Fréttatíminn - 02.12.2011, Blaðsíða 52

F oreldra-jafnrétti er hugtak sem
ég held að fáir velti
fyrir sér aðrir en
þeir sem þekkja
til eða hafa sjálfir
gengið í gegnum
mál fyrir dómi eða
sýslumanni þar sem
barist er um forsjá
og/eða umgengnis-
rétt yfir börnum.
Staðan er nefni-
lega sú í íslensku
réttarkerfi í dag að
það er ómögulegt
að framfylgja slíku
jafnrétti.
Ísland hefur alltaf
verið aftarlega á
merinni þegar kem-
ur að löggjöf á þessu
sviði og við rekum
alfarið lestina þegar horft er til ná-
granna okkar á Norðurlöndunum.
Ef tveir fullkomlega jafn hæfir og
viljugir foreldrar með sambærileg
tengsl við börn sín standa frammi
fyrir dómara sem á að úrskurða
um forsjá er hann tilneyddur til að
svipta annað foreldrið forsjá til þess
að geta lokið málinu. Hann hefur
ekki heimild til annars.
Sameiginleg forsjá
Á öllum Norðurlöndunum og í raun
öllum hinum vestræna heimi sem
við berum okkur saman við hefur
verið lögleidd heimild dómara til
að dæma foreldrum sameiginlega
forsjá gegn vilja annars foreldris-
ins. Í tíð Björns Bjarnasonar og
síðar Rögnu Árnadóttur fyrrum
dómsmálaráðherra varð til frum-
varp til breytinga á barnalögum
sem hafði að geyma mikilvægar
breytingar til hins betra í þessum
efnum. Þeirra á meðal var heimild
dómara til að dæma foreldra í sam-
eiginlega forsjá. Það frumvarp
strandaði hinsvegar á leið sinni í
gegnum kerfið og lítið spurðist til
þess þar til nú í síðustu viku þegar
núverandi innanríkisráðherra
lagði frumvarpið fram með sínum
áherslubreytingum og án dómara-
heimildar. Heimild dómara til að
dæma foreldra í sameiginlega
forsjá ákvað ráðherra að fjarlægja
þrátt fyrir að þrjár mismunandi
nefndir sérfræðinga, Forsjárnefnd
árið 2005, nefnd dómsmálaráð-
herra árið 2009 og 12 manna nefnd
hagsmunaaðila og sérfræðinga
skipuð af Jóhönnu Sigurðardóttur
þá félagsmálaráðherra árið 2008,
hafi komist að þeirri niðurstöðu að
færa skildi íslenska löggjöf til sam-
ræmis við norræna og evrópska
löggjöf og heimila dómara að dæma
sameiginlega forsjá
enda þjóni það hags-
munum barnsins.
Réttur barna
Börn eiga rétt á
forsjá beggja for-
eldra sinna og það
er sameiginleg
þróun á öllum
Norðurlöndunum að
foreldrahlutverkinu
og ábyrgð beggja
foreldra sé best fyrir
komið með því að
viðhalda og styrkja
grundvöll sameigin-
legrar forsjár. Þá
hefur það sýnt sig
að tilvist dómara-
heimildar dregur
úr tíðni forsjármála
enda kemur hún í
veg fyrir að annar
aðilinn, í flestum tilfellum móðir,
gangi sigurviss inn í dómsal með-
vituð um það að yfirgnæfandi líkur
eru á því að henni verði dæmd
forsjá barns. Sú hætta er nefnilega
alltaf fyrir hendi við skilnað eða slit
á sambúð að deilur foreldra vegna
tilfinninga- og/eða fjármála hafi
áhrif á forsjár- og umgengnikröfur
vegna barna þeirra. Þá er það stað-
reynd að foreldri fer oft fram á
forsjá án sjáanlegra ástæðna eða að
því virðist eingöngu vegna þess að
það vill fara eitt með völd.
