Læknablaðið - 01.09.1964, Side 26

102
LÆKNABLAÐIÐ
eftirtekt, ef sjónskerpa er enn
góð á hinu.
Gláka á byrjunarstigi getur
iiæglega farið fram hjá læknum,
ef ekki er staðið sífelll á verði
við liverja einustu augnrann-
sókn meðal roskins fólks. Einu
einkennin, sem finnast við gláku
á hyrjunarstigi, eru spennu-
hækkun, oft óveruleg, frárennsl-
ishindrun og e.t.v. smávægileg
skerðing á sjónsviði.
Augnspenna.
Segja má, að normal augn-
spenna sé sú spenna, sem auga
þolir til lengdar,án þess að sjón-
taugin skemmist. Sjúkleg augn-
spenna er sú spenna, sem veld-
ur skemmd á sjóntaug. Er þá
um glákoma að x-æða. Breyti-
legt er, hve sjóntaug hjá ein-
slaklingum er næm fyrir liárri
spennu. Augnspenna, sem telst
eðlileg fyrir einn einstakling,
getur vexáð sjúkleg fyrir annan.
Algengasta augnspenna í heil-
brigðum augum er 15—20 mm
Ilg. Er spenna þá mæld með
Schiöls-augnspennumæli (tono-
meter), kvörðuðum samkvæmt
Friedenwald-töflum frá 1955,
sem nú eru mest notaðar við
augnspennunxælingu. 1 þessari
grein er alltaf miðað við þessa
kvörðun frá 1955, þegar rætt
er um augnspennu, nenxa ann-
að sé tekið fram.
Augnspenna, seixx er yfir 21
nxnx Hg., er sjaldgæf í heilhi'igð-
um auguixi eða innan við 2.5 af
hundraði og 24 nxm spenna er
enn sjaldgæfari eða unx 0.15 af
hundraði meðal lieilhrigði’a.4
Augnspenna, senx er unx 21 nxixi
Hg., telsl því grunsamleg, og 24
nxm (3/5.5) spenna eða meiri
er }rfirleitt talin sjúklega há.
Goldnxann og sanxverkamenn
hans5> °, sem liafa yfir 50 ára
reynslu af Schiöts-spennumæli,
hafa sannað, að stöðug spenna
unx 25 mnx Hg. veldur skenxmd
í auga. Ivronfeld segii’, að sé
augnspenna stöðugt 27—31 nxnx
Hg. (Schiöts-kvörðun frá 1924),
þá sjáist í 40 af hundraði gláku-
rýrnun á sjóntaug innan tveggja
ára.7
Augnspenna helzt elcki alveg
stöðug, og á þar bæði við lieil-
hrigð og glákusjúk augu. Er tal-
að unx dægursveiflur á spennu.
Spennan er venjulega liæst árla
morguns, um kl. 5, en lægst síð-
ari hluta dags. Þó geta þessar
sveiflur stöku sinnunx snúizt
við, þannig að spennan er hæst
að kvöldi, en lægst að morgni.
Hámai’ks-dægursveiflur í lieil-
hi’igðu auga eru 2—4 mm, en
geta orðið allt að 20—30 mm
í glákuaugum. Feigei’haum og
Duke-Elder segja, að meii’i en
5 mm munur á hæstu og lægstu
sólai’hringsspennu sé sjúkleg-
ur.7
Spenna i báðum augum er
ekki alltaf eins hjá sama ein-
staklingi á sama tíma. Dovney
fann, að spennumunur á aug-