Ritmennt - 01.01.1996, Qupperneq 42

AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
RITMENNT
var Raslc kjörinn forseti engu að síður, en
hann afþakkaði. Þá var Þorgeir Guðmunds-
son valinn í embætti forseta í stað Rasks,
sem var í raun hin mesta ögrun við hann og
þá sem honum fylgdu að málum þegar til
þess er litið sem á undan var gengið. Einnig
var Finni Magnússyni sýnd berleg lítilsvirð-
ing með þessu.
Það er eftirtektarvert að Högni Einarsson
tengdi þessa athurði þeim hyltingaranda
sem var ríkjandi í Evrópu. Hann greindi svo
frá stjórnarskiptunum í Hafnardeildinni:
Þessi Revolutionsandi, senr drottnar í allri ver-
öld, útvortis og innvortis, náði einnig því ís-
lenska bókmenntafélagi svoleiðis, að Rask, sem
hefur verið þar forseti í næstl. 3 eða 4 ár, vék frá
stjórninni, og var þá með gleði gengið fram hjá
Magnússen, þótt hann væri viceformaóur, því
Þorgeir Guðmundsson völdum við til forseta,
Þórð Jónasson til aukaforseta, Eggert Jónsson til
gjaldkcra og Baldvin Einarsson til skrifara, en hin
gamla stjórn með öllu afmáð.38
Heima á Islandi voru menn engan veginn
ánægðir með hina nýju stjórn eins og fram
kemur í bréfi Jóns „lelctors" í Lambhúsum
til Finns Magnússonar 1. ágúst 1832 og aðr-
ar hræringar sem áttu sér stað á Hafnarslóð,
en honum fórust orð um álcvarðanir félags-
ins á þessa leið:
Ekki erum við hér ánægðir með stjórnina í Bók-
menntafélaginu, en menn verða samt að fara
með stilli fram til þess að félagið cklu kollsteyp-
ist; því margt er fyrirtekið sem sýnist vera á móti
félagsins lögum, hvar á meðal eg tel einna helst
Cautionina sem það gaf Fondet ad usus publicos
fyrir Thjómasj Sjæmundsson].39
Finnur Magnússon prófessor var sem
milli tveggja elda í þessari deilu. Hann átti
eftir að gjalda þess að hafa haldið hlífiskildi
yfir Rafni í deilunni. Það var drengsltapar-
hragð af lians hálfu þegar á Rafn var ráðist af
vafasömum hvötum, en með því balcaði
hann sér óvild landa sinna í Kaupmanna-
lröfn sem lengi eimdi eftir af. Deilurnar
voru einnig næsta óheppilegar fyrir bæði fé-
lögin. í bréfi sem Finnur Magnússon slcrif-
aði Bjarna amtmanni Þorsteinssyni 31.
mars 1832 má slcilja að friður væri lcominn
á í Fornfræðafélaginu. Finnur leit svo á að
málin hefðu getað þróast á þann veg að Rafn
liefði orðið að hætta öllum afslciptum af
Fornfræðafélaginu og saga þess þá væntan-
lega brátt orðið öll. Þess vegna liafi Þorgeir
orðið að vílcja. í bréfinu lcomst Finnur svo
að orði:
Eg sé af bréfi yðar, að yður er rnargt því málefni
viðvílcjandi alls ólcunnugt, sem við hér þelclcjum
nákvæmlega, þótt sumt ei geti juridice sannast,
en við sannarlega, að Rafns tilmælum, höfum
hlífst við að fara sumu öðru á flot eður bera það
út á hræsibrelclcu. Það hefði verið fullnóg - að
segja hiö síðara umgetna - til að sanna nauðsyn
þá, er ralc félagið til að lcoma Th. G[uðmundsen]
út úr fornfræðanefndinni, ef verlc þess, eins og
konungi var lofað, ættu að lcoma út í tælcan tíma
og útgefast á þolanlegan hátt. ... I samkomu olck-
ar virtist oss hinum umbreyting öldungis nauð-
synleg, ef félagið ei slcyldi ganga til grunna, og
það féll þá forseta inn, að gjöra G. liið mjög útá-
setta tilboð, mót hverju hann strax tólc. Annars
hafa öngvir í félaginu, nema fáeinir vinir G.
sjálfs, nær eg fráreilcna yður, sagt sig óánægða
með þetta, sem eftir olckar meining var óumflýj-
anlegt. Að mörg vísindafélög gefi pensionir og
gratifilcationir, er annars alkunnugt. Hversu
mjög félagsins tala og inntektir síðan hafa vaxið,
38 Hafnaistúdentai skiifa heim, bls. 60.
39 Bréfasafn Finns Magnússonar (RA. Prark nr. 5943|.
38