Bændablaðið - 24.01.2013, Blaðsíða 23

23Bændablaðið | Fimmtudagur 24. janúar 2013
Traktorsdrifnar rafstöðvar
10,8 KW  upp í 72 KW,  Agrowatt
Framleiðandi: Sincro á Ítalíu.
Stöðvarnar eru 4 póla (1.500 sn./mín.)  með AVR
(automatic volt regulator)
AVR tryggir örugga notkun við viðkvæman
rafbúnað, t.d. mjólkurþjóna, tölvubúnað o.fl.
Verðdæmi: (42 KWA) 33,6 KW  =  566.000 + vsk.
Stöðin þarf 80 hestafla traktor, PTO 430
Hákonarson ehf. s. 892-4163, netfang: hak@hak.is vefslóð: www.hak.is


 
    
        


 
 
 
 
 


 

 







  
! "

#  $
%%%" "
!
 
  

 "" #$%%#%%
&
'"
# 
&

()
$
* '+' "
#$
,-."
'"
*
'"

'"
/0
  
&-

()
$
* '+' "
#$
.,-"
'"
*
'"
#$
,."&-
'"
$
'" #$
,".-
'"
$
'"
Framleiðum
Vélboða mykjudreifara
í mörgum stærðum
Vélboði ehf. Hafnarfirði. Sími. 565-1800
Heimasíða. www.velbodi.is
Það er ekki spurning um hvort
heldur hvenær stórir skógareldar
verða hér á landi. Þetta var mat
framsögumanna og gesta á málþingi
um gróðurelda sem haldið var
í Borgarnesi í síðustu viku. Að
málþinginu stóðu Samband íslenskra
sveitarfélaga, Félag slökkviliðsstjóra
og Mannvirkjastofnun.
Fjöldi erinda var á dagskrá
málþingsins, en fjallað var um reynslu
af baráttu við gróðurelda, áhrif þeirra á
heilsu og náttúru, stöðu slökkviliða og
sveitarfélaga og aðgerðir til forvarna.
Á undanförnum árum hafa orðið
stórir gróðureldar hér á landi, þó að
ekki hafi kviknað skógareldar að
neinu marki enn sem komið er. Þeirra
stærstir voru svokallaði Mýraeldar í
Borgarbyggð sem loguðu í þrjá daga
árið 2006. Mýraeldar eru taldir mestu
gróðureldar Íslandssögunnar, en alls
brunnu eldar á um 73 ferkílómetra
landsvæði. Árið eftir brunnu níu
ferkílómetrar á Miðdalsheiði og síðast
í sumar kviknaði eldur í Laugardal í
Súðavíkurhreppi. Þar brunnu fjórtán
ferkílómetrar lands í eldi sem logaði
í vikutíma með miklum tilkostnaði
fyrir sveitarfélagið, en kostnaðurinn
af slökkvistarfinu var rúm 21 milljón
króna.
Voru illa búnir undir Mýraeldana
Í máli Bjarna Karlssonar, forstjóra
Mannvirkjastofnunar, kom fram að
þegar að Mýraeldar urðu hefðu þeir
komið verulega á óvart, þ.e. hversu
gríðarlega umfangsmiklir eldarnir
urðu. „Við höfðum ekki séð svona
gróðurelda áður,“ sagði Bjarni. Hins
vegar hefði komið í ljós, þegar leitað var
í eldri heimildum, að á hlýindaskeiðum
hefðu áður orðið miklir gróðureldar
hér á landi. Dæmi um slíkt væru
Úlfhildarbrenna í Biskupstungum
árið 1563 og bruni í Þingvallaskógi
árið 1586. Í ljósi loftaslagsbreytinga,
breytinga á búháttum og aukinni
skógrækt væri því ljóst að hætta á
stórum gróðureldum færi vaxandi.
Við því yrði að bregðast með öllum
ráðum. Til þess yrðu sveitarfélög að
vinna viðbragðsáætlanir.
Eftir Mýraelda hefur verið farið af
stað með ýmis verkefni til að bregðast
við þessari vá. Sænskur sérfræðingur
kom hingað til lands árið 2006 og hélt
námskeið fyrir stjórnendur slökkviliða.
Keypt var 2.000 lítra slökkvifata fyrir
þyrlur Landhelgisgæslunnar og áhafnir
hennar þjálfaðar í notkun hennar. Árið
2009 var gefin út 100 síðna kennslubók
um viðbrögð við gróðureldum og
henni m.a. dreift til skógareigenda. Þá
er vinna við viðbragðsáætlun vegna
skógar- og gróðurelda í Skorradal á
lokastigi en sú áætlun er dæmigerð
og hægt að nota sem grunn að gerð
viðbragðsáætlanna fyrir önnur
sveitarfélög. Þá er ótalin vinna hjá
Veðurstofu Íslands við spálíkangerð,
þar sem ætlunin er að geta sagt fyrir um
hættu á gróðureldum. Þrátt fyrir þessa
vinnu er ljóst að enn er langt í land.
Jón Viðar Matthíasson, slökkviliðs-
stjóri Slökkviliðs höfuðborgar-
