Vera - 01.10.1996, Blaðsíða 40

Þau hafa fengið fjölda verð-
launa fyrir „Frakkann" og gam-
an væri ef íslendingar fengju
notið sýningarinnar - á ís-
lensku!
„Theatre for Africa" fékk
fyrstu verðlaun jaðarhátfðarinn-
ar, „Fringe First", að þessu
sinni fyrir nýtt afríkanskt leikrit,
„Guardians of Eden“ eða
„Verndarar Eden“. Leikararnir
sem eru allt I senn dansarar,
söngvarar og tónlistarmenn
koma víðs vegar að frá Afríku.
Verkið fjallar um þörf Afrikubúa
til þess að taka sjálfir ákvarðan-
ir varðandi vernd og uppbygg-
ingu á eigin landi og þjóð. Leik-
mynd var engin en úr líkömum
sínum mynduðu listamennirnir
alls kyns dýr og skúlptúra. Flér
skynjaði áhorfandinn sterkt, að
það var verið að segja sögu af
brennandi þörf og einlægni, nú
væri ögurstund og mikilvæg-
asta augnablikið í lífi listamann-
anna. Manni fannst eins og þeir
væru tilbúnir að deyja fyrir list
sína. Listin að fanga augnablik-
ið, þannig að okkur finnist við
nánast eins og standa í miðri ei-
lífðinni, er jú það sem leikhús-
listamennirnir eru alltaf að
glíma við.
List án landamæra
Það sem einna helst var eftir-
tektarvert á báðum hátíðunum í
Edinborg var hversu mikil
áhersla var lögð á leikhús með
hreyfilist, dansi, tónlist og
myndlist. Sú hefur verið þróunin
síðustu áratugi að hreyfing og
dans skipa æ meiri sess í leik-
húslífi alls staðar um heim -
dans-, tón- og myndlist hafa
engin landamæri. Þróun leik-
hússins f þessa veru er því ef til
vill tímanna tákn, því með
auknu upplýsingaflæði og
ferðamöguleikum skipta fjar-
lægðir landa og jafnvel heims-
álfa æ minna máli. Það er því
mikil gjöf að vita að fólk af ólíku
þjóðerni getur færst nær hvort
öðru fyrir tilstilli tjáningarríkrar
listsköpunar.
Þau sannindi að líkaminn
lýgur ekki voru leiðarljós I list-
sköpun dansskáldsins Mörthu
Graham. Fjöldi verka hennar
voru sýnd í Edinborg í sumar.
Þótt hún hafi verið frumkvöðull
nútímadans á þessari öld og
hún kosið að verkin hyrfu með
henni var gaman að sjá hversu
vel verk hennar standa tímans
tönn.
Annar frumkvöðull f dans-
leikhúslífi í dag er Pina Bausch
og leikstýrði hún óperu Glucks,
„Iphigenie auf Tauris" í sam-
vinnu við skosku óperuna og
dansara sína frá Wupperthal f
Þýskalandi. Að mínu mati er hér
um meistaraverk að ræða.
Samruni dans og tónlistar var
slíkur að á einhvern undraverð-
an hátt fannst mér söngvararn-
ir vera farnir að dansa og dans-
ararnir farnir að syngja.
Ein eftirminnilegasta sýning-
in fyrir utan þær sem ég hef
þegar nefnt var „Orlando", einn-
ar konu sýning byggð á sam-
nefndri skáldsögu Virginiu
Woolf f leikstjórn Robert Wil-
son. Það var breska leikkon-
an Miranda Richardson sem
lék þessa makalausu skáld-
sagnarpersónu sem flakkar
á mili tfmaskeiða og milli
kynja, er ýmist karl eða
kona. Robert Wilson er í
senn stórkostlegur myndlist-
armaður, hreyfilistamaður,
leikstjóri og sumir segja
besti Ijósahönnuður í heimi.
Miranda Richardson virtist
geta mætt öllum þeim kröf-
um sem hann setti, hvort
heldur það var með líkama
eða rödd. Mér fannst að
þarna hlyti listagyðjan sjálf
að hafa verið að verki að
leiða listamennina saman.
Tæknin og trúöurinn
Hinn heimsfrægi leikstjóri og
leikari Robert Lepage öðlað-
ist nýja frægð f Edinborg.
Eins manns sýningar hans
„Elsinore" sem unnin er upp
úr Flamlet var beðiö í ofvæni
og uppselt á allar sýningar.
Lepage spurði sig: „Hvernig
hefði Shakespeare nálgast
Hamlet ef nútímatækni hefði
verið honum aðgengileg? Hvað
gæti gerst ef við gætum sett
Hamlet fyrir framan röntgen-
myndavél?" En tæknin brást
Lepage í Edinborg. Stuttu fyrir
frumsýningu bilaði lyfta og
Lepage ákvað að sýna ekki
þann daginn. Næsta dag gátu
hvorki mannsins máttur né
tækninnar lagað lyftuna og enn
var sýningu frestað. Lepage
segir: „Listaverk hefur sitt eigið
líf. Ef þú hefur næga auðmýkt
og býður eftir að það opinberi
sig sjálft verður útkoman góð".
En Robert Lepage sást ekki á
fjölunum í Edinborg í ár. Lengi
má deila um hvort hér var um
að ræða auðmýkt listamanns-
ins gagnvart listaverkinu eða
skortur listamannsins á auð-
sveipni gagnvart þúsundum
áhorfenda sem biðu með miða
sfna f höndunum. Eða var það
Taliö er aö í Póllandi og
Austur-Evrópu sé afstaða til
leiklistar nálægt því aö vera
trúarleg, þar sé leikhúsið
viöurkenndur vettvangur
brennandi spurninga. Hins
vegar er vestrænt leikhúslíf
mjög upptekið af innantóm-
um skemmtanaiðnaði.
kannski faðir Hamlets sem
gekk aftur í sýningu Lepage?
En listin hefur sem betur fer
þann eiginleika eins og lífið
sjálft að koma okkur stöðugt á
óvart.
Hvert sem svarið er þá voru
engin tæknivandamál að flækj-
ast fyrir rússneska trúðnum
Slava Polunin í Edinborg. Hann
lagði upphaflega stund á tækni-
fræði uns honum snerist hugur
og lærði til trúös. Hann ferðast
nú um heiminn með konu og
börnum og hlýjar hjörtum mann-
anna með hrífandi sýningu sinni
„Snowshow".
Vonandi kemur hann fljótt til
íslands.
VARAHLUTIR
Fyrir
frúarbíla, frökenabíla, ungfrúarbíla,
jómfrúarbíla, ekkjubíla, heimasætubíla,
hattkonubíla
ina líka
Borgartúni 26, Reykjavík
Bíldshöfa 14, Reykjavik
Skeifunni 5, Reykjavík
Bæjarhrauni 6, Hafnarfirði
og alla h
Sími 562 2262