaða marki
rétt sé að umboðsmaður taki það
til skoðunar, að eigin frumkvæði,
hver staða skilanefndanna er að
lögum; hvaða ráðstafanir af
hálfu stjórnvalda hafa verið
gerðar, um að setja reglur, verk-
lagsreglur og annað slíkt, er lúta
að störfum skilanefndanna; og
ekki síst, að umboðsmaður kanni
sérstaklega hver afstaða stjórn-
valda er til stöðu skilanefnd-
anna. Í þeirri athugun, ef ég
ákveð að hefja hana formlega,
væri einmitt sú spurning hvort
núverandi lagagrundvöllur að
baki skilanefndanna sé nægilega
skýr og glöggur.“
Róbert bendir á að það sé eitt
hlutverka umboðsmanns Alþing-
is að hann getur, ef hann telur
skorta á ofangreindar reglur,
vakið athygli Alþingis og hlut-
aðeigandi ráðherra á því og bent
á nauðsyn þess að regluverkið
verði tekið til endurskoðunar.
„Þetta er því allt til skoðunar
hjá mér og ég mun á næstu vik-
um taka ákvörðun um hvaða ráð-
stafanir ég geri í þessum efn-
um,“ sagði Róbert Spanó.
Róbert Spanó
Lagagrundvöllur
skilanefnda skoðaður
Lögmaður, sem rætt var við um inn-
heimtusamning skilanefndar og
Lögfræðistofu Reykjavíkur, bendir
á, að engar ákveðnar reglur séu til
um það hvað sé heimilt og hvað
ekki, þetta sé miklu frekar spurning
um það hvað telst vera siðlegt og
boðlegt. „Við þær aðstæður, sem nú
eru í samfélaginu, tel ég persónu-
lega, að svona vinnubrögð séu
hvorki boðleg né siðleg. En það er
alveg öruggt, að þau eru lögleg.
Þegar af þeirri ástæðu, frá hvaða
lögfræðistofu Lárentsínus kemur,
tel ég liggja í augum uppi, að stofan
hafi ekki átt að taka að sér eitt ein-
asta verkefni fyrir skilanefnd Lands-
bankans,“ segir hann.
Lögmenn virðast margir telja að
það sé álitamál hvort einkaréttur
eða stjórnsýslulög eigi að gilda um
störf skilanefnda, sem gerir málið
flókið, a.m.k. þar til úr því hefur ver-
ið skorið lögfræðilega. Vitanlega
gildi alltaf um störf skilanefnda
fjármálalöggjöfin og önnur einka-
réttarleg löggjöf. En spurningin,
vegna eignarhalds ríkisins á bönk-
unum þremur, sé sú, að hvaða og
hve miklu marki störf skilanefnd-
anna eigi að falla undir stjórn-
sýslulöggjöfina, þar sem umboðs-
maður Alþingis á að fylgjast með
störfunum og allt aðrar reglur gilda.
Hvað er siðlegt?
afsláttur
20-50%
heldur áfram
Pottaplöntu
Útsalan