Bændablaðið - 28.11.2013, Síða 4

Bændablaðið | Fimmtudagur 28. nóvember 20134
Fréttir
Á síðustu vikum hafa kjúklinga-
framleiðendur fengið orð í eyra
vegna ófullkominna merkinga
á umbúðum og gruns um að
erlend kjötvara sé markaðs sett
sem íslensk. Formaður Bænda-
samtakanna vill að allar búvörur
verði merktar upprunalandi til
að auðvelda neytendum að velja
á milli íslenskra og erlendra
matvæla.
Ásmundur Friðriksson, þing-
maður Sjálfstæðis flokksins, sagði
í þingræðu fyrr í mánuðinum að
sér hefði verið sagt að íslenskir
kjötinnflytjendur leituðu eftir
ódýrasta kjötinu á erlendum
mörkuðum en ekki því besta.
Það væri síðan unnið og pakkað í
íslenskar umbúðir og selt á sama
verði og innlent kjöt. Uppi varð fótur
og fit við ummæli þingmannsins,
sem urðu meðal annars til þess
að Neytendasamtökin könnuðu
sannleiksgildi þessara fullyrðinga.
Fyrirtæki í kjúklingaframleiðslu
voru sein til svara en á endanum
var málflutningur þingmannsins
staðfestur að mestu leyti. Viðurkenndu
framleiðendur að hafa flutt inn
erlent kjöt en að hráefnið hefði farið
í vinnsluvörur eða á veitingahúsa-
eða mötuneytamarkað og væri
ekki merkt sérstaklega. Í kjölfarið
lofuðu forsvarsmenn Reykjagarðs
og Matfugls að framvegis yrðu allar
umbúðir merktar með upprunalandi
kjötsins og Ísfugl lofaði neytendum
því að bjóða alls ekki upp á erlendar
kjötvörur.
Mikil vonbrigði fyrir íslenska
bændur
Sindri Sigurgeirsson, formaður
Bændasamtakanna, segir að í ljósi
umræðunnar sem verið hefur um
þessi mál að framleiðendur þurfi
að taka sig á. „Við hjá Bænda-
samtökunum höfum verið í góðri
trú um að innflytjendur merktu
innfluttar kjötvörur eftir uppruna.
Upplýsingar, sem fram hafa komið
í fjölmiðlum undanfarna daga, um
að erlendar vörur séu dulbúnar sem
innlendar eru mikil vonbrigði fyrir
íslenska bændur. Ég hef skilning á
því að erlendar búvörur séu fluttar
inn til þess að sinna eftirspurn sem
innlendir framleiðendur geta ekki
uppfyllt en þá verður auðvitað að geta
upprunans. Að sjálfsögðu er skilyrði
að gætt sé að sóttvörnum og farið að
öllum reglum, sem við höfum ekki
ástæður til að efast um,“ segir Sindri.
Verðum að vernda orðspor okkar
framleiðslu
Bændasamtökin hafa um árabil reynt
að fá leyfi til notkunar á íslenska
fánanum til að auðkenna innlendar
afurðir með skýrum hætti. Það
auðveldar neytendum að aðgreina
íslenskar vörur frá erlendum. Sindri
segir að það sé afar mikilvægt fyrir
bændur að vernda það góða orðspor
sem innlend búvöruframleiðsla hefur
í hugum þjóðarinnar.
„Séu innfluttar landbúnaðarvörur
seldar sem íslenskar er verið að
fara á bak við neytendur og skaða
íslenska bændur. Hér eru heilbrigðir
búfjárstofnar og notkun sýklalyfja
er með minnsta móti í íslenskum
landbúnaði, mun minni en í flestum
nágrannalöndum okkar. Við eigum
hreint vatn og ómengaða náttúru.
