Vera - 01.04.2005, Blaðsíða 48

/ femínískt up.peldi / Guðrún Margrét Guðmundsdóttir
6rfegurð móðgun?
» í vetur lenti ég í rökræðum við unglingsdætur mínar
tvær og vinkonu annarrar þeirra við kvöldverðarborðið
og tapaði. Rökræðurnar snerust um valið á ungfrú og
herra 8., 9. og 10. bekkur Hagaskóla sem fara átti fram á
árshátíð skólans nokkrum dögum síðar. Ég hélt því fram
að það væri móðgandi fyrir stelpur að láta troða upp á sig
slíkum titli og sagði þeim sanna dæmisögu máli mínu til
stuðnings.
Sagan átti sér stað í Reykjavík fyrir um það
bilfimmtíu árum þegar móðir vinkonu minn-
ar hreppti titilinn ungfrú Austurbæjarskóli
á skóLabaLLi, en í stað þess að gleðjast upp-
lifði hún atburðinn sem hina mestu skömm.
Hún hafði víst aldrei minnst á atvikið fyrr
en upp um hana komst mörgum áratugum
síðar. Þá var dóttir hennar að taka til uppi
á háalofti ömmu sinnar og rakst á silfurbik-
ar í aumu ástandi. Amman fékkst tiL að rifja
upp kvöldið góða þegar reynt var að eyði-
leggja bikarinn. Hin nýkrýnda hafði komið
Engin getur gert að
því að vera valin
Stelpurnar voru mér alls ekki sammála,
þvert á móti, þær þrættu og rökræddu um
hinarýmsu hliðar yfirvofandi kosninga. Þær
sögóu að í fyrsta lagi gæti engin að því
gert aó vera valin, í öóru lagi væru strák-
ar í sömu sporum og því tengdist keppn-
in á engan hátt kvenfrelsisbaráttunni, og
i þriðja Lagi væri það varLa móðgandi að
fá viðurkenningu fyrir að vera sæt og/eða
vinsæl. Ég reyndi eftir bestu getu að haLda
Eg var einfaldlega langþreytt á endalausu
útlitssnobbi samfélagsins. Það virðist ekki nóg
að konum sé drekkt í skilaboðum um að þær
eigi að hafa verulegar áhyggjur af útlitinu
heldur þarf skólinn líka að leggja sitt af
mörkum
af baLLinu, í miklu uppnámi, hent bikarnum
í góLfið, stappað á honum og rokið upp í
herbergió sitt. Ömmunni hafði með naum-
indum tekist að bjarga gripnum, sem nú var
Loksins fundinn. Þegar vinkona mín innti
móður sína eftir útskýringum á meðferð
bikarsins sagðist hún ekki hafa kært sig um
að vera dæmd eftir útliti, hvað þá án þess
að hafa sóst á nokkurn hátt eftir því. Ég
lauk sögunni með þvi að segja að ölL feg-
urðarflokkun væri Lítilsvirðing við konur og
taLdi málið þar með afgreitt.
uppi vörnum en fann svo hvernig haLLa tók
undan fæti. Ég heyrði sjálfa mig t.d. hreyta
út úr mér aó gagnrýnisLeysi þeirra kæmi
ekkert á óvart. Þær tiLheyrðu jú menn-
ingu samtímans, stútfuLLri af útLitsdýrkun,
popptívímenningu og hugmyndum um að
hægt sé að keppa í ölLu undir sólinni, (sbr.
ógrynni veruLeikasjónvarpsefnis). Á meðan
sá ég útundan mér að steLpurnar glottu
hver til annarrar og ég tók tiL við að vaska
upp af meiri ofsa en venjulega.
Síðan þá hef ég margsinnis velt fyrir mér
hvernig tveimur 15 ára og einni þrettán
tókst að jarða mig í rökræðum þetta kvöLd.
Ég varð að viðurkenna að stigsmunur væri
á því að skrá sig í fegurðarsamkeppni ótil-
neydd og vera vaLin úr hópi árgangsins án
þess að hafa neitt um það að segja. Einnig
átti ég bágt með að færa kynjamisréttisrök
fyrir máLi minu í Ljósi þess að vaLið stóð um
bæði kynin. Ég gat heLdur ekki neitað þvi
að það er ósköp gaman að fá stundum hrós
þegar kona Lítur veL út.
Meira að segja skólinn...
Eftir mikLa umhugsun heLd ég að ég viti
um hvað pirringurinn umræddi snerist
þetta kvöld. Ég var einfaldlega Langþreytt
á endaLausu útlitssnobbi samfélagsins. Það
virðist ekki nóg að konum sé drekkt í skiLa-
boðum um að þær eigi að hafa veruLegar
áhyggjur af útlitinu heLdur þarf skóLinn Líka
að leggja sitt af mörkum - sá eini staður
sem ég taLdi aðra hæfiLeika en útlit skipta
máLi. Þó að strákar geti nú oróið fegurð-
arprinsar skóLans efast ég um að það sé
skref í jafnréttisátt. Mig grunar einna heLst
að það sé aðferð nútímans tiL að fela þá
þætti sem konur eru grimmilega metnar út
frá. (Ég hef a.m.k. aLdrei séð aLþingiskarLa
á módeLmyndum í dagblöðum, eða karLa i
atvinnuLífinu Liggja fáklædda í eggjandi
steLLingum, sbr. Tímarit MorgunbLaðsins
fyrir nokkru). Nei! þrátt fyrir vaLið á herra
HagaskóLa hefur fátt breyst í þessum efnum
í nútímanum.
Ég Legg tiL aó við nútímakonur á öLLum
aLdri vendum okkar kvæði í kross og tökum
ungfrú AusturbæjarskóLa 1955, eða þar
um biL, okkur til fyrirmyndar; móðgumst
yfir útLitshrósi og spörkum öLLum bikurum
og kórónum út í hafsauga. Með því móti
næðum við að öLlum tíkindum fram tang-
þráðu og raunverutegu jafnræði kynjanna.

48 / 2. tbl. / 2005 / vera