Birtingur - 01.07.1955, Page 48

Myndin til vinstri sýnir hvernig liúsið var hdð veggjunum i gamla daga. Myndin til hœgri
sýnir, að mi er jajnvel ckki nauðsynlegt að láta veggina ná niður á jörð.
einingu, smiðirnir urðu viðskila hverjir við aðra og við stjórnendur sína,
hin listamannslega alvara og natni hurfu smátt og smátt, vélin fram-
kvæmir í blindni einhverja forsögn og stælir.
Ýmsir góðir menn sáu strax, að hér var hætta á ferðum, kenndu vél-
inni um og vildu jafnvel dæma hana úr leik. Þetta var háskalegur misskiln-
ir.gur, sem bryddir víða á enn: Menn eru hræddir við vélina, vegna þess að
hún er enn herra þeirra en ekki þjónn.
Vandræðin stafa af skökkum viðbrögðum of gamaldags og þunglama-
legs þjóðfélagskerfis. Það er búið að eitra menningu heimsins með mis-
beitingu þess hjálpartækis, sem okkur var í fyrstu fengið til að hef ja und-
irbúning að uppbyggingu milljón-ára-ríkisins, hins friðsæla listræna þjóð-
félags, þar sem hver þjóðlífshreyfing, jafnvel sú örsmæsta mundi vekja
viðbragð líkt tóni gígjustrengs.
í hinu blinda stælinga- og gróðaæði, sem vélin skóp í fyrstu, var lista-
manninum stjakað til hliðar. Hann einangraðist smátt og smátt frá skap-
andi þjóðfélagsstörfum og fólkinu sjálfu. Hann hlaut að finna til einmana-
leika, engin þörf virtist fyrir hann lengur, hann fylltist fyrirlitningu á
fólkinu og lífinu. Af þessum sökum er listamaðurinn einn og einangraður
nú á dögum.
Það er eitt af hlutverkum nútímabyggingarlistar að leysa þetta vanda-
mál, sem er einnig stjórnmálalegs eðlis. Hvernig á að veita listinni, sem
heft hefur verið um aldaskeið, að nýju inn í þjóðlífið ? Hvemig á að koma
listinni til fólksins aftur? Framhald.
46