SunnudagsMogginn - 17.04.2011, Blaðsíða 28

28 17. apríl 2011
Þ
að var fyrir tíu árum að Ernst Backman og
Ágústa Hreinsdóttur fengu þá hugmynd að
hanna safn, þar sem sögupersónur íslensku
þjóðarinnar yrðu sýndar í „eigin persónu“
með viðeigandi leikmynd og útskýringum. „Þjóðminja-
safnið var lokað á þessum tíma og fyrir vikið lítið að
sýna erlendum ferðamönnum um upprunann. Það
hvatti okkur til dáða,“ segir Ágústa og Ernst bætir við að
tilgangurinn hafi verið tvíþættur, annars vegar að höfða
til útlendinga og hins vegar að glæða söguáhuga ís-
lenskra ungmenna.
Þau segjast ekki hafa hugsað sérstaklega stórt í upp-
hafi en hugmyndin hafi fljótt undið upp á sig. „Hefði ég
vitað það hefði ég sennilega ekki lagt út í þetta,“ segir
Ernst hlæjandi. „Það var gríðarleg vinna að koma þessu
á laggirnar.“
Persónurnar hafa verið skapaðar eftir mannlýsingum
sem finna má í fornum ritum. Höfuð þeirra eru steypt í
sílíkon sem gerir þau mun raunverulegri en vaxmynd-
irnar sem fólk þekkir frá ýmsum söfnum erlendis.
Festi hárið í steypunni
Ernst var sjálfur fyrirmynd fyrstu persónunnar, Ingólfs
Arnarsonar, og gekk sú afsteypa ekki hnökralaust fyrir
sig. „Ég festi hárið í steypunni og það þurfti að klippa
mig út,“ rifjar hann upp brosandi. „Við létum framleið-
anda efnisins, sem er erlendis, vita af þessu og með
næstu sendingu fylgdi viðvörunarmiði: Varist að bera í
hár!“
En fall er fararheill og aðferðin þróaðist hratt. Sögu-
persónurnar spruttu fram hver af annarri – í fullum
herklæðum. Fyrirmyndirnar voru ýmist börn eða aðrir
nánir ættingjar Ernsts og Ágústu eða félagar hans í
Karlakór Reykjavíkur. „Það getur komið sér vel að vera í
karlakór,“ segir Ernst sposkur á svip.
Næsta mál var að fara á fund fjárlaganefndar Alþingis
og kynna verkefnið með von um stuðning. Fóru Ernst og
Ágústa vitaskuld með Ingólf Arnarson á milli sín á fund
nefndarinnar. Það segir enginn nei við landnámsmann-
inn! Fjárlaganefnd tók enda vel í málið og hjólin fóru að
snúast hratt. Ernst og Ágústa réðu til sín handverksfólk
og settu sér það markmið að ljúka verkefninu á tveimur
árum. „Það stóðst eins og stafur á bók.“
Persónusköpunin hófst í bílskúrnum hjá hjónunum
en færði sig fljótlega inn í íbúðarhúsið með tilheyrandi
tilstandi. „Við urðum að semja við börnin. Það var svo-
lítið skrýtið að vera með fjöldann allan af fólki vinnandi
inni á heimilinu en þetta gekk upp. Var heilmikið æv-
intýri út af fyrir sig,“ segir Ágústa.
Líkamspartar á ferð og flugi
Heimsóknir voru tíðar meðan á vinnunni stóð enda sá
fólk gegnum stóra gluggana að eitthvað óvenjulegt var á
seyði inni í stofu. „Fólk sá höfuð, hendur og fætur á ferð
og flugi og við vorum á þessum tíma kölluð Addams-
fjölskyldan í Garðabænum,“ segir Ernst.
Meðal þeirra sem stungu við stafni og kynntu sér
starfsemina voru forsetahjónin. „Okkur þótti vænt um
það.“
Því næst hófst leit að stað fyrir safnið. Hjónin höfðu í
upphafi augastað á stöðum í miðborginni en lofthæð var
hvergi hagfelld. Þá beindust böndin að Perlunni. „Ég
gæti trúað að um fjögur hundruð þúsund gestir sæki
Perluna heim á ári hverju og staðurinn fyrir vikið kjör-
inn fyrir safn af þessu tagi. Við sóttum um hjá Orkuveit-
unni og fengum úthlutaðan einn tank. Tankurinn var al-
veg hrár þegar við tókum við honum, það þurfti meira
að segja að steypa gólf, en þetta tókst vonum framar og
ekkert sem minnir á nútímann þegar maður stendur
þarna inni. Þar með var tilganginum náð,“ segir Ernst
en sautján leikmyndir rúmast í tankinum.
Mjög góð aðsókn
Sögusafnið var opnað sumarið 2002. Ágústa og Ernst
viðurkenna að aðsókn hafi valdið vonbrigðum til að
byrja með en hún jókst jafnt og þétt þegar markaðs-
starfið fór að skila árangri. „Það tekur tíma að byggja
svona lagað upp og nauðsynlegt að vera þolinmóður,“
segir Ernst. „Aðsóknin að safninu hefur verið mjög góð
undanfarin ár og ánægjulegt á sumrin þegar biðröðin er
út að hurð hér í Perlunni. Það gerist oft. Það var aukning
á hverju ári hjá okkur, þangað til í fyrra vegna eldgoss-
ins í Eyjafjallajökli. Við fundum fyrir því. Við eigum von
á sprengingu í aðsókn í sumar – nema aðrar hamfarir
dynji yfir!“
Hann segir veturinn erfiðari en aðsókn hafi líka aukist
hægt og rólega á þeim árstíma.
Að sögn Ernst er markaðsstarf Sögusafnsins einfalt.
Safnið auglýsir ekki í hefðbundnum miðlum enda er nú-
orðið gengið út frá því að Íslendingar viti af því. Höf-
uðáhersla er í staðinn lögð á að fanga athygli erlendra
ferðamanna. „Það gerum við með því að koma upplýs-
ingum á netið, til ferðakrifstofa erlendis og síðan hefur
Reykjavíkurkortið, sem ég hannaði, skilað sínu en það
er gefið út í 120 þúsund eintökum á ári. Þar er Sögusafn-
ið áberandi.“
Þurfa fleiri tungumál
Gestir fá leiðsögn um safnið fyrir atbeina MP3-spilara,
sem Ágústa og Ernst segja mun skynsamlegri leið en að
láta þá lesa allar upplýsingar af spjöldum. Fimm tungu-
mál eru í boði, íslenska, enska, þýska, sænska og
franska, og dugar það ekki til lengur. Safnið hefur með
tímanum undið upp á sig með margskonar handverki,
bæði eftir Ernst og aðra, sem hægt er að kaupa á staðn-
um til minningar. Ágústa og Ernst segja viðbrögð gesta
yfirleitt vera góð. „Það er nánast hending komi fólk ekki
afskaplega ánægt út. Við finnum fyrir miklu þakklæti.“
Hin íslenska
Addams-
fjölskylda
Kom Sögusafnið nálægt Avatar?
Ernst og Elma Backman steypa eina persónuna í mót.
Fyrstu Íslendingarnir: Ingólfur Arnarson og frú Hallveig.
Morgunblaðið/RAX
’
Ég festi hárið í steypunni og
það þurfti að klippa mig út,“
rifjar hann upp brosandi. „
Við létum framleiðanda efnisins,
sem er erlendis, vita af þessu og með
næstu sendingu fylgdi viðvörunar-
miði: Varist að bera í hár!“