Freyr - 01.12.1948, Page 35

FREYR
373
Samvmnumjólkurbú í
Nebraska
í júlímánuði síðastliðið sumar dvaldi ég
um vikutíma á Hindsgavl í Danmörku, en
þar var þá námskeið og fundir um land-
búnaðarmál á vegum Norræna félagsins. í
sambandi við fundi þessa voru farnar
kynnisfarir um nærsveitir.
Einn daginn var búnaðarskólinn á Dal-
um heimsóttur. Svo bar við, að þar var þá
staddur, ásamt fleirum, framkvæmdastjóri
fjögurra rjómabúa í Nebraska i Ameríku.
Framkvæmdastjóri þessi, J. C. Nörgaard að
nafni, er danskur að ætt og uppruna en
hefir dvalið fyrir vestan haf áratugum
saman. En að sjálfsögðu eru fyrirtæki
þau, sem hann stýrir, rekin eftir danskri
fyrirmynd, sem samvinnurjómabú.
Það vannst ekki tími til að leita fjöl-
þættra frétta hjá Nörgaard, en þó fékk ég
þær fréttir af starfsemi þeirri, er hann
stýrir, að ég varð þess áskynja, að allt
gengur vel með þessu fyrirkomulagi. Fyr-
irkomulag rekstursins kvað hann hið sama
og gerist annars staðar þar sem sam-
vinnubú eru starfrækt til samskonar
framleiðslu og hér um ræðir, og eins og al-
gengast er á Norðurlöndum.
Á þeim fjórum búum, sem hann veitir
forstöðu, er aðallega búið til smjör. Þess-
vegna er aðeins tekið á móti rjóma. Mjólk-
in er ekki keypt, af því að um iðnað úr
undanrennu er ekki að ræða. Væri hún
send til búanna, þá yrði að flytja hana
heim til bændanna aftur, því að þar er
hún notuð sem svínafóður, en slíkur flutn-
ingur fram og aftur yrði alltof fyrir-
hafnasamur og allt of dýr.
Starfsemi þessi hófst árið 1917—18 og
voru það samtals 26 bændur, er fluttu
rjóma til þess eina bús, sem þá var starf-
andi. En það leið ekki á löngu áður en
fleiri bættust í hópinn. Fyrirtækið þróað-
ist og gat af sér önnur af sama tagi og
eru þau nú fjögur rjómabúin, sem Nör-
gaard stýrir, sem áður er greint, en með-
limatala og smjörframleiðsla búanna
verður séð af eftiríarandi tölum, er votta
þróunina:
Til vinstrí á myndinni: II. W. Eskedal, tilrauna-
stjórí við Landökonomisk Forsögslaboratoríum %
Kaupmannahöjn. — Til hægri: J. C. Nörgaard, jor-
stjóri þeirra jjögurra rjómabúa í Nebraska, sem
greinin segir jrá. — Ljósm.: C. K.