svæðisins, Kristján Einarsson,
slökkviliðs stjóri Brunavarna Árnes-
sýslu, og Elísabet Pálmadóttir, sviðs-
stjóri á Mannvirkjastofnun, fóru yfir
stöðu slökkviliða á landinu. Í máli
þeirra kom meðal annars fram að þrátt
fyrir að mörg slökkvilið væru vel búin
og mönnuð væri það mjög mismunandi
milli svæða. Fæst þeirra væru útbúin
til að takast á við stóra gróðurelda og
sum algjörlega vanbúin. Jón Viðar
velti því upp hvort slökkviliðin væru
of mörg og of smá til að standa undir
þeirri ábyrgð sem á þau væri lögð.
„Kröfurnar eru þær sömu um allt
land, enginn afsláttur gefinn,“ sagði
Jón Viðar en benti á að augljóst væri að
slökkviliðin væru misvel í stakk búin til
þess. Undir þetta tók Elísbet og sagði
að stöðu slökkviliðanna þyrfti að bæta.
Hún benti á að innan við fjórðungur
af bílaflota slökkviliðanna væri yngri
en tuttugu ára. Slökkviliðsmönnum
hefði fækkað á síðustu tuttugu árum
um tuttugu prósent og væru nú um
1.300 á landinu öllu.
Kallað eftir tryggingasjóði
Framsögumönnum varð tíðrætt um
nauðsyn þess að komið yrði á fót
einhvers konar tryggingasjóði sem
tæki á tjóni af völdum hamfara. Ítrekað
var vísað í vinnu starfshóps á vegum
forsætisráðuneytisins sem ætlað var
að gera tillögur um bætur til tjónþola í
náttúruhamförum. Sá starfshópur hefur
nú skilað áliti sínu eins og fjallað er
um annars staðar hér á síðunni. Fjöldi
fundarmanna benti á að mögulega
væri ráðlegt að slíkur sjóður tæki ekki
bara á bótagreiðslum heldur sinnti
forvarnarhlutverki og hugsanlega yrði
uppbygging tækjakosts slökkviliða
að einhverju leyti kostaður af slíkum
sjóði.
Halldór Halldórsson, formaður
Sambands íslenskra sveitarfélaga, tók
saman helstu niðurstöður málþingsins í
lokin. Taldi hann að fimm atriði stæðu
einkum upp úr að þinginu loknu. Þau
voru:
Nánar verður fjallað um málþingið
í næstu blöðum.
/fr
Ekki spurning hvort heldur hvenær stórir skógareldar verða:
Nauðsynlegt að efla slökkvi-
lið og setja á fót hamfarasjóð Ríkisstjórn Íslands samþykkti á
fundi sínum 22. janúar síðastliðinn
að skipa starfshóp sem skyldi fjalla
um hlutverk nýs hamfarasjóðs.
Sú samþykkt byggir á tillögum
nefndar sem forsætisráðherra
skipaði í nóvember 2010, en
nefndinni var ætlað að gera
tillögur um bætur samkvæmt
föstum verklagsreglum til
tjónþola í náttúruhamförum
til þess að fyrirbyggja að
ríkissjóður standi frammi fyrir
óvæntum útgjöldum í kjölfar
náttúruhamfara. Megintillaga
nefndarinnar er að stofnaður
verði slíkur hamfarasjóður.
Eingöngu er tekið á málum sem
skilgreind eru sem náttúruhamfarir
í tillögu sjóðsins. Samkvæmt
skilgreiningu almannavarna er um
að ræða óveður, ofanflóð, flóð í
ám, sjávarflóð, flóðbylgjur af
hafi, stíflurof, jarðskjálfta, eldgos,
sinu- og kjarrelda og skyndilegar
breytingar á jarðhitasvæðum.
Forvarnir og greiðslur bóta
Hamfarasjóður af því tagi sem
hér um ræðir ætti að sinna
verkefnum sem lúta annars vegar
að forvörnum gegn náttúruvá og
hins vegar greiðslum bóta vegna
tjóns af völdum náttúruhamfara
sem ekki fæst bætt með almennum
vátryggingum. Lagt er til að
tekjustofnar sem fyrir hendi eru
í dag, svo sem eignaskattur sem
rennur til Ofanflóðasjóðs, framlag
í A-deild Bjargráðasjóðs, hlutfall af
iðgjöldum til Viðlagatryggingar og
hlutfall af skatttekjum sveitarfélaga,
renni í sjóðinn. Ýmsar aðrar tillögur
er að finna í skýrslunni sem lúta að
tryggingavernd og bæta og skýra
verklag þegar náttúruhamfarir
verða. /fr
Unnið að stofnun hamfarasjóðs
Frá málþinginu um gróðurelda í
Borgarnesi sem fjallað er um hér
til hliðar á síðunni.