Morgunblaðið - 28.01.2010, Blaðsíða 33

Minningar 33
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 2010
Eins og margir
aðrir á ég Marteini
þakkarskuld að gjalda. Hann hefur
með list sinni og hlýjum og
skemmtilegum persónuleika auðg-
að líf mitt með ýmsum hætti. Það
eru margar stundirnar sem hann
hefur fyllt Dómkirkjuna með org-
elleik sínum sem hefur mætt þar
aðstæðum hverju sinni, nærfærinn
á sorgarstundum, fagnaðarríkur á
gleðistundum, glæsilegur á tónleik-
um. Hann hefur stjórnað Dóm-
kórnum sínum þannig að hrifning
og þökk fyllti hugann. Og ég minn-
ist einnig skemmtilegra og
fjörugra stunda þegar hann lék
undir með Barnakór Kársnesskóla
undir stjórn konu sinnar Þórunnar,
ekki síst þegar „karlakór“ þess
kórs tók lagið með bravúr.
Við Marteinn höfum alloft verið
kallaðir til að annast útfarir sem
kalla má erfiðar.
Þá brást það ekki að vel fyrir at-
höfnina kom Marteinn niður í
skrúðhúsið til að tryggja sér að allt
skipulag væri í lagi og til að stilla
saman strengi okkar. Hann skildi
það manna best hversu slíkar út-
farir geta verið prestinum þung-
bærar og nágengar og átti alltaf til
látlaus orð með hlýju brosi sínu til
uppörvunar og hvatningar. Og það
brást ekki heldur að lokinni athöfn
að hann kom aftur með orð til við-
urkenningar og umhugsunar. Hann
var einstaklega góður samstarfs-
maður, sem hafði sameinað menn-
ingu meginlandsins þaðan sem
hann var upprunninn og mótun
hans hérlendis þar sem hann vann
sitt ævistarf.
Mér er persónulega mikil eft-
irsjá að Marteini. Kópavogsbúum
öllum er eftirsjá að honum, því að
með afdráttarlausum og heilshugar
stuðningi hans hefur Þórunn getað
unnið það þrekvirki fyrir æsku
Kópavogs sem allir þekkja og ber
að þakka ríkulega.
Það er sárt til þess að hugsa að
einmitt nú þegar hann hafði lokið
störfum með miklum sóma og gat
farið að njóta frelsis og hvíldar eft-
irlaunaáranna skuli hann vera kall-
aður heim. En mestur er missir
Þórunnar og fjölskyldunnar þeirra.
Við Rannveig færum þeim innileg-
ustu samúðarkveðjur okkar.
Guð blessi minningu hins gáfaða
heiðursmanns, Marteins H. Frið-
rikssonar, listamannsins gjöfula og
góðgjarna.
Bernharður Guðmundsson.
Það eru messulok í Dómkirkj-
unni. Ég stend niðri vinstra megin
og horfi upp á kórinn sem bíður
með eftirvæntingarbros á andlitinu
og horfir á organistann sem hvolfir
sér yfir orgelið og ræðst á út-
göngusálminn. Ég stend kyrr niðri
og hlusta. Fólk tínist út en nokkrir
doka við og Dómkórinn stendur og
horfir á meistara sinn, dómorgan-
istann Martin Hunger, þar sem
hann lifir sig inn í sálminn og verð-
ur eitt með orgelinu. Við lifum með
og allt í einu deyr lokatónninn út.
Kórinn klappar á sinn einstaka
hátt og organistinn kemur til sjálfs
sín og það fer eins og fagnaðar-
kliður um kirkjuna, eins og ham-
ingjunni hafi verið sleppt lausri og
hlaupi nú um alla bekki. Allir
ganga léttir út, eitthvað hefur
gerst og allir vita nú að töfrar eru
til.
Það eru átján ár síðan konan mín
Marteinn Hunger
Friðriksson
✝ Marteinn H. Frið-riksson (f. Fritz
Martin Hunger) fædd-
ist í Meissen í Þýska-
landi 24. apríl 1939.
Hann lést á líknar-
deild Landspítalans í
Kópavogi 10. janúar
sl.
Útför Marteins fór
fram frá Dómkirkj-
unni í Reykjavík 22.
janúar sl.
byrjaði í Dómkórnum
og síðan hafa börnin
okkar sagt: „Það er
svo gaman þegar
mamma kemur heim
af kóræfingum, þá er
hún svo hamingju-
söm.“
Þannig var Mar-
teinn. Hann gerði
okkur hamingjusöm
og hvað er dýrmæt-
ara en að kynnast
fólki sem gerir okkur
hamingjusöm? Mar-
teinn gaf okkur tón-
list, andblæ og menningu aldanna.
