Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2011, Qupperneq 183

Andmtxli við doktorsvöm Ásgríms Angantýssonar
181
4. Stílfærsla
I kafla 5 fjallar höfundur um stílfærslu og leppsetningar (/>ad-innskot). Stílfærsla
er færsla sem er yfirleitt valfrjáls og verkar í setningum með frumlagseyðu eins og
þeim sem sýndar eru í (2b) og (2c) hér að neðan (sjá bls. 149):
(2)a. Fundurinn sem______hafði farið fram í Osló var skemmtilegur.
b. Fundurinn sem fram hafði farið í Osló var skemmtilegur.
c. Fundurinn sem farið hafði fram í Osló var skemmtilegur.
Gögn höfundar benda til þess að stílfærsla sé orðin úrelt í elfdælsku og vestur-
jósku en lifi ágætu lífi í íslensku og færeysku. Þessi niðurstaða kemur ekki á óvart
en hitt sætir tíðindum að stílfærsla virðist lúta strangari hömlum í færeysku en í
íslensku. Til dæmis eru færeyskir málnotendur mjög tregir til að samþykkja stíl-
færsla á ögnum (sbr. (2b) hér að ofan) þótt slíkar setningar séu fullkomlega eðli-
legar í íslensku, a.m.k. í formlegu málsniði. Þá taka færeyskir málhafar það-inn-
skot fram yfir stílfærslu bæði í atvikssetningum og tilvísunarsetningum, ólikt því
sem er í íslensku. Þessi niðurstaða gæti bent til þess að stílfærsla sé smám saman
að hverfa í færeysku. Þetta er þó eingöngu byggt á dómaprófum en höfundur
hefði hugsanlega getað fengið þessa niðurstöðu staðfesta með náttúrulegum gögn-
um í færeysku.
I kafla 5 eru heilmikil gögn um stílfærslu og þau munu örugglega nýtast vel
öllum þeim sem vilja kanna þetta fyrirbæri nánar í framtíðinni. Hugmyndir höf-
undar um stílfærslu eru hins vegar frekar óljósar og hugmyndir annarra fræðim-
anna fá heldur lítið pláss (sjá bls. 141—143). I kafla 6 kemur þó fram að höfundur
telur stílfærslu heilla setningaliða vera annað fýrirbæri en stílfærslu einstakra orða
(sjá bls. 221). Þetta er vissulega áhugaverð kenning sem styðst að nokkru leyti við
gögn höfundar en hana hefði gjarnan mátt ræða nánar.
HEIMILDIR
Sjá sameiginlega heimildaskrá á bls. 183-184.
Jáhannes Gíslijónsson
Islensku- og menningardeild
Hdskóla Islands
Arnagarði við Suðurgþtu
IS-101 Reykjavík, ÍSLAND
jj@hi.is