Saga - 1991, Blaðsíða 139

HUGLEIÐINGAR UM SÖGUSKOÐUN
137
gæða frá landnámi hafi almennt ekki haft hamlandi áhrif á þróun
landbúnaðar.18 í beinu framhaldi af þessu er sagt
At the same time, more and more of the land was acquired by
ecclesiastical insitutions and wealthy individuals to whom the
farmers had to pay rent.
Af þessu má ætla að fjölgun leiguliða stafi af versnandi loftslagi og
jafnframt að fyrir þennan tíma hafi bændur almennt verið sjálfseign-
arbændur, þótt þess sé hvergi getið. Gunnar notar orðið „farmers"
fyrir bændur en ég tel að heppilegra hefði verið að nota orðið „pea-
sants" enda er um tvö ólík hugtök að ræða sem hafa mismunandi
merkingu. íslendingar hafa hins vegar bara eitt orð yfir bændur og
gera oft ekki greinarmun á þessum tveimur ensku hugtökum.
Efling konungsvalds fjallar um tímabilið 1550-1830. Fyrst er greint
frá því að konungur eignaðist jarðir klaustranna og síðan er fjallað
almennt um verslunarmál fram til 1855. Einveldið er kynnt til sög-
unnar og sagt
This event was not of any great immediate significance in Ice-
land; local officials, most of them were Icelanders, continuded
to make important political decisions.
Fjallað er um breytingarnar sem áttu sér stað á 18. öld og stofnun
Reykjavíkur sem miðstöðvar gerð að þungamiðju. Því næst er sam-
félagsgerðin nokkuð vel útskýrð í mjög samþjöppuðu formi og sagt
the landowners, with most of the native officials in their
number, succeeded in monopolizing fishing, and they pre-
vented it from becoming an independent industry.
Þrátt fyrir þessa fullyrðingu og annað sem sagt er um samfélagið og
verslun á þessum árum getur Gunnar ekki um rit Gísla Gunnarssonar
Upp er boðið ísaland. Einokunarverslun og íslenskt satnfélag 1602-1787,
eða upprunalegu útgáfu þess verks, í heimildalista sínum í lok grein-
arinnar.
Bent er á að framfarir hafði orðið í Danaveldi á 18. öld á sama tíma
^ Sjá t.d. Björn Teitsson: Bosetning í Suður- Pingeyjarsýsla Rv. 1978. Einnig má nefna
grein Árna Daníels Júlíussonar, „Áhrif fólksfjölda á efnahagslíf gamla samfélags-
>ns". Saga 1990,149-56.