Almennt treysta neytendur íslenskum
búvörum og það er mikilvægt fyrir
bændur að viðhalda því trausti,“
segir Sindri, sem heldur því fram að
neytendur eigi sjálfsagðan rétt á að
fá upplýsingar um upprunaland kjöts
og annarra búvara frá söluaðilum.
Vilja allar upplýsingar um
uppruna og eðli búvara
„Bændur eru á sama báti og neytendur.
Við viljum að allar upplýsingar um
uppruna og eðli búvara liggi fyrir.
Bændasamtökin hvetja neytendur
til að láta sig þessi mál varða og
biðja um upplýsingar um uppruna,
hvort heldur sem er í verslunum, á
veitingastöðum eða í mötuneytum.
Takið til dæmis eftir því og látið
verslunarstjóra vita af því ef þið
sjáið erlent grænmeti í sölukössum
frá íslenskum garðyrkjubændum eða
kjötvörur sem eru illa merktar,“ segir
Sindri Sigurgeirsson.
Samkvæmt lögum er fyrirtækjum
ekki skylt að merkja uppruna á kjöti,
öðru en nautgripakjöti. Um áramótin
2014/2015 mun þó taka gildi
reglugerð sem skyldar framleiðendur
til að upprunamerkja ferskt og fryst
alifuglakjöt, kindakjöt, svínakjöt
og geitakjöt. Einnig verður skylt
að merkja uppruna aðalhráefnis í
framleiðsluvörum. /TB
Innflutningur á alifuglakjöti og öðrum búvörum:
„Neytendur eiga sjálfsagðan rétt á því
að fá upplýsingar um upprunaland“
– segir Sindri Sigurgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands
Samtök afurðastöðva í mjólkur-
iðnaði hafa farið fram á að fá að
flytja inn smjör til landsins til
notkunar í vinnsluvörur. Beiðni
þess efnis var send atvinnuvega-
og nýsköpunarráðuneytinu í gær.
Ástæða beiðninnar er sú að vegna
fordæmalausrar söluaukningar
á smjöri, rjóma og ostum er
birgðastaða mjólkurafurðastöðva
orðin lítil nú fyrir mesta sölumánuð
ársins, desember. Sala á smjöri hefur
aukist meira en 20 prósent nú í haust
en við venjulegar kringumstæður er
eykst sala mjólkurafurða um 1–3
prósent. Smjör hefur ekki verið flutt
inn til landsins áður svo neinu nemi.
Smjörið sem flutt verður inn,
fáist til þess leyfi frá ráðuneytinu,
verður nýtt í vinnsluvörur á borð
við kálfafóður, nýmjólkurduft og
osta. Tryggt verður að nóg magn
af íslensku smjöri og rjóma verði
á markaði í desember með þessum
hætti. Farið er fram á að leyfður
verði ótakmarkaður innflutningur
tímabundið í einn mánuð, það er í
desember. Allir aðilar á markaði hafa
heimild til innflutnings ef af verður.
Heimsmarkaðsverð á smjöri er hátt
um þessar mundir og er kílóverð á
smjöri talsvert hærra hingað komið
en heildsöluverð á íslensku smjöri.
Nóg verður til af íslensku smjöri
og rjóma
Einar Sigurðsson, forstjóri Mjólkur-
samsölunnar, segir að neyslu á
fituríkari mjólkurafurðum megi
líkja við sprengingu. „Þetta hefur
verið tengt nýjungum í mataræði á
borð við lágkolvetnakúrinn, breyttu
viðhorfi til mettaðrar fitu í umræðu
um næringarmál og loks sýna þessar
tölur áhrif af fjölgun ferðamanna.
Mjólkuriðnaðurinn mætir þessum
fréttum með því að ganga á birgðir
af smjöri og ostum og öðrum
vörum sem framleiddar eru með
rjóma yfir þessa haustmánuði þegar
mjólkurframleiðslan í landinu er
í lágmarki og með því að hvetja
bændur til aukinnar framleiðslu. Til
að treysta öryggismörk í birgðahaldi
munu fyrirtæki í mjólkuriðnaði einnig
í takmörkuðum mæli nýta innflutta
smjörfitu nú í desember í nokkrar
vinnsluvörur á borð við kálfafóður,
nýmjólkurduft og osta sem fara mest í
framhaldsvinnslu eða til matargerðar.
