Saga - 1975, Page 102

96
SIGURÐUR RAGNARSSON
unni yfir á þetta nýja úrlausnarefni, fossamálið og spurn-
inguna um framtíðarstefnu í því efni. Báðir gömlu flokk-
arnir höfou ætíð haldið því fram, að stefna þeirra væri
frjálst og sjálfstætt Island. Meginágreiningurinn milli
þeirra hafði verið um réttu leiðina að því marki. Þar hafði
hvor um sig haldið fram sinni stefnu sem hinni einu réttu,
en talið stefnu andstæðingsins gagnslitla, ef ekki bein-
línis skaðsamlega.
Sjálfstæðisflokkurinn þversum áréttaði nú sem fyi’r
sterklega að sjálfstæði íslands hlyti að vera nafnið tómt
í framtíðinni, ef þess yrði ekki gætt að reisa rammar skorð-
ur við öllum völdum og áhrifum erlendra manna í íslenzku
þjóðlífi og þeim gert ókleift að hafa þar nokkur áhrif á
gang og úrlausn mála. Þetta átti við bæði um stjómmál
almennt og ekki síður um efnahagsmál og atvinnurekstur
í landinu. Flokkurinn taldi þetta vera sjálfa forsendu þess
sjálfstæðis og sjálfsákvörðunarréttar, sem einn gæti tryggt
alhliða framför lands og þjóðar, bæði í efnahagslegu og
menningarlegu tilliti. Af slíkum sjónarhóli séð hlaut Sogs-
fossafrumvarpið að koma mönnum þannig fyrir sjónir,
að með því væri vegið að sjálfum grundvellinum að fram-
tíðarsjálfstæði landsins, þeim grundvelli, sem treystur
hafði verið með áratuga þrotlausri baráttu gjarna undir
kjörorðinu „Island fyrir Islendinga".
Heimastjórnarflokkurinn hafði allt frá því á fyrstu
stjómarárum Hannesar Hafstein haldið fram þeirri
stefnu, að Islendingar mættu ekki vera svo ósveigjanlegh'
og einstrengingslegir í kröfum sínum á hendur dönskum
stjórnvöldum, að þegar af þeirri ástæðu væri fyrir það gh't
að nokkrar breytingar til bóta á stöðu landsins gagnvart
Danmörku gætu fengizt. Flokkurinn var jafnan hlynntur
samningum við Dani, ef þeir mættu verða til þess að bæta
í reynd aðstöðu landsmanna, jafnvel þótt slaka þyrfti a
ítrustu kröfum og gefa ýmis grundvallarsjónarmið upp
á bátinn. Heimastjómarmenn lögðu alltaf áherzlu á, að
form og vtri tákn skiptu ekki mestu varðandi raunveru-