Gefnar hafa verið út skýrslur
sérfræðinga í Svíðþjóð 2005, í
Danmörku 2006 og í Noregi 2008
um framkvæmd, tilhögun og áhrif
dómaraheimildar og er skemmst
frá því að segja að enginn þeirra
er að íhuga að endurskoða fyrir-
komulagið eða fella dómaraheim-
ildina niður. Það virðist því vera
svo að hver sérfræðinefndin á
fætur annarri, innlend sem erlend
hafi komist að þeirri niðurstöðu
að réttindi barna séu best tryggð
á þennan hátt og lái mér hver sem
vill þegar ég varpa fram þeirri
spurningu hvað vakir eiginlega fyr-
ir háttvirtum innanríkisráðherra?
Veit hann betur enn öll þjóðþing
hins vestræna heims hvernig hags-
munum barna er best borgið?
Að lokum ber að árétta að þrátt
fyrir að innleidd sé dómaraheimild
í íslensk barnalög þýðir það ekki
að dómara sé skylt að nýta hana.
Mikilvægi hennar felst í því gefa
dómaranum heimild til þess að
dæma vægasta úrræðið ef það er
barni fyrir bestu. Treystum sér-
fróðum dómurum og meðdóm-
endum til þess að meta málsatvik
í hverju máli fyrir sig og berjumst
fyrir jöfnum aðgangi barna að
báðum foreldrum sínum.
Unnur B. Vilhjálmsdóttir
27 ára móðir og stjúpmóðir í
Garðabæ, meistaranemi í lög-
fræði við Háskólann í Reykjavík
og varaformaður Félags um
foreldrajafnrétti.
Foreldrajafnrétti
Veit innanríkisráðherra
betur en öll þjóðþing
hins vestræna heims?
arionbanki.is — 444 7000
Glæsileg gjöf fylgir
Framtíðarreikningi
Við stofnun eða innlögn á Framtíðarreikning
barns að upphæð 5.000 kr. eða meira fylgir
Stóra Disney Köku- & brauðbókin með*.
Tilvalin jólagjöf sem vex með barninu.
Komdu við í næsta útibúi Arion banka.
Framtíðarreikningur — gjöf til framtíðar
*Á meðan
birgðir endast
1. Veldu GeRÐ oG lenGd - 90 ÚTFÆRSluR í boÐi
2. Veldu áklÆÐi oG liT / Tau eÐa leÐuR.
YFiR 2300 miSmunandi áklÆÐi oG liTiR í boÐi
3. Veldu aRma - 6 GeRÐiR í boÐi
4. Veldu FÆTuR - TRé, jáRn, kRÓm o.Fl.
90tegundirjólin
sófi fyrir
Nýr
Patti verslun | Dugguvogi 2, 104 Reykjavík | Sími: 557 9510 | Netfang: patti@patti.is | vefsíða: patti.is
Mismunandi útfærslur og áklæði hafa
áhrif á endanlegt verð.
Patti verslun er húsgagnaverslun með 30 ára reynslu
að baki á eigin framleiðslu á sófum, sófasettum,
hornsófum og tungusófum nákvæmlega eftir máli og
óskum hvers og eins.
Verslun okkar er opin:
Virka daga kl. 9-18
Laugardaga kl.11-16
Sunnudaga lokað
Gæðií gegnB
et
ri
St
of
an
H Ú S G Ö G N
mílano lux
nice Torino dallas
Valencia Vín aspen basel lyon
Roma
30ár
a
REY
NSL
A
VERðdæmi – RomA
2Sæti+2tuNGuR fRá kR. 256.350
2Sæti+tuNGA fRá kR. 170.900
2Sæti+HoRN+2Sæti fRá kR. 227.900
Leitið upplýsinga á auglýsingadeild
Fréttatímans í síma 531 3310 eða á
valdimar@frettatiminn.is
Fréttatímanum er dreift á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri og
í lausadreifingu um allt land.
Dreifing á bæklingum og
fylgiblöðum með
Fréttatímanum
er hagkvæmur
kostur.
Helgin 2.-4. desember 2011