Saga - 1991, Blaðsíða 13

BJÖRN SIGFÚSSON
11
frá handriti að bók um stöðu íslands í samfélagi þjóðanna á 21. öld-
inni. Fram á síðustu ár var hann tíður gestur á fundum og fyrirlestr-
um, tók oft til máls í umræðum og lagði jafnan eitthvað nýtt, frjótt og
skemmtilegt til málanna.
í bókasafnsfræðikennslu á íslandi var Björn brautryðjandi, hóf
hana einn í Háskólabókasafni árið 1957. Þar kom ég til náms hjá hon-
um haustið 1962 og á það því að þakka að ég kynntist Birni betur en
meðalstúdent. Bækur háskólabókasafna fjalla um allt sem mannshug-
urinn hefur hugsað, og því gat flokkunarfræði bóka ekki látið sér
nægja neitt minna. Það var hrein unun að sitja við fótstall meistara
Björns og hlusta á hann greina meginatriði og nýjustu strauma í
hverri fræðigreininni af annarri. Hann hafði þá ekki síst áhuga á eðlis-
fræði og öðrum raunvísindum (kannski fyrir áhrif sona sinna að ein-
hverju leyti) og tókst ótrúlega að reifa slík efni þannig að nemendur
hefðu gagn og ánægju af, eins þeir sem minnst kunnu í viðkomandi
fræðigreinum. Ég held að hann hafi eytt máladeildarfordómum mín-
um gegn raunvísindum. Björn hafði sýnilega nautn af að kenna.
Hann sparaði aldrei tíma sinn að segja nemendum til, þó að annir
kölluðu sífellt að, og átti auðvelt með að gleyma sér um stund í fræði-
legum hugleiðingum. Það var tjón íslenskum fræðum að Háskóli
íslands skyldi ekki hafa rúm fyrir hann til kennslu. Þó er fjarri mér að
gera lítið úr framlagi hans til fræða sinna; auk þess sem hann lagði
fram í prentuðu máli fór hann um þriggja áratuga skeið frábærlega
með það uppeldishlutverk sem líklega er mikilvægast í hverjum
háskóla, að kenna stúdentum að kunna við sig á bókasafni.
Björn Sigfússon var sérkennilegur maður og stundum kallaður sér-
vitur. Eiginlega var það þó öfugmæli. Eftir á finnst mér að sérstaða
hans hafi fólgist í tvennu. Annað var það að hann lagðist stundum í
dýpri þanka en menn voru tilbúnir að taka við á tímum einfaldra,
„vísindalegra" sanninda sem ríktu á starfsævi hans. Og ekki bætti
skilning manna að Björn tjáði sig oft knappt á prenti og eyddi ekki
rúmi í að tengja hugmyndir sínar náið saman. Upphafið að doktors-
ritgerð hans þótti örugglega mjög undarlegt á sinni tíð, en hvað finn-
um við þegar við lesum það nú? Glímu við viðfangsefni sem sögu-
heimspekingar og frásagnarheimspekingar hafa verið að velta fyrir
sér allar götur síðan, og mest allra síðustu árin. Myndlíking hans við
stjörnuheiminn mundi ekki heldur þykja neitt sérstaklega langsótt
meðal iðkenda þeirra fræða nú: