Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1939, Blaðsíða 66

eru 98% mannfólksins nieð skemmdar tennur, víðast
hvar um heim. Aðalfæði eyjarbúa er nýr fiskur og
jarðepli; minna um mjólk, egg og grænmeti, og sykur
enginn. Enskt herskip, sem heimsótti eyna i febrúar
s. 1., hefir reyndar þá raunasögu að segja, að tann-
átan færist þar allmjög i aukana.
Fróðlegt er, til samanburðar, að á eynni Pitcairn,
sem er í Kyrrahafi, álíka langt fyrir vestan S.-Ame-
riku, sem Tristan da Cunha er austar, reyndust eyjar-
skeggjar mjög tannsjúkir, þótt lífshættir séu þeir
sömu. Þó var ein undantekning; þvi eyjarbúar rækta
sykurreyr, og éta sætan rótarávöxt — yams — i stað
jarðepla. Varlega verður þó að draga þá ályktun af
þessu, að tannátan orsakist yfirleitt af sykuráti.
Tannlos (pyorrhoea alveolaris) er sjúkdómur mjög
óskyldur tannátunni (2. mynd).
Tannlosið gerir ekki vart við sig í börnum, eins og
tannátan; en það er venjulega miðaldra fólk, sem
verður fyrir því. Sjúkdómurinn byrjar með roða og
þrota i tannholdinu, og vill blæða úr því, t. d. þegar
burstaðar eru tennur. Brúnin á tannholdinu gefur sig
frá, og safnast gröftur í þann afkima, sem getur orð-
ið djúpur, niður með tönninni. Bólgan ræðst á liimn-
una um tannrótina og brúnirnar á holum kjálkabeins-
ins, sem tennurnar eru grópaðar í. Tannholdið rýrnar
smám saman og tannhálsinn verður ber. Það losnar
um tönnina, og loks dettur hún úr. — Þessu fylgir
tannkul, slæmur keimur í munni og andremma. En
veruleg kvöl, eins og við tannátuna, er alls ekki, enda
myndast engar holur í tannbeinið, sem gefa tilefni
til þess. Gröfturinn er allur utan á tönninni, en lok-
ast aldrei inni, eins og þegar tannátan grefur sig inn
i tannholið.
Venjulega ræðst þessi sjúkdómur á fleiri tennur en
eina, og stundum á flestar tennurnar. Tannlæknar
brýna mjög fyrir fólki að leita lækningar i tæka tíð,
því þá er von um að megi taka fyrir sjúkdóminn; það
(60)