Teningur - 01.05.1990, Side 38

36 / BRETASÖGUR
eins þegar ég skrifaði henni og notaði
þann hæfileika minn að búa til tilfinn-
ingar innra með mér með pennanum,
tók eg viðfangsefni mitt aivarlega: en
aðeins þegar ég var að skrifa. Margt
sem snertir mig ekki þegar ég sé það
eða heyri kemur mér samt í djúpa
geðshræringu eða ergir mig eða
veldur mér sársauka ef ég tala um það
sjálfur eða einkanlega ef ég skrifa um
það. Þetta er ein af afleiðingum lodd-
araeðlis míns.“
Bréf til Louise Colet, 8. október 1846.
e) Giuseppe Marco Fieschi (1790-
1836) varð alræmdur fyrir þátttöku
sína í tilræði við Louis Philippe.
Hann kom sér fyrir á Boulevard du
Temple og bjó til með aðstoð tveggja
félaga í Société des Droits de
l’Homme eins konar „vítisvél" sem
samanstóð af tuttugu fallbyssu-
hlaupum sem hleypa mátti af í einu.
Hinn 28. júlí 1835, þegar Louis Phil-
ippe reið hjá ásamt sonum sínum
þrem og ýmsu fylgdarliði hleypti
Fieschi af fallstykki sínu á viðtekið
þjóðfélag.
Nokkrum árum síðar flutti
Flaubert inn í hús sem byggt hafði
verið á sömu lóð við Boulevard du
Temple.
f) Já, vissulega! Tímabilið [ríkisár
Napoleons III] verður efni í nokkrar
meiri háttar bækur. Þegar allt kemur
til alls, í allsherjar samhljómi hlut-
anna, þjónaði valdaránið og
afleiðingar þess aðeins þeim tilgangi
að sjá góðum pennum fyrir athygl-
isverðu söguefni.
Flaubert, samkvæmt Du Camp,
Souvenirs littéraires.
SÍÐARA VERKEFNI
Rekið hvernig afstaða Flauberts til
gagnrýni og gagnrýnenda mildast í
eftirfarandi tilvitnunum:
a) „Þetta er hin eina og sanna
heimska: 1) bókmenntagagnrýni,
hver sem hún er, góð eða slæm; 2)
góðtemplarar."
Dagbókarblöð.
b) „Það er eitthvað svo innilega
fáránlegt við löggur að ég get ekki á
mér setið að hlæja að þeim; mér
þykja þessir verðir laganna alltaf jafn
hlálegir og saksóknarar, dómarar og
bókmenntaprófessorar."
Yfir strönd og engjar.
c) „Þú getur reiknað gildi manns út
frá fjölda óvina hans og mikilvægi
bókmenntaverks eftir því hve mikið
er ráðist á það. Gagnrýnendur eru
eins og flær: þær kunna best við sig í
hreinum nærfötum og eru yfir sig
hrifnar af líni.“
Bréf til Louise Colet, 28. júní 1853.
d) „Gagnrýni er neðsta þrepið í
stiga bókmenntanna: svo til alltaf að
formi til og ómótmælanlega að sið-
gæði. Hún stendur jafnvel neðar
rímþrautum og griplum sem krefjast
þó smávægilegrar hugvitssemi.
Bréf til Louise Colet, 28. júní 1853.
e) „Gagnrýnendur! Eilíf meðal-
mennska sem nærist á snilligáfu með
því að sverta hana og flá inn að
skinni. Ég hef fengið mig svo full-
saddan af prentuðu máli og hvernig
fólk misnotar það, að ef keisarinn
bannaði allt prentað mál á morgun
mundi ég ganga á hnjánum alla leið
til Parísar og kyssa hann á afturend-
ann í þakkarskyni!"
Bréf til Louise Colet, 2. júlí 1853.
f) „Hve sjaldgæft er að menn hafi
tilfinningu fyrir bókmenntum! Það
mætti halda að þekking á málum,
fornleifafræði, sögu osfrv. stoðaði
eitthvað. Ekki vitund! Svokallað
menntað fólk verður sífellt óhæfara
til að fást við list. Því sést jafnvel yfir
hvað list er. Því finnst skýringarnar
athyglisverðari en textinn. Það leggur
meira upp úr hækjunum en fótun-
um.“
Bréftil George Sand, 1. janúar 1869.
g) „Hve sjaldséðir eru gagnrýn-
endur sem vita um hvað þeir eru að
tala.“
Bréf til Eugéne Fromentin, 19. júlí
1876.
h) „Fullir viðurstyggðar á gamla
laginu í gagnrýninni, leituðu þeir eftir
kynnum við hið nýja og sendu eftir
leikdómum úr blöðunum. Fyrr má nú
vera fullvissan. Og þrákelknin. Og
óheilindin. Meistaraverk rifin niður og
flatneskjan hafin til skýjanna. Klaufa-
skapur svokallaðra fræðimanna og
heimska svokallaðra gagnrýnenda.“
Bouvard et Pécuchet.
B-HLUTI
Hagfrœði
Flaubert og Bouilhet gengu í sama
skóla; þeir deildu með sér sömu hug-
myndum og sömu hórum; þeir að-
hylltust sömu fagurfræði og höfðu
áþekkan bókmenntalegan metnað;
báðir gerðu tilraun með leikrit sem
hliðargrein. Flaubert kallaði Bouilhet
„vinstri kúluna sína“. Árið 1854 gisti
Bouilhet eina nótt á sama hóteli í
Mantes og Gustave og Louise lögðu
venjulega undir sig. „Ég svaf í rúm-
inu ykkar,“ skrifaði hann, „og skeit í
kamarinn ykkar (furðuleg tákn-
mynd!).“ Skáldið þurfti alltaf að
vinna fyrir sér, en rithöfundurinn ald-
rei. Hugleiðið hvað það hefði þýtt
fyrir skrif þeirra ef fjármálum þeirra
hefði verið öfugt farið.
Landafrœði
„Hvergi er andrúmsloftið jafn svæf-
andi og í þessu héraði. Mig grunar að
það hafi átt mikinn þátt í hve seint og
erfiðlega Flaubert sóttist verk sitt.
Þegar hann hélt að hann væri að berj-
ast við orðin, var hann að berjast við
loftið; og kannski hefði hann ekki
verið eins kröfuharður eða þurft að
hafa jafnmikið fyrir hlutunum í ann-
ars konar loftslagi, þar sem þurrt
loftið hefði náð að lyfta andanum"