Bændablaðið - 24.01.2013, Blaðsíða 32

32 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. janúar 2013
Á árinu 2012 var átak í gangi í
hugbúnaðarþróun í sauðfjárrækt
eftir nokkur tíðindalítil ár á undan
sem kom til m.a. vegna niðurskurðar
á framlögum til hugbúnaðarþróunar
í kjölfar hrunsins. Með ákvörðun
um að taka upp árgjald fyrir
rekstur og þróun hugbúnaðar
var þýðingarmikið skref stigið í
hugbúnaðarþróun fyrir bændur.
Skipaður var samráðshópur um
forritun í sauðfjárrækt í samræmi
við ályktun Búnaðarþings 2012.
Hópurinn er skipaður fulltrúum
Landssamtaka sauðfjárbænda en
auk þess eru í hópnum ráðunautur í
sauðfjárrækt og fulltrúar tölvudeildar
Bændasamtakanna.
Hugleiðing um hugbúnaðarþróun
Við smíði á hugbúnaði sem
ætlað er að standast tímans tönn
þarf ávallt að vera vakandi fyrir
byltingarkenndum þróunarlausnum/
verkfærum til að unnt sé að koma
nýjungum í hugbúnaðargerð sem
fyrst til kröfuharðra notenda. Það
er ekki sjálfgefið og víst er að
mörg álitleg forrit daga uppi eins
og náttröll vegna vanrækslu í lengri
tíma. Að sama skapi þarf samtímis
að gæta hófs í nýjungagirni því ör
þróun getur verið þreytandi fyrir
notendur vegna bögga sem eru
óumflýjanlegar ,,aukaverkanir“ nýrra
hugbúnaðarútgáfa.
Dálkahöfundur hefur verið spurður
að því af hverju FJARVIS.IS hafi
ekki einfaldlega verið þróaður áfram
í stað þess að leggja í gerð á nýrri
og kostnaðarsamri hugbúnaðarlausn
með vefforritinu LAMB. Einfaldast
er að svara þessu með eftirfarandi
spurningu: Af hverju kaupa bændur
nýjar dráttarvélar en láta sér ekki þá
gömlu nægja? Hendum við gömlu
dráttarvélinni þótt við kaupum nýja?
Sannleikurinn er nefnilega sá að
LAMB er viðbót við FJARVIS.IS
og þessi tvö vefforrit vinna saman
sem ein heild þar sem þau vinna
á sama miðlæga skýrsluhalds-
gagnagrunninum. Sauðfjárbændur
eru þannig að fá tvö forrit, ,,tvær
dráttarvélar“, í stað einnar áður.
Hér skiptir höfuðmáli að með
þróun á LAMB var hefðbundinni
hugbúnaðarþróun skýrsluhaldsforrita
snúið við. Byrjað var á viðskipta-
greindinni, skýrslugerðinni, til að
skýrsluhaldarar gætu kallað fram
þær upplýsingar sem nýtast þeim
strax í ræktunarstarfinu. Þetta er
mögulegt einmitt vegna þess að
FJARVIS.IS stendur traustum fótum
sem skráningarkerfi og uppgjörskerfi
í skýrsluhaldi fjárræktarfélaga fyrir
um eitt þúsund og fimm hundruð
skýrsluhaldara um allt land. Í
gegnum árin hafa bændur gagnrýnt
að skýrsluhaldskerfin miði of mikið að
því að ná inn skýrsluhaldsupplýsingum
í miðlægan gagnagrunn fyrir
sameiginlegt uppgjör á landsvísu, en
sárlega vanti að bændur geti kallað
fram upplýsingar og skýrslur sem
nýtist þeim í ræktunarstarfi sínu.
LAMB á að vera svar við þessari
gagnrýni og því er mikilvægt að
fá ábendingar frá sauðfjárbændum
um hvernig megi betur ná þessu
markmiði. Uppbyggileg gagnrýni frá
notendum er ómetanleg fyrir okkur
sem vinnum að þróun hugbúnaðar.