Hann stóð fyrir framan kórinn
sinn, tók tónkvíslina úr vasanum,
sló henni við og lagði að eyranu,
sveiflaði svo hendinni og gaf tón-
inn, sló upptaktinn og kveikti í
kórnum sem fór upp á tærnar og
algleymið tók yfir. Öll hugsun í ein-
um brennipunkti. Marteinn hóf
kórinn til flugs og söngurinn mál-
aði fallegar myndir fyrir heiminn
og Guð. En Marteinn var ekki
maður hólsins. Hann fór eiginlega
hjá sér ef maður kom til hans eftir
tónleika og þakkaði honum mjög
mikið. Hann vissi hvernig þetta
hafði gengið og hann var ánægður
ef vel gekk og ekki þörf að þakka
honum fyrir það. Af og til spurði
hann mig hvenær ég ætlaði að
koma í kórinn. Ég varð hálfvand-
ræðalegur og sagði að ég léti bara
konuna um það – svo yrði einhver
að hlusta – og hann hló bara og ég
varð pínu upp með mér.
Stundum var ég svo heppinn að
fá að fylgja með þegar kórinn fór í
söngferðir. Himnasmiðurinn í Frú-
arkirkjunni í Dresden, Sofðu
unga… í Tívolí, Fráhneppt að ofan
á palli á Hofsósi. Og svo í Meissen,
heimabæ Marteins, á torginu við
kirkjuna, já eiginlega fyrir utan
gamla svefnherbergisgluggann
hans. Hópurinn raðaði sér upp
kringum meistarann og Ó hve létt
er þitt skóhljóð breiddi sig yfir
torgið og trén skiptu litum og urðu
allaufguð á augabragði og þarna
stóð hann, organisti af Íslandi, og
sagði okkur æðrulaus frá eldinum
yfir Dresden, Rússum sem stýfðu
lauk úr hnefa, þýskum hermönnum
sem breyttust í gamla menn á
augnabliki, pabba sem fór austur
og kom aldrei aftur. Ég hef aldrei
verið nær þessu stríði en þarna þar
sem ég hlustaði á Martein sex ára
á torginu í Meissen.
Og nú fer sól hækkandi. Ég mun
geyma myndina þegar hann stjórn-
ar jólalagi Þóru dóttur sinnar, fal-
legur, æðrulaus með kórinn sinn í
höndunum sem gaf allt og reyndi
að syngja hann til sín aftur …
Organistinn lyftir höndum af
nótnaborðinu og brosir örlítið,
næstum feimnislega. Kórinn brosir
og ég geng út og skil að nú verður
aldrei sagt við mig framar: „Hve-
nær þú ætla koma í kórinn?“
Eyþór Árnason.
Kveðja frá Mennta-
skólanum í Reykjavík
Marteinn H. Friðriksson stjórn-
aði kór Menntaskólans í Reykjavík
í áratug og hann lét af því starfi
vorið 2006 að eigin ósk.
Þegar Marteinn var ráðinn að
skólanum hafði kórstarf legið niðri
um hríð. Það var sérstaklega
ánægjulegt að fylgjast með starfi
hans og hann lyfti grettistaki í tón-
listarstarfi skólans. Nú eru jóla- og
vortónleikar kórsins orðnir að
fastri hefð í skólastarfinu. Með eld-
móði sínum og áhuga náði Mar-
teinn vel til nemenda skólans enda
efldist kórstarfið mjög undir
styrkri stjórn hans. Marteinn átti
frumkvæði að því að kórinn gaf út
geisladisk og hann skipulagði einn-
ig ferðalög með kórnum bæði inn-
anlands og erlendis. Kórinn fékk
afar góðar viðtökur hvar sem hann
kom fram. Kórstarfið efldist svo
mjög hjá Marteini að kórfélagar
vildu ekki yfirgefa kórinn þegar
þeir útskrifuðust frá skólanum.
Hann fann farsæla leið til að
bregðast við þessum óskum og kom
af stað tveimur kórum, annars veg-
ar kór skipuðum nemendum skól-
ans og hins vegar fyrrverandi nem-
endum skólans.
Lengi hefur verið gott samstarf
Dómkirkjunnar og Menntaskólans.
