SunnudagsMogginn - 21.08.2011, Page 27

21. ágúst 2011 27
á heimsmarkaðnum en sjónvarpsþætt-
irnir gerast einmitt á sjöunda áratugnum.
En Pan Am naut fyrirgreiðslu banda-
rískra yfirvalda, og hefur oft hlotið
óvægna meðferð í bíómyndum, til dæmis
um Howard Hughes sem rak flugfélag á
sama tíma og naut ekki eins mikillar vel-
vildar. Vegna fyrirgreiðslunnar varð Pan
Am um tíma tákn bandaríska veldisins á
erlendri grundu eins og Coca Cola og
McDonalds. Þegar Sovétmenn múruðu
Vestur-Berlínarbúa inni árið 1961 þá
flaug Pan Am-flugfélagið um tíma 650
flug í hverri viku með vistir til borg-
arinnar.
Hnignun og gjaldþrot
Veldissól Pan Am fór ört hnignandi á ní-
unda áratug síðustu aldar og árið 1991
varð það á endanum gjaldþrota. Nafn fé-
lagsins var endurlífgað nokkrum sinnum
eftir það en átti ekkert sameiginlegt með
þeim flugfélögum annað en nafnið.
Pan Am fór fyrsta almenningsflugið í
kringum heiminn, reyndar fyrir slysni.
Vegna árásar Japana á Pearl Harbour árið
1941 þurfti farþegaflugvél Pan Am, sem
varð strandaglópur á Nýja-Sjálandi, að
fljúga vesturleiðina heim og hafði því
farið hringinn í kringum hnöttinn á end-
anum. Pan Am var um tíma jafn þekkt
vörumerki og Coca Cola og merki þess
hefur birst í mörgum bíómyndum, meðal
annars í frægri mynd Stanleys Kubrick:
2001: A Space Odyssey. Þar var látið sem
Pan Am stæði fyrir geimflugi. Í myndinni
Catch me if you can með Leonardo Di-
Caprio í aðalhlutverki, er Pan Am-
flugfélagið í stóru hlutverki enda á sú
mynd að gerast á þeim tíma sem eft-
irsóttustu karlmenn samfélagsins voru
flugmenn og flugþjónar flugfélagsins.
Þessi auglýsing frá sjötta áratugnum sem tengir Pan Am við lúxuslíf í Honolulu með dans-
andi stúlkum í strápilsum var víst ekkert fjarri sanni.
G
unnar Eyjólfsson leikari var flugþjónn í á þriðja ár hjá Pan Am-flugfélaginu
á gullaldarárum þess. Hann fékk vinnu þar árið 1954. Hann segir svo frá í
ævisögu sinni, Alvara leiksins: „Þetta var á þeim dögum þegar flug var ekki
lengur sjaldgæfur munaður ríka fólksins og áður en það varð sjálfsagður
hluti af lífsháttum manna, í okkar hluta heims að minnsta kosti. Ég var alinn upp á
þeim tímum þegar bílstjórar voru nokkuð hátt skrifaðir en nú voru flugmenn að taka
við,“ skrifaði Gunnar.
Í spjalli við Gunnar segir hann frá því að þetta hafi verið mikill ævintýratími í lífi
hans. „Þetta var alveg sérstakt flugfélag, lúxusinn var svo mikill, enda fóru þeir á
hausinn á endanum,“ segir hann.
Flugþjónn
Leikari á ferð og flugi
Skar og skarkali | 2