Akranes - 01.07.1958, Side 6

Kína verði ekki tekin til umræðu á þessu
þingi“. Hingað til hafa þeir fengið þessu
framgengt með stuðningi ríkjanna í Suð-
ur-Ameríku og ýmissa rikja í Evrópu,
Astralíu og Asíu. Þessi málsmeðferð hefur
skapað mikla og óþarfa erfiðleika og dreg-
ið úr áhrifamætti Sameinuðu þjóðanna,
þarsem fjölmennasta ríki jarðarinnar er
haldið utanvið þær með rangindmn.
Mikið hefur verið um það rætt síðustu
árin, að afnema beri neitunarvaldið eða
breyta ákvæðum stofnskrárinnar um það.
Var meðal annars reynt að fá það sam-
þykkt á AUsherjarþinginu, að beiting
neitunarvaldsins eða yfirvofandi notkun
þess væri í vissum tilviktun ósamrýman-
leg grundvallarreglum Sameinuðu þjóð-
anna og yfirlýstum vilja stofnendanna.
Aðrir reyndu að koma á föstum venjum
um það, að neitunarvaldinu væri ekki
beitt nema brýnustu nauðsyn bæri til.
öll slík viðleitni hefur auðvitað reynzt
gagnslaus. „Stórveldin“ kæra sig ekki um
að missa „hlunnindin“, og það er mergur-
inn málsins. Forréttindi þeirra í öryggis-
ráðinu fela meðal annars í sér áframhald-
andi „valdajafnvægi“ í heiminum: komm-
únistaríkin eru í miklum minnihluta í
Sameinuðu þjóðunum, en neitunarvald
Rússa tryggir þeim í vissum skilningi jafn-
rétti við lýðræðisríkin og stuðlar þannig
að varðveizlu friðarins, þó þetta kunni að
hljóma dálítið kynlega.
Það er nefnilega rétt, sem bent hefur
verið á: ef hægt er að afnema neitunar-
valdið, er ekki lengur nein ástæða til að
afnema það, því þá er hin nauðsynlega
eining „stórveldanna“ fyrir hendi og neit-
unarvaldinu verður ekki beitt.
Málsmetandi menn, einsog t. d. Spaak
framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalags-
ins, hafa lagt til, að neitimarvaldið verði
afnumið, allir lögbvjótar reknir úr Sam-
einuðu þjóðunum og alþjóðlegur her stofn-
aður. Næði þetta fram að ganga mundi
það leiða til klofnings samtakanna, og
uppiir þvi risi svo önnur stofnun, „Sam-
einaðar þjóðir“ i nýrri mynd, sem hefði
það að markmiði, að berjast gegn komm-
únismanum og öðrum einræðisöflum.
Hún yrði þvi ekki neitt frábrugðin öðrum
vestrænum varnarbandalögum.
Slíkar tillögur eiga rætur í hreinni ósk-
hyggju, þær eru alls ekki studdar raun-
sæju mati á ástandinu i heiminum. Það
er engum vafa bundið, að mikill fjöldi
ríkja, þeirra á meðal flest ríki Asíu og
Afríku, mundi neita aðild að „Sameinuð-
um þjóðum“, sem hefðu verið „hreinsað-
ar“ með þessu móti. Eina færa leiðin
virðist einsog stendur vera sú að varð-
veita ríkjandi skipulag með öllum sín-
um annmörkum og reyna síðan eftir
megni að „endurbæta" það innanfrá.
Ég benti á það hér að framan, að ör-
yggisráðið hefði meiri völd en nokkur
önnur alþjóðastofnun í sögunni. Að sjálf-
sögðu er þetta vald þvi aðeins fyrir hendi,
að meðlimirnir leggist á eitt um að færa
sér það i nyt. Valdið er með öðrum orð-
um bundið því skilyrði, að neitunarvald-
inu sé ekki beitt. Á þessu hefur orðið mik-
ill misbrestur einsog dæmin sanna. Að-
eins einusinni hefur öryggisráðið skorizt
alvarlega í leikinn á örlagastund, í Kóreu-
stríðinu. Saga þessa máls var lærdómsrík
og leiddi til breyttra vinnubragða hjá Sam-
einuðu þjóðunum. Skal hún því rakin hér
stuttlega.
Fulltrúi Rússa var fjarverandi þegar
öryggisráðið skarst í leikinn í Kóreu í
júní 1950 og sendi þangað herlið. Hann
tók aftur sæti í ráðinu 1. ágúst sama ár.
Þótti þá sýnt, að öryggisráðið mundi ekki
verða þess umkomið í framtíðinni að
skakka leikinn í ófriði, ef eitt „stórveld-
anna“ beitti neitunarvaldinu. Kóreu-stríð-
ið opnaði með öðrum orðum augu manna
142
AKRANES