Marteinn og séra Hjálmar Jónsson
dómkirkjuprestur áttu frumkvæði
að því að efla samstarfið enn frek-
ar. Í mörg ár var haldin sérstök
MR-messa í Dómkirkjunni á haust-
in. Þar aðstoðuðu nemendur skól-
ans við messu og kórinn annaðist
messusöng undir stjórn Marteins.
Marteinn naut mikillar virðingar
í hópi samstarfsmanna og nemenda
og hann var einkar traustur og
samviskusamur starfsmaður. Fyrir
hönd Menntaskólans í Reykjavík er
hans hér minnst með þakklæti og
virðingu. Eiginkonu hans og börn-
um eru færðar innilegar samúðar-
kveðjur. Blessuð sé minning Mar-
teins Hungers Friðrikssonar.
Yngvi Pétursson.
Ég hitti hann fyrst á Jónsmessu
í Mývatnssveit. Hann stjórnaði
Lúðrasveit Vestmannaeyja og ég
dáðist að þessum glæsilega, suð-
ræna manni í borðalögðum bún-
ingnum. Nokkrum árum seinna var
ég svo heppin að verða nemandi
hans í Tónlistarskólanum í Reykja-
vík. Hann kenndi kórstjórn og á pí-
anó. Hann kom með ný vinnubrögð
og nýja tónlist og tónmenntakenn-
aradeildin blómstraði. Að kennslu
hans bý ég alla tíð og aðdáunarvert
hvernig honum tókst að halda þol-
inmæði sinni yfir lélegum píanó-
nemanda og laða það besta fram.
Martin var líka sá sem treysti mér
fyrstur til stærri einsöngsverkefna
og einsöngskennslu. Hann vildi hag
kórsins í Háteigskirkju sem bestan
og ákvað að bjóða kórfélögum upp
á einkatíma í raddþjálfun auk hóp-
kennslu. Hann kom að máli við
nemanda sinn og sagði eins og hon-
um var alla tíð einum lagið að „þú
átt að gera þetta“. Þannig hófst
kennsluferillinn á kirkjuloftinu og
síðan bættust einsöngshlutverk í
Bach-kantötum og messum við.
Martin bað mig mjög oft að syngja
við kirkjulegar athafnir og á þeim
tíma var hann ekki kominn með
bílpróf, svo við urðum oft samferða
í Fossvoginn. Hann var svo bíl-
hræddur að við gerðum grín að því
hve hann yrði um of kurteis í um-
ferðinni ef hann sjálfur sæti undir
stýri. Seinna skipti um hlutverk og
þá var komið að mér að leggja til
að hægt yrði á!
Martin gaf okkur einstakt for-
dæmi sem tónlistarmaður. Hann
var agaður og vandvirkur, alltaf já-
kvæður og hreif alla með sér í
barnslegri gleði og hlýleika. Það
var sérstök ánægja að upplifa það
30 árum seinna, þegar sonur minn
varð píanónemandi hans, að sum
gömlu lögin mín lifnuðu og nem-
andinn sat við tímunum saman og
kom sæll úr hverri kennslustund.
Martin kvaddi okkur alltof
snemma. Hann vann sín verk af
sömu vandvirkninni og alltaf og
hægði ekki á þegar maðurinn með
ljáinn reyndi að fara í veg fyrir
hann. Það verður leikið fagurlega á
orgelið í himnaríki, og við sem eig-
um honum svo mikið að þakka biðj-
um Guð að blessa hann og styrkja
Tótu og alla fjölskylduna í sorginni.
Margrét Bóasdóttir.
Það var ungur og glaður org-
anisti sem tók við mér í Háteigs-
kirkju haustið 1973, ég var að hefja
nám í Reykjavík og var svo hepp-
inn að fá hann fyrir orgelkennara.
Ég hreifst strax af hans framandi
fasi, metnaði og skýrum markmið-
um. Ég hafði lent hjá frábærum
kennara og naut í þrjú ár hvetjandi
leiðsagnar manns sem var einn
okkar fremsti kirkjutónlistarmað-
ur.
Undir áhrifum frá honum lá leið-
in síðan til Þýskalands til fram-
haldsnáms. Frá árinu 1982 höfum
við svo verið starfsbræður, org-
anistar í söfnuðunum sitthvoru-
megin við bæjarlækinn í Reykja-
vík.