Innflutt smjör er dýrara en innlent en
þess mun ekki sjá merki í verði þessara
vara og uppistaðan í þeim verður eftir
sem áður íslensk kúamjólk.“
Mjólkursamsalan hvatti bændur
þegar í haust til að auka framleiðslu
til að mæta aukinni eftirspurn. Bændur
brugðust þegar við og hafa með
breyttri fóðrun og öðrum aðgerðum
aukið framleiðslu um átta prósent
frá byrjun september. Greiðslumark
eða framleiðslukvóti kúabænda fyrir
innanlandsmarkað árið 2014 hefur
þegar verið aukinn í 123 milljónir
lítra en var 116 milljónir lítra fyrir
yfirstandandi ár. Mjólkursamsalan
gerir ráð fyrir áframhaldandi
söluaukningu á næstu árum þó að hún
verði ekki sambærileg við það sem
sést hefur í haust.
Fram undan eru mestu
söluvikur ársins fyrir hátíðirnar og
mjólkuriðnaðurinn býr sig undir
þá vertíð. „Það verður alltaf nóg
af íslensku smjöri og rjóma hér á
markaði. Það er hluti af íslenska
jólahaldinu,“ segir Einar Sigurðsson,
forstjóri MS.
/fr
Afurðastöðvar hyggjast tryggja birgðastöðu með innflutningi:
Vilja fá að flytja inn smjör
– sala á fituríkum mjólkurafurðum eykst gríðarlega
Liðin eru 30 ár frá stofnun
Félags gulrófnabænda og verður
hátíðarfundur haldinn 30.
nóvember næstkomandi kl. 18 í
Ásbyrgi (Broadway) til að minnast
þeirra tímamóta.
Af því tilefni verður stofnað
hollvinafélag um íslensku gulrófuna.
Markmið félagsins verður fyrst og
fremst að stuðla að því eins og kostur
er að íslensk frærækt gulrófunnar
verði stunduð hér á landi.
Fræræktun gulrófna á sér ekki
langa sögu hér á landi. Á fyrri hluta
síðustu aldar voru ýmis yrki flutt inn
til landsins og ræktuð af mörgum
framanaf. Þau yrki sem í dag eru
talin íslensk eru Ragnarsrófa og
Maríubakkarófa. Maríubakkarófan er
talin vera „fulltrúi Kálfafellsrófunnar
eins og hún var í upphafi“ eins og
Jónatan Hermannsson kemst að
orði í fjölriti Rala nr. 199, frá 1999.
Kálfafellsrófan var mest notuð
hér um skeið og þá fræræktuð í
Danmörku en blandaðist þar m.a.
arfanæpu og nepju þannig að ekki
var lengur hægt að nota hana.
Afbrigði af þessum rófustofnum
hafa verið ræktuð hér en í dag lifir
best svokölluð Sandvíkurrófa, sem
ræktuð hefur verið frá 1983 með
góðum árangri. Að mati flestra sem
greinina stunda er mikil nauðsyn á
að efla íslenska frærækt og hefja
íslensku yrkin til vegs og virðingar
á ný.
Skorað er á alla þá sem vilja
styðja íslenska frærækt gulrófunnar
í landinu að ganga í hollvinafélagið.
Félag gulrófnabænda 30 ára
Í auglýsingu frá matvöruheildsala
er kalkúnakjöt auglýst án allra
uppruna merkinga. Ekkert er getið
um upprunaland, sem er erlent.
Þessar vörur fara að mestu leyti til
veitingahúsa eða í mötuneyti þar
sem neytendur eru grunlausir um
upprunann.
