Læknablaðið - 01.09.1964, Side 66

134
LÆKNABLAÐIÐ
fæðinguna og taka barnið með
töngum.
Það er nú einu sinni svo, að
fæðingarnar eru eins ólíkar og
mæðurnar eru margar. Börnin
verða fyrir slysum í fæðingunni,
stundum minni háttar, sem
valda ekki varanlegum skemmd-
um, en fyrir koma einnig svo
alvarlegar skemmdir, að barnið
liður fyrir þær allt lífið, og ein-
staka barn deyr vegna erfiðrar
fæðingar. Mæðurnar bíða tjón
á heilsu sinni, oftast um
skamma stund, en sumar til lífs-
tíðar og einstaka deyr af barns-
förum. Sóttleysi getur verið svo
langdregið og þrálátt, að líf
Ijarnsins sé í hættu, og allir
læknar vita, að sóttleysi er
stundum orsök þess, að barnið
deyr, og sennilega oftar þó, að
barnið nær að lifa, en er að ein-
hverju leyti örkumla alla ævi
vegna þess, hvernig tiltókst í
fæðingunni. Léleg og langdreg-
in léttasótt endar oftast í að-
gerðum. Áður fyrr var þá varla
um aðra leið að ræða en tang-
artak og ósjaldan háar tengur,
miklar klippingar á fæðingar-
vegi og allt leiddi þetta til þess,
ásamt blæðingum og losti, að
konan iiafði miklu minna við-
nám gagnvart barnsfararsótt.
Xú er komin önnur öld, og unnt
er að komast hjá erfiðum töng-
um við fæðingar með því að
taka harnið með keisaraskurði,
en ekki má gleyma þvi, að fæð-
ing er ekki sjúkdómur, og þó
að eitthvað beri lit af og hætt-
urnar geti verið alvarlegar, er
og verður það markmið fæð-
ingarfræðinnar að leitast við að
hjálpa móður náttúru við þessa
starfsemi líkamans án þess að
skemma og með sem beztum
árangri fyrir móður og barn.
Fæðingarlæknum var vel ljóst,
að þótt pituitrin væri liættu-
legt efni, þyrfti að læra að fara
með það og vita, hvenær leyfi-
legt væri að nota það við hríða-
leysi og í hvaða skömmtum
mætti gefa það og hvernig ætti
að gefa það.
Hinn 1. janúar 1941 ákvað
próf. Eastman á Johns Hopkins
sjúkrahúsinu að reyna aftur að
nota pituitrin í völdum tilfellum
af sóttleysi. Byrjað var á því að
gefa hálfa einingu inn í vöðva,
en síðan var skammturinn lækk-
aður, og árið 1945 var farið að
byrja meðferðina með fjórðung
úr einingu af pituitrini, dælt inn
í vöðva, og sami skammtur var
endurtekinn á 30 mínútna fresti,
þangað til komin var góð sótt.
Á fimm árum, 1941 til 1945,
fengu 3.5% af 8679 fæðingum
pituitrin-meðferð. Próf. East-
man segir, að á sinni deild sé
það ef til vill mest áberandi við
þessa meðferð á hríðaleysi, að
miðtöngum fækkaði úr því að
vera ein af hverjum 200 fæðing-
um niður í eina af hverjum
1000 fæðingum, þar sem gefið
varpituitrin, „og erum við þeirr-
ar skoðunar, að það hafi bjarg-