Marteinn reyndist góður starfs-
bróðir, bóngóður, hvetjandi og
ávallt glaður. Þótt löngum væri
hann hlaðinn önnum virtist hann
alltaf geta sinnt margvíslegum er-
indum sem kollegar hans beindu til
hans, hvort sem þau voru listræns
eðlis eða tengd kjaramálum. Hann
var alltaf að gefa ráð, sérstaklega í
sambandi við kjaramál organista
sem hann beitti sér mikið fyrir á
vettvangi Félags íslenskra organ-
leikara. Í störfum sínum fyrir
Dómkirkjusöfnuðinn sýndi hann í
verki áhuga sinn fyrir íslenskri ný-
sköpun í tónlist. Í tengslum við
Tónlistardaga Dómkirkjunnar og
með Dómkórnum sínum hafði hann
frumkvæði að gerð fjölda nýrra
tónverka, ekki bara eftir íslensk
tónskáld, heldur einnig viðurkennd
erlend tónskáld. Með þessu skapaði
hann gott fordæmi og víkkaði sjón-
deildarhringinn á kirkjutónlistar-
vettvangi landsins. Í kringum hann
og Dómkórinn var alltaf einhver
fallegur ljómi sem vitnaði um kær-
leik hans og hæfileika til að laða
fram það bjarta og fallega í sam-
starfsfólkinu.
Starfsferill Marteins H. Frið-
rikssonar hjá íslensku þjóðkirkj-
unni er langur og varðaður miklum
afköstum. Hann stóð fyrir fjölda
metnaðarfullra kór- og orgeltón-
leika, þjónaði við óteljandi athafnir,
oft í beinni útsendingu á stóru
stundunum hjá þjóðinni, sinnti
kennslu, samdi tónlist og margt
fleira. Það sem umfram annað ein-
kenndi hann í öllum verkum var
æðruleysi og það að jafnan var
stutt í brosið.
Það var eftirminnileg stund í
Hallgrímskirkju á Menningarnótt
2008 þegar Marteinn tók við „Lilj-
unni“, tónlistarverðlaunum kirkj-
unnar fyrir framúrskarandi störf í
þágu kirkjutónlistarinnar á Íslandi.
Þar var hann hylltur af stórum
hópi fólks, sem allt hafði fyrir mik-
ið að þakka. Næst ástvinum hans
stóðu söngvinir úr Dómkórnum,
fólk sem hann hafði tekið með sér
að forsölum himna í lofsöng og
kærleik. Við öll í þessum hópi
syrgjum nú kæran leiðtoga.
Ég kveð Martein H. Friðriksson,
kennara, samstarfsmann og vin, í
virðingu og mikilli þökk. Hans
minning mun lengi lifa á tónlist-
arvettvangi kirkjunnar. Guð blessi
minningu hans og gefi fjölskyldu
hans styrk í þungri þraut.
Hörður Áskelsson.
Kveðja frá Tónlistar-
skólanum í Reykjavík
Marteinn er farinn frá okkur
langt um aldur fram, rétt liðlega
sjötugur unglingur. Glíman við vá-
gestinn varð ekki mjög löng en þó
nokkuð snörp undir lokin. Hingað
til lands kom hann nýsloppinn úr
skóla, vel menntaður ungur maður.
Á Íslandi tók hann út þroska sinn
sem listamaður og íslensku tónlist-
arlífi helgaði hann krafta sína til
hinstu stundar, okkur öllum til
mikilla hagsbóta. Hann vann hér
mikið og farsælt starf sem org-
anisti, kórstjóri og kennari. Mar-
teinn var einkar hlýr maður í öllu
viðmóti. Hann var kvikur í hreyf-
ingum, augnaráðið lifandi og
glettni í svipnum. Hann var vinnu-
samur með afbrigðum og eyddi
ekki tíma sínum í óþarfa mas eða
málæði. Hann lagði ætíð gott til
allra mála og var elskaður og virt-
ur af öllum sínum samferðamönn-
um.
Marteinn kenndi við Tónlistar-
skólann í Reykjavík um langt ára-
bil. Skólaárið sem nú er senn hálfn-
að hefði orðið hans fertugasta.