Sindri Sigurgeirsson, formaður
-
búnaðarvörur seldar sem íslenskar
sé verið að fara á bak við neytendur
og skaða íslenska bændur.
Mikill vilji er meðal forystumanna
sauðfjárbænda til þess að huga að
breytingum á stuðningsgreiðslum
í sauðfjárrækt, þegar gildistíma
yfirstandandi búvörusamnings
lýkur. Greiðslumarkskerfið hefur
reynst kostnaðarsamt og hamlandi
fyrir nýliðun. Áhugi er á skoða
aðrar útfærslur á stuðningi við
greinina, til að mynda frekari
framleiðslutengingar.
Þetta kom fram á formannafundi
Landssamtaka sauðfjárbænda
9. nóvember síðastliðinn. Mikil
umræða varð um stuðningskerfi
sauðfjárræktarinnar, meðal annars
um viðskipti með greiðslumark og
verðlagningu. Töldu fundarmenn
verð orðið mjög hátt og eðlilegt að
horfa til annarrar útfærslu.
Þórarinn Pétursson, formaður
Landssamtakanna, segir flesta
bændur sammála því að megináhersla
stuðningsins eigi að vera á
lambakjötsframleiðslu. „Í því ljósi
eru menn að velta fyrir sér hvernig
best sé að haga hlutunum, hvað komi
best út fyrir greinina. Við hyggjumst
því óska eftir því við aðildarfélög
okkar að farið verði að ræða þessa
hluti. Við viljum skoða allar leiðir til
að komast hjá því að bændur þurfi
að fjárfesta í ríkisstuðningi. Það er
mjög kostnaðarsamur biti.“
Greiða ætti fyrir framleiðslu
Eins og staðan er í dag er ásetnings-
hlutfall 0,65 sem þýðir í raun að
eigi bændur 100 ærgildi nægir að
þeir haldi 65 veturfóðraðar kindur
til að fá allan stuðninginn. „Menn
vilja tengja ríkisstuðning beint
við framleiðslu. Það var skýrt á
þessum fundi að fulltrúar vilja að
ásetningshlutfallið fari í einn, að
menn fái greitt fyrir ærgildi sem
samsvara því sem menn framleiða.“
Þórarinn segir að í dag sé um
helmingur stuðnings greiddur út á
framleiðslu. Það séu gæðastýringar-
greiðslur, ullarniðurgreiðslur,
geymslugjöld og styrkir til jarðræktar.
„Miðað við þá stefnumörkun sem
við erum að vinna eftir er markmiðið
að helmingur greiðslnanna verði
tengdur framleiðslu. Við erum
nálægt því marki. Við þurfum hins
vegar að horfa lengra til framtíðar.“
Verð á greiðslumarki er í dag
rúmar 30 þúsund krónur á ærgildi.
Þau fjögur ár sem eftir standa af
samningstíma búvörusamnings
í sauðfjárrækt mun stuðningur á
ærgildi hins vegar nema á bilinu 26
til 27 þúsund krónum, á verðlagi
yfirstandandi árs. Því er ljóst að kaup
á greiðslumarki munu ekki borga sig
meðan á samningstímanum stendur.
Þórarinn segir að margir hafi spurt
hann ráða varðandi hugsanleg kaup
á greiðslumarki nú upp á síðkastið.
„Ég hef sagt að ég geti ekki svarað
því frekar en aðrir hvað verður eftir
2017. Við finnum hins vegar að það
er mikill áhugi, það er eftirspurn eftir
greiðslumarki þrátt fyrir verðið.
Það er mikill áhugi hjá ungu fólki
að hefja sauðfjárbúskap og það er
ein ástæðan fyrir því að fólk er að
velta þessum þáttum fyrir sér. Menn
vilja gera fólki kleift að komast inn
í greinina án hindrana.“
/fr
Vilja skoða aðrar stuðnings-
leiðir í sauðfjárrækt