Unnið að fjórum
verkhlutum samtímis
Þróunarvinnu við sauðfjárrækt má
skipta í fjóra hluta. Í fyrsta lagi var
unnið að þróun á nýrri kynslóð af
vefforriti í sauðfjárrækt, LAMB
(www.lamb.bondi.is), og náðist að
koma út tveimur útgáfum á árinu
2012. Í öðru lagi var ráðist í að gera
nýja útgáfu af FJARVIS.IS og kom
ný útgáfa út í desember 2012. Á sama
tíma var ekkert gefið eftir í þjónustu
við skýrsluhaldara í sauðfjárrækt og
gagnavinnu frekar en fyrri ár. Þannig
var umtalsverð vinna við að aðstoða
sauðfjárbændur vegna sláturgagna og
leiðréttinga á skýrsluhaldsgögnum, en
á sama tíma vinna við gagnaúttektir
fyrir ráðunauta og vinnu við uppfærslu
á kynbótamati í sauðfjárrækt. Í
þriðja lagi var unnið að þróun á
VasaFjárvísi fyrir handtölvur o.fl.
Og í fjórða lagi var smíðað vefforrit
fyrir landsmarkaskrá sem opnaði á
nýju vefsetri www.landsmarkaskra.is
á haustmánuðum. Skal nú gerð frekari
grein fyrir þessum fjórum verkhlutum.
LAMB stígur fyrstu skrefin
LAMB er nýtt vefforrit sem byggir
á þróunarlausn sem svarar kröfum
notenda um hraðari þróun og
,,viðskiptagreind“. Að sama skapi
opnar LAMB ný tækifæri við þróun
fyrir fjölbreyttari vélbúnað og
kröfuharðari hugbúnaðarútgáfur í
vefrápurum. Aðgangur er samþættur
og skýrsuhaldsgögn sem eru skráð
í FJARVIS.IS verða samstundis
aðgengileg í LAMB. Notendur
FJARVIS.IS hafa stundum átt í
vandræðum þegar þeir nota aðra vafra
en Internet Explorer frá Microsoft, svo
sem Firefox eða Google Chrome. Við
þróun á LAMB var þess gætt að forritið
keyrði á fleiri vöfrum en Internet
Explorer en það hefur vissulega
verið áskorun. En til þess að unnt sé
að bregðast við hugsanlegum ágöllum
er þýðingarmikið að notendur sendi
okkur í gegnum athugasemdakerfið
(Senda athugasemd) eða með
tölvupósti á netfangið tolvudeild@
bondi.is greinargóðar upplýsingar um
villur sem verða á vegi þeirra.
Í desember 2012 var opnuð önnur
útgáfa af LAMB, útgáfa 1.1.0. Fyrsta
útgáfan var opnuð í september. Í
núverandi útgáfu hefur eftirfarandi
markmiðum verið náð:
Útgáfan er smíðuð í
opnum og frjálsum
hugbúnaðar verkfærum;
Python-forritunarmáli og
PostgreSQL-gagnagrunni.
LAMB er þróað fyrir
einkatölvur, spjaldtölvur og
snjallsíma, allt í senn.
Notendaaðgangur er
samþættur í gegnum
Bændatorgið við önnur forrit
Bændasamtakanna.
Tvær skýrslur eru
aðgengilegar; þungaskýrsla
og skýrsla sem sameinar
að hluta kjötmatsyfirlit
og afkvæmarannsókn
með möguleika á að velja
sláturdagsetningu. Allar
skýrslur vistast sjálfkrafa,
sem auðveldar samanburð.
Unnið er að þróun á næstu útgáfu,
1.2.0, sem á að opna 1. mars nk. Í
millitíðinni kemur út útgáfa 1.1.1
sem fór í prófun 18. janúar sl. Eitt
af forgangsmálunum er að leysa
vandamál sem komið hafa upp í
LAMB í mismunandi vöfrum. Þá er
verið að þróa svokallaðan Gagnasmið,
sem er ætlaður ráðunautum í fyrstu,
og hugsanlega bændum síðar, til
að taka út skýrsluhaldsgögn með
öflugum síum. Enn fremur leggur
samráðshópurinn áherslu á að bjóða
upp á heilsuskráningu, m.a. til að
uppfylla skilyrði gæðastýringar í
sauðfjárrækt, og þarf að tengja hana
skráningu dýralækna í tölvukerfið
Matvælastofnunar, Heilsu.
Dálkahöfundur hefur tekið upp málið
við Matvælastofnun.
