Íslenzk tunga - 01.01.1961, Blaðsíða 21

ÓÁKV. FORN. NOKKUR, NOKKUÐ
19
Beyging sú, sem greind er í töflu III, nær yfir um 93% dæmanna
í þessum handritum, en um 7% eru aðrar myndir.27 í A koma þess-
ar myndir fyrir: nf. et. kk. nockvorr 167, þgf. et. kvk. nockvoRÍ
11420, nf.-þf. et. hvk. nockvot 1522 1826. í báðum handritunum
koma auk þess örsjaldan fyrir hinar eldri beygingarmyndir, sem
stafa eflaust frá forritum: í Gr. þf. et. kk. nequern I 5612, necquern
II 2112, ef. et. hvk. neccvers I 2311, nf. et. kvk. n0ccver I 354, nf.-þf.
et. hvk. nacquat II 21510; í A nf.-þf. et. hvk. nakkvat 32 49 1020.
Staðaratvo. kemur aðeins fyrir í A, nokkor 10322 1257 127°
14626.28
V
Breytingar þær, sem orðið hafa á beygingunni, má flokka í tvennt.
Annars vegar hefur orðið breyting á sérhljóði fyrsta atkvæðis, en
hins vegar hafa orðið breytingar i öðru atkvæði, og snerta þær að
nokkru leyti einnig þriðja atkvæðið í þeim orðmyndum, er þrjú at-
kvæði höfðu. Skal fyrst, í VI. — X. kafla, rætt um breytingarnar í
öðru og þriðja atkvæði, en síðan, í XI. kafla, um sérhljóðabreyting-
una í fyrsta atkvæði.
VI
í íslenzku, bæði að fornu og nýju, svo og yfirleitt í germönskum
málum að fornu, var áherzla á stofnatkvæði ósamsettra orða. í sam-
27 f elztu norskum handritum er beyging fornafnsins á þessu stigi. Sjá A.
Holtsmark, Ordjorrádet i de eldste norske hándskrifter til ca. 1250 (Oslo 1955),
443—444. Langalgengastur er stofninn nokkor-, en örsjaldan koma fyrir myndir
eins og þgf. et. kvk. necquærri, þgf. et. hvk. n0cque, necqve. Breytingin á beyg-
ingu fornafnsins hefur því orðið allmiklu fyrr í norsku en í íslenzku.
28 I'að er athyglisvert, að ef undan er skilin hvk.-myndin nalckuat, sem varð-
veitzt hefur lengur (sjá neðanmálsgr. 16), koma þessar eldri myndir aðeins fyr-
<r í Gr, ekki í A, enda hafa þær sjálfsagt verið horfnar úr málinu, þegar þýðing
Alexanders sögu var gerð (sennilega 1262—63, sjá F. Jónsson, Alexanders saga,
s. Íi). Á það má einnig benda, að öll þrjú dæmin um nakkuat í A eru mjög
snemma í ritinu. Hefur skrifariun sennilega afritað af meiri nákvæmni framan
af.