Bændablaðið - 24.01.2013, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. janúar 2013
Fréttir
Ég er ekki með meiraprófið
né vinnuvélaréttindin. Þegar
ég var í framhaldsskóla slógu
nokkrir félagar mínir lán til að
taka meiraprófið en ég var með
einhvern barlóm og fór ekki í
bankann til að redda yfirdrætti.
Félagar mínir borguðu síðan
yfirdráttinn sinn og gott betur
strax sumarið eftir með vinnu á
gröfum og vörubílum á meðan
ég tutlaði úr kúm. Ekki að ég
sé að kvarta, það er fínt að
mjólka, en stundum hef ég
verið í aðstæðum þar sem hefði
verið gagnlegt að hafa prófið.
Á árunum 1999 til 2002
stóð yfir átaksverkefni undir
yfirskriftinni Fegurri sveitir.
Það verkefni gekk, eins og
nafnið gefur til kynna, út á að
fegra sveitir landsins. Fjölmörg
atriði voru undir, svo sem að
hreinsa burt brotajárn, plast og
spilliefni, að rífa og farga ónýtum
byggingum, að laga eða fjarlægja
lélegar girðingar, mála hús og
almennt að snyrta í kringum sig.
Er það nokkuð samdóma álit
fólks að átakið hafi skilað góðum
árangri á meðan það stóð og hafi
haft góð áhrif til lengri tíma.
Fyrir nokkrum árum keyrði
ég ásamt félögum mínum
hringveginn með stoppi á
Héraði þar sem við tókum
þátt í Stóra Lomberdeginum á
Skriðuklaustri. Við lögðum af
stað frá Reykjavík og keyrðum
suðurleiðina austur og svo norður-
leiðina suður aftur. Á leiðinni
ákváðum við að stofna fyrirtæki
sem færi með skurðgröfu og
jarðýtu um sveitir landsins og
tæki að sér að urða hálfhrundar
byggingar, rusl og drasl sem allt
of víða skar í augun á ferð okkar
eftir þjóðveginum. Ákveðið
var að sækja um stuðning
landbúnaðar ráðuneytisins,
sem þá var, og umhverfis-
ráðuneytisins. Hvort verkefnið
lognaðist út af vegna þess að
ég var ekki með meiraprófið og
vinnuvélaréttindin eða vegna
þess að við vorum þunnir á
leiðinni heim man ég ekki. Í það
minnsta varð ekki af því.
Ég hef hins vegar iðulega
hugsað til þessa stórhuga
verkefnis okkar félaga, sem
aldrei varð af, þegar ég hef
ferðast um landið eftir þetta.
Þrátt fyrir vitundar vakningu
um umhverfismál, sem og um
ímynd land búnaðar á Íslandi,
finnst mér að víða sé ekki nóg
að gert. Það er ekki skemmtilegt
að keyra um grösugar sveitir ef
bílakirkjugarðar eru á öðrum
hverjum bæ. Ónýtar byggingar,
engum til gagns en hugsanlega
til tjóns, eru heldur ekkert
augnayndi. Ruslahaugar á víð
og dreif á jörðum eru sömuleiðis
algjör óþarfi.
Íslenskir bændur eru
matvælaframleiðendur og
gæslumenn landsins. Það er ekki
ósanngjarnt að gera þá kröfu að
þeir sinni umhverfi sínu, gangi
um það af snyrtimennsku og
alúð. Það er ekkert mál að búa
snyrtilega. Það þarf heldur ekki
að vera kostnaðarsamt. Ef bændur
venja sig á að hirða um hlutina
jafnóðum, ganga frá tækjum og
tólum, farga aflóga drasli og
sýna almenna snyrtimennsku,
þá gengur þetta eins og smurð
vél. Þannig líður öllum betur,
hvort sem er bændum, búfé eða
þeim sem leið eiga um landið.
Sveitarfélög og íbúar eiga að
taka höndum saman um að búa
til fegurri sveitir. Annars neyðist
ég til að taka meiraprófið.
