Freyr - 01.12.1948, Page 14

352
FREYR
Fyrst er það, að bændur og búalið hafi
sæmilegar tekjur. Af því leiðir aftur mögu-
leika til þess að afla sér þæginda. Það er
síður en svo að allt það fólk, sem flutt
hefir alfarið úr sveitum hafi gert það af
öðrum ástæðum en þeim, að það skorti
möguleika til að veita sér þægindi og
tekjur til jafns við bæjafólkið.
Undirstaða tekna bóndans er ræktað
land og bílvegur heim í hlað. Ræktun
landsins er eitt veigamesta mál framtíð-
ar þjóðarinnar. Fyrir því á ríkið að bera
höfuð-þunga ræktunarkostnaðarins t. d.
alla þurrkun votlendis og miklu meira.
Allar stærri vélar verði að sjálfsögðu fé-
lagseign og einnig sumar þær smærri.
Túnið verður að vera véltækt, vel girt
og svo stórt að það nægi til heyfengs.
Beitiland fyrir mjólkurpening sé ræktað,
eða að minnsta kosti þurrlendi, það sé
girt svo að aðrar skepnur komist þangað
ekki samtímis. Auðvelt sé að koma heyjum
í hlöður og úr þeim aftur í gripahúsin.
Mjaltavélar og súgþurrkun, eða aðra ekki
lakari heyverkun, verður hver bóndi að
hafa. Um smærri vélarnar eru skiptar skoð-
anir. Ég held að bændur sækist um of eftir
aflvélum. Allt er gott meðan það er nýtt,
en þegar viðhaldið kemur kostar það svo
mikið fé að ég efast um að búin beri kostn-
aðinn. Enda er meðferðin víða á öku-
tækjum fráleit, t. d. að aka „farmall“ lang-
ar leiðir á hörðum vegi eða að láta hvern
heimilismann, börn meðtalin, skarka á
þeim hvern snúning, sem gera þarf. Þegar
til er nægilegt ræktað land, súgþurrkun og
votheysgerð komin á hvert heimili, þannig
að hægt er að aka inn heyinu jafnóðum og
hentar fyrir heyverkunina, sennilega jafnt
og þétt, þá eru blessaðir hestarnir okkar
kjörnir til þeirrar vinnu. Séu hestarnir
geymdir í girðingu við túnið er ekki leng-
ur verið að grípa til þeirra en undirbúa
vél til gangs. Ekkert heimili getur verið
hestslaust, enda bila vélarnar oft og illa
og yrði þá öll vinna að falla niður meðan
viðgerð færi fram, ef ekki væri í þeim til-
fellum hestar við hendina og hestaverk-
færi.
Hestarnir þurfa að vera spakir, vel
tamdir og stæltir, aktygi og öll áhöld í full-
komnu lagi. Hestar og hestaverkfæri eyða
ekki erlendum gjaldeyri til rekstrarins,
sláttuvél og rakstrarvél endast í áratugi
og hvert lagið barn getur smurt og hirt
þessi einföldu afbragðs áhöld.
Þeim krónum, sem hugsanlega mætti
spara til vélakaupa, mundi ég verja til að
eignast aflvél til rafmagnsframleiðslu.
Á síðasta búnaðarþ. var samþ. að fela
stjórn Búnaðarfél. íslands að rannsaka
möguleika fyrir því, að aflvélar til raf-
magnsframleiðslu fyrir sveitabýlin yrðu
fluttar inn í stórum stíl ef kostnaður yrði
ekki álitinn ókleifur fyrir bændur. Þetta
var hugsað sem millispor unz fossavirkjun-
in kæmist í framkvæmd. Næst aflvél til
rafmagnsframleiðslu mundi ég kaupa
mér heimilisbifreið. Væri hún notuð ein-
göngu fyrir fjölskylduna entist hún án
nokkurs viðhalds árum saman. Bifreið er
einhver allra bezti hlutur. sem fjölskylda
getur átt, hvort sem er í bæ eða sveit.
Tæplega er hægt að hugsa sér gagnlegri
eða hollari skemmtun en að taka bíl sinn,
aka út í nýtt umhverfi, skoða og njóta
náttúrunnar. Slíkar smáferðir yrðu hvild-
arstundir og afbragð fyrir samheldni fjöl-
skyldunnar. í sveitum gætu þetta verið
jeppar, fyrir þá sem vildu þá fremur í
því augnamiði að nota þá líka til land-
búnaðarstarfa. Ég veit svo sem að þetta
þykir fjarstæða.
Væri ég bóndi mundi ég nota stælta