Læknablaðið - 01.07.1929, Qupperneq 29

LÆKNABLAÐIÐ
ii5
í sveitunum, þar sem tilraunin var gerÖ, önnuðust sérstakar nefndir eða
sveitarstjórnir um allan undirbúning á viðkomustöðum, húsnæði, ljós og
hita svo og komu barna og annara á réttum tíma til lækninganna, og fæði
handa tannlækni og aðstoðarstúlku. Þær munu og hafa mestu ráðið um
hvar lækningamar færu fram.
Að hve miklu leyti bíll var notaður til ferðalaganna eða járnbrautir veit
eg ógerla, en sennilega hvorttveggja eítir því sem á stóð. Hitt er víst, að
í öðrum löndum hafa oft verið notaðir bílar.
Kostnaðinn viö lækningarnar báru sveitirnar að miklu leyti en Rauði
Krossinn að nokkru.
Húsnæði, hita, ljós, ræstingu og rafmagn (þar sem til var) lögðu sveit-
irnar til.
Fyrir hvert barn, sem læknað var, voru borgaðar 3—5 kr., en fyrir fátæk
börn var greitt úr sveitarsjóði. Fyrir einfalda skoðun á tönnum og útdrátt
á smábrotum var greidd 1 kr. .
Hverju barni var gefinn tannbursti og fræðslublað um tannkvilla og
hirðingu tanna.
Fróðlegt væri það, að gera slika tilraun hér á laridi, þó ekki væri nema
í einni eða fám sýslum. Eg tek sem dæmi Húnavatnssýslu (eystri og vestri).
íbúatalan er um 4300 og tala barna á aldrinum 7—14 ára er tæp 700. Eg
tek svo ung börn með vegna þess, að best borgar sig með tönnur að byrja
snemma.
Eftir upplýsingum frá Thyru Lange tannlækni mætti gera ráð fyrir því
að gera mætti við tönnur 3 barna á 1 klst. eða nál. 25 á dag, ef unnið er
8 klst. í sýslunni mætti hafa ekki færri en 7 lækningastaði, og yrði þá við-
staðan á hverjum 4—5 dagar. Yfirferð yrði þá lokið í sýslunni á rúmum
mánuði.
Ef borgaðar væru 3 kr. fyrir hvert barn að meðaltali, kæriiu inn 2100 kr.
Þetta ætti að hrökkva langdrægt fyrir kostnaði og allskostar heilbrigt er
fyrirtækið ekki nema að það geti borið sig sjálft. Hitt er annað mál, hvort
fólk fengist til þess að taka slíka nýbreytni upp án mútna úr landssjóði.
Við fyrstu tilraun má gera ráð fyrir þvi að bíll yrði leigður, en gæfist
hún vel, væri sjálfsagt að kaupa sérstakan, hentugan bíl til þessara þarfa.
Óhjákvæmilegt myndi þaö og vera, að vita fyrirfram um vilja héraðsbúa
og hvort þeir væru fúsir til að láta alla þá aðstoð í té sem nauðsynleg væri.
í Svíþjóð hefir reynslan orðið sú, að fleiri héruð óska umferðarlækninga
en kostur er á að veita liana. Vel getur það verið, að alt annað yrði uppi
á teningunum hjá oss, sem höfum svo lítið haft af tannlækningum að segja
i sveitahéruðunum.
Eg hefi hér sérstaklega haft börnin í huga, því að þau skifta rnestu. Hins-
vegar tel eg sjálfsagt að fullorðnum gæfist kostur á að fá gert við tönnur
sínar gegn ákveðnu, vægu gjaldi. Mætti þetta og verða til tekjuauka.
Það er engan veginn hlaupið að því að koma þessu i kring, en eg áleit
þó rétt að hreyfa málinu. Orðin eru til alls fyrst, og mætti vera að heil-
brigðisstjórnin vildi athuga málið. Ef ekki, gæti komið til tals að Lækna-
félagið leitaði undirtekta í einhverju læknishéraði.