Ný útgáfa af FJARVIS.IS
eftir langt hlé
Í desember sl. kom loksins út ný
útgáfa af FJARVIS.IS. Með þessari
útgáfu kom upp möguleiki á að velja
á milli sjálfvirkrar og handvirkrar
burðarskráningar eins og hægt er
að gera við skráningu á þunga. Í
skráningarglugga í þungaskráningu
bætast við upplýsingar um þann grip
sem er verið að skrá hverju sinni. Með
aukinni notkun á örmerkjum er tryggt
að upplýsingar um örmerkinúmer
komi fram. Þá var bætt við möguleika
á skráningu á afdrifum hrúta og áa með
sams konar hætti og við skráningu
á afdrifum lamba. Að síðustu má
nefna að nú er boðið upp á hraðvirka
þungaskráningu í Ófeigi (VasaFjárvísi)
sem síðan er lesin inn í FJARVIS.IS
með auðveldum hætti. Bændur lentu í
vandræðum með skráningu á sæðingum
í haust í Internet Explorer vafranum,
sem þarf að vera stilltur með ákveðnum
hætti, eins og kemur fram á fréttasíðu
FJARVIS.IS. Beðist er velvirðingar á
hve illa tókst að koma þessu á framfæri.
Lögð verður áhersla á að leysa þessi
skráningarvandamál í FJARVIS.IS í
mismunandi vöfrum í nýrri útgáfu sem
verður opnuð fyrir vorskráningu.
VasaFjárvís og sauðfjárbændur á
Grænlandi
Árangur náðist einnig í
Ófeigsverkefninu, sem byggir á
samspili VasaFjárvíss og FJARVIS.
IS. Bændur sem fjárfest hafa í
handtölvum geta nú skráð þunga
með auðveldum hætti og fengið
margvíslegar upplýsingar um
fjárstofn sinn í fjárhúsinu með
aðstoð þessarar öflugu lausnar
fyrir handtölvur og örmerkjalesara.
Bætt var við, eins og komið hefur
fram, möguleika fyrir alla notendur
FJARVIS.IS, að þeir geti skráð með
hraðvirkum hætti þunga gripa og
lesið síðan sjálfvirkt inn í miðlægan
skýrsluhaldsgagnagrunninn. Nú er
unnið hörðum höndum að því að bæta
við fangskráningu í næstu útgáfu af
VasaFjárvísum.
Þá ber að nefna að smíðuð var viðbót
fyrir grænlensku ráðgjafaþjónustuna
til að þeir geti lesið inn sláturgögn
fyrir bændur á Grænlandi sem eru
notendur af FJARVIS.IS. Allt sauðfé
á Grænlandi er örmerkt og auðveldar
það allan innlestur og tryggir öryggi
gagna. Tölvudeildin hefur einnig
þýtt vorbókina og fá bændur sem eru
notendur FJARVIS.IS vorbókina sína að
þessu sinni á dönsku, en bækurnar eru
prentaðar á Íslandi, með sama hætti og
fjárbækur íslenskra sauðfjárbænda.
Öll vinnsla fer í gegnum FJARVIS.IS.
Landsmarkaskráin á netið
Að síðustu ber að nefna fjórða
verkhlutann í hugbúnaðarþróun
fyrir sauðfjárrækt, Landsmarkaskrá.
Á haustmánuðum opnaði tölvudeildin
vefsetrið www.landsmarkaskra.is þar
sem öllum býðst ókeypis aðgangur
að öllum skráðum búfjármörkum
á landinu. Auk marka fyrir sauðfé
eru upplýsingar um búfjármörk fyrir
hross og nautgripi á hverjum tíma.
Þegar hafa komið fram óskir um að
gera landsmarkaskrána aðgengilega
í snjallsímum og er það til skoðunar.
sviðsstjóri tölvudeildar
Bændasamtaka Íslands
jbl@bondi.is
Jón Baldur Lorange
Upplýsingatækni og fjarskipti
Upplýsingatæknibásinn
Hugbúnaðarþróun í sauðfjárrækt
Bændur á FJARVIS.IS námskeiði á Blönduósi fyrir nokkrum árum.
Skýrsla y r hrúta sem bændur geta fengið fram í vefforritinu LAMB.