Hann var lengst af einn af að-
alkennurum tónmenntakennara-
deildar skólans, kenndi þar kór-
stjórn og fleiri greinar. Að auki
kenndi Marteinn orgelleik og
stjórnaði lengi kór og hljómsveit
skólans. Síðustu árin starfaði hann
sem píanókennari við skólann. Öll
þessi störf rækti hann af stakri
trúmennsku. Hann var ósínkur á
tíma sinn og víst er að nemendur
hans fengu oftar en ekki mun fleiri
tíma en þeim bar, einkum þegar
stigspróf, tónleikar eða annað slíkt
var í undirbúningi. Marteinn hélt
líka utan um kennarafélag Tónlist-
arskólans og á stórafmælum kenn-
ara kom hann færandi hendi glað-
beittur á svip.
Við fráfall Marteins H. Friðriks-
sonar er stórt skarð fyrir skildi í
Tónlistarskólanum í Reykjavík.
Hans er sárt saknað og skulu hon-
um hér færðar hugheilar þakkir
fyrir störfin í þágu skólans. Fyrir
hönd Tónlistarskólans í Reykjavík
sendi ég eiginkonu hans og ætt-
ingjum öllum mínar innilegustu
samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu Marteins H.
Friðrikssonar.
Kjartan Óskarsson, skólastjóri
Tónlistarskólans í Reykjavík.
Við, félagar í Hljómkórnum, vor-
um svo lánsöm að syngja með Mar-
teini við athafnir um árabil og
óhætt er að fullyrða að það hafi
verið forréttindi. Hann var af-
burðaorganisti og gegndi starfi
dómorganista frá því um miðjan
áttunda áratug síðustu aldar.
Marteinn bar virðingu fyrir
hverju því verkefni sem hann tók
sér fyrir hendur og var einlægur í
verkum sínum. Hann var ákaflega
öruggur organisti og sló ekki feil-
nótur. Enginn spilaði á þann hátt
sem hann gerði og óhætt er að
nefna afburðatúlkun hans á Píla-
grímakór Wagners og Intermezzo
Mascagnis í því sambandi, auk
margra annarra verka.
Marteinn hafði mikla persónu-
töfra, góða nærveru, leiftrandi bros
og hann hafði blik í augum. Honum
fylgdi alltaf gleði og hann var mjög
gefandi manneskja.
Marteinn kom víða við á starfs-
ferli sínum og kenndi m.a. við Tón-
listarskólann í Reykjavík um árabil
þar sem hann naut aðdáunar og
virðingar nemenda sinna. Þá
stjórnaði hann fjölda kóra, samdi
tónverk, útsetti fyrir kóra, stóð
fyrir tónlistarhátíðum, þ.á m. í
Dómkirkjunni, og fleira mætti
telja.
Marteinn skilur eftir sig stórt
skarð. Það er mikil eftirsjá að
manni eins og honum. Þungt er til
þess að hugsa að hann, sem ætlaði
að njóta áranna sem í vændum
voru til góðra verka, sinna áhuga-
málum og fjölskyldu sinni, skuli
hafa kvatt áður en það varð að
veruleika.
Við vottum eiginkonu Marteins,
Þórunni, og fjölskyldu hans okkar
dýpstu samúð. Blessuð sé minning
Marteins Hungers Friðrikssonar.
F.h. félaga í Hljómkórnum,
Jóhanna og Ragnheiður Linnet.
Kveðja frá Félagi
íslenskra organleikara
Það var mikið áfall að heyra að
Marteinn Hunger væri látinn, þótt
vissulega væri vitað að veikindi
hans væru alvarleg. Marteinn var
einn af þessum tryggu vinum með-
al organista, glaðvær og hvetjandi.
Hann hafði ákveðnar skoðanir á
málum og fylgdi þeim eftir. Til
hans var gott að leita með hvaðeina
sem viðkom orgelleik og tónlist og
hann var alltaf boðinn og búinn að
aðstoða.
Marteinn gegndi ýmsum trún-
aðarstörfum innan FÍO, sat í stjórn
félagsins og var m.a. formaður frá
1973-1976, var í kjaranefnd félags-
ins og hin síðari ár félagskjörinn
skoðunarmaður reikninga. Mar-
teinn kom enn fremur fram á fjölda
tónleika í nafni félagsins. Fyrir allt
hans óeigingjarna starf er þakkað
af heilum hug.
Kæra Þórunn og fjölskylda.
Missir ykkar er mikill. Megi minn-
ingin um góðan eiginmann, föður,
afa og umfram allt góðan vin varð-
veitast. Fyrir hönd FÍO sendi ég
ykkur innilegar samúðarkveðjur.
Jóhann Baldvinsson, formaður.
 Fleiri minningargreinar um Mar-
tein Hunger Friðriksson bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.