/fr
STEKKUR
Leifur minnist þess að á fyrstu
árunum hafi hann fengið
viðurnefnið óheppni, enda voru
smáskurðarslys ansi tíð og
ferðirnar á slysadeildina þar sem
gert var að sárum hans ófáar.
„Ætli ég sé ekki með svona 50 spor
í hendinni og framhandleggnum,
maður var sí og æ að skera sig í
gamla daga, enda alltaf með hnífinn
á lofti,“ segir hann. Kandídatarnir á
slysadeildinni tóku honum fagnandi
enda gott að æfa saumaskapinn
þegar Leifur mætti með skurðarsár
sín á deildina. Skurðum fór síðan
fækkandi eftir því sem árin liðu og
breytt vinnulag hafði í för með sér
minni hættu á skurðarsárum.
Neysluvenjur hafa gjörbreyst
Leifur nefnir að miklar breytingar
hafi orðið á störfum kjötiðnaðar-
manna á þeirri hálfu öld sem hann
hefur starfað við fagið.
Aukin vél- og tækjavæðing hafi
sett mark sitt á þessa grein líkt og
aðrar. Betri tæki og tól hafi gert
störfin léttari líkamlega og tölvur
sem áður þekktust ekki gegni nú
að mörgu leyti lykilhlutverki í
vinnslunni. Þá nefnir Leifur að
neysluvenjur hafi gjörbreyst í
áranna rás og séu allt aðrar en
voru á þeim tíma þegar hann hóf
afskipti af kjötiðn á miðjum sjöunda
áratugnum.
Hann nefnir m.a. að í þá tíð
hafi fyrirtækið framleitt lifrarkæfu
í miklu magni, KEA lifrarkæfu í
litlum dósum sem runnu í stríðum
straumum úr hillum verslana og
þótti afskaplega gott álegg. Þá
hafi mikið verið soðið niður af
matvælum og þau notið mikilla
vinsælda. Niðursoðin saxbauti þótti
til að mynda herramannsmatur og
fast á hæla hans komu bæjarabjúgu,
líka soðin niður í dósir. Matur af
slíku tagi heyrir nú sögunni til að
sögn Leifs og ekkert er lengur soðið
niður hjá fyrirtækinu. Sama má
segja um til að mynda hamsatólg
sem framleidd var í miklu magni
áður fyrr, „en nú vill enginn lengur
sjá fitu,“ segir hann.
Menn héldu að maðurinn væri
klikkaður
Eitt af því sem tekið hefur breytingu
í neyslumynstri þjóðarinnar er að
grillmat hefur verið tekið opnum
örmum og leikur hann nú stórt hlut-
verk þegar kemur að máltíðum yfir
sumarmánuðina.
Leifur segir að grillkjöt hafi
um árin átt vaxandi vinsældum að
fagna og sér ekki fyrir sér að þær
muni dvína á næstu árum. Hann
rifjar upp þegar fyrst sást til manns
grilla á Akureyri, líklega á sjöunda
áratugnum áður en bæjarbúar höfðu
almennt kynnt sér þessa nýjung.
„Menn héldu að maðurinn væri
klikkaður, að elda mat úti undir
berum himni, en svo fór þetta smám
saman að breiðast út og núna er
enginn maður með mönnum nema
hann sé liðtækur við grillið,“ segir
Leifur, sem var einn af frumkvöðlum
Norðlenska á sínum tíma þegar
grillkjötið fór að ryðja sér til rúms.
Þegar Leifur lítur yfir farinn
veg kveðst hann sáttur, kjötiðn sé
skemmtileg starfsgrein og hann hafi
unnið með ótalmörgu eftirminnilegu
fólki um árin. „Lambakjötið er
alltaf best,“ svarar hann spurður
um uppáhaldskjötið og nefnir þar
vitanlega bestu bitana; hrygg og
læri. Ekkert toppi lambakjötið að
gæðum.
