Læknablaðið - 01.09.1953, Blaðsíða 18

14
LÆKNABLAÐIÐ
Mörgum sýklum hefur tekizt
að búa til efni, sem útiloka
verkanir sulfonamida, eða lærl
að greina p-aminobenzoe-
sýru, sem er nauðsynleg vexti
þeirra, frá efnafræðilega skild-
um sulfonamid-samböndum
og þar með losa sig undan skað-
legum áhrifum lyfjanna. Á
svipaðan hátt hafa sýklar lært
að útiloka penicillin frá eðlileg-
um efnaskiptum, eða jafnvel
nota það sem eins konar fjör-
efni, til örvunar vexti sínum.
Sumir sýklar hafa tekið upp
enn snjallara ráð, sem er í þvi
fólgið, að framleiða efnakljúf
(enzyme), penicillinase, sem
klýfur penicillin í óvirk efni. Á
þennan hátt vernda sýklar ekki
aðeins sjálfa sig, heldur er einn-
ig öðrum sýklum sem eru ná-
búar þeirra, er penicillinasc
mynda, að mestu borgið.
Svipað er að segja um önnur
hliðstæð lyf með víðara lækn-
ingasvið. Sýklar hafa einnig
smám saman orðið ónæmir fyr-
ir þeim. Mismunandi flokkar
sýkla, tegundir þeirra og jafnvel
stofnar sömu tegundar bregðast
mjög ólíkt við og þola misvel
hin ýmsu antibiotika (fúkalyf)
og cliemotherapeutika (efnan-
lyf)-
Nákvæm og rétt sjúkdóms-
greining ásamt ákvörðun þeirra
sýkla, er sjúkdómnum valda
nægir ekkiávallt tii þessað beita
þessum nýju lyfjum örugglega,
heldur þarf einnig að þekkja
næmi sýklanna fyrir lyfjuniun.
Þessar upplýsingar eru ekki að-
eins þýðingarmiklar í byrjun
meðferðar, til þess að velja bið
bagkvæmasta lyf, heldur jafn-
vel enn nauðsynlegri síðar, ef
skipta þarf um lyf, vegna þess,
að fullnægjandi árangur hefur
ekki náðst, komið hefur fram
ofnæmi hjá sjúklingi eða hann
ekki þolað lyfið af öðrum ástæð-
um.
Sýklarannsókn og næmispróf
eru einnig nauðsynleg til þess
að unnt sé að meta og skilja til
fulls gildi hinna nýju antibiotika.
Verður þetta þeim mun nauð-
synlegra, þar sem stöðugt koma
fram fleiri slík lyf (fúka- og
efnanlyf). Nú sem stendur eru
aðallega notuð 8 antibiotika og
chemotherapeutika auk neoar-
sphenamids, og eru sulfonamid
þá talin sem ein heild. Þessi
efni eru: sulfonamid, penicillin,
aureomycin, chloramphenicol,
(chloromycetin), terramycin,
streptomycin, paraminosalicyl-
sýra (PAS), rimifon (isoni-
cotinylhydrazidum), auk þess
hefur lítillega verið notað
neomycin, thyrothricin, baci-
trasin og polymyxin.
Aðferðir við næmispróf.
Aðferðum við prófun á næmi
sýkla má skipta í tvo aðal-
í'lokka:
I. 1 fljótandi æti, II. á föstu
æti. Þar sem ekki er ástæða til
þess að fara nákvæmlega út í