Hann kvíðir ekki verkefnaleysi
þótt ekki mæti hann lengur í vinnuna
hjá Norðlenska, „það er alltaf hægt
að finna sér nóg að gera og mér
mun ekki leiðast,“ segir hann og
nefnir að hann muni nú á næstunni
leggja börnum sínum lið og gæta
barnabarnanna, sem sé afar gefandi
og skemmtilegt verkefni. /MÞÞ
Leifur Eyfjörð Ægisson kjötiðnaðarmaður starfaði í nær hálfa öld hjá Norðlenska og forverum:
Lambakjötið er alltaf best
Norðlenska kvaddi Leif með virktum þegar hann lét af störfum nýverið eftir langan feril hjá fyrirtækinu. Með honum á
myndinni eru Sigmundur Ófeigsson framkvæmdastjóri, lengst til vinstri, þá Leifur, Reynir Eiríksson framleiðslustjóri
og Jóna Jónsdóttir starfsmannastjóri.
Fegurri sveitir
Starfsfólk Norðlenska gaf sér tíma í dagsins önn til að kveðja kjötiðnaðarmanninn Leif Ægisson.
Leifur Eyfjörð Ægisson kjötiðnaðarmaður starfaði hjá Norðlenska og
forverum þess í nær hálfa öld en lét af störfum nú um nýliðin áramót.
Vegagerð á Djúpvegi verðlaunuð
– kaflinn Djúpvegur, Reykjanes – Hörtná, fékk verðlaun fyrir hönnun og frágang
Vegagerð á kaflanum Reykjanes
– Hörtná á Djúpvegi, sem liggur
meðal annars yfir Mjóafjörð,
fékk Vörðuna, viðurkenningu
Vegagerðarinnar vegna hönnunar
og frágangs vegamannvirkja
á árunum 2008-2010. Hluti
þeirra sem að verkinu stóðu tók
við viðurkenningum á Ísafirði
í desember en seinni hlutinn í
Reykjavík 17. janúar.
Á vefsíðu Vegagerðarinnar
kemur fram að Veghönnunardeild
Vegagerðarinnar hafi hannað veginn,
brúadeild Vegagerðarinnar og Efla
verkfræðistofa hönnuðu brýr og
Eftirlit og umsjón framkvæmdar
var í höndum nýframkvæmdadeildar
Norðvestursvæðis Vegagerðarinnar.
Verktakar voru í sameiningu tvö
vestfirsk fyrirtæki, KNH ehf. og
Vestfirskir verktakar.
Vegagerðin veitir viðurkenningu
vegna hönnunar og frágangs
vegamannvirkja á þriggja ára fresti.
Tilgangurinn með viðurkenningunum
er að efla vitund um útlit og frágang
mannvirkja meðal starfsmanna og
verktaka Vegagerðarinnar, stuðla
að umræðu þar um og að vitna um
ákveðinn vilja yfirstjórnarinnar
á þessu sviði. Umhverfis- og
öryggisnefndir Vegagerðarinnar
tilnefna þau mannvirki sem þær telja
skara framúr hverju sinni. Dómnefnd
fer og skoðar allar tilnefningar og
metur þær.
Í umsögn dómnefndar um
verðlaunakaflann segir:
„Vegurinn liggur um fjölbreytt
og fallegt landslag, um nes, firði,
eyju og hálsa. Á honum eru nokkrar
brýr, þar af ein yfir Reykjafjörð,
önnur yfir Vatnsfjarðarós og þriðja
yfir Mjóafjörð. Vegurinn er vel
lagður og gjörbreytir samgöngum
um Ísafjarðardjúp til hins betra.
Landslagið meðfram veginum er
vel lagað að óhreyfðu landi og
uppgræðsla hefur tekist vel. Útsýnið af
veginum er mjög fallegt og brúin yfir
Mjóafjörð er glæsilegt og minnisstætt
kennileiti í landslaginu. Aðrar brýr
eru vel útfærðar. Áningarstaðir við
brúna í Mjóafirði eru vel staðsettir
til útivistar. Frágangur er á heildina
litið góður, ekki allur fullkominn en
heildaryfirbragð framkvæmdarinnar
er mjög gott. Straumur í brúaropi í
Reykjafirði er of mikill. Á áningarstað
Reykjanesmegin í Mjóafirði eru
nestisborð á góðum stöðum, en útbúa
þarf gönguleið að þeim vegna krafna
um aðgengi fyrir alla.“