Læknablaðið - 01.09.1964, Side 71

LÆKNABLAÐIÐ
139
sérstaka hríðamæla, og .þannig
er unnt að fylgjast alveg með
eðli og stvrkleik hriðanna. Því
miðnr eru þessi tæki svo stór
og margbrotin enn þá, að það
er ekki nema fyrir stórar og full-
komnar fæðingardeildir aðnjóta
þeirra.
Þegar sóttin verður krampa-
kennd og ofsasár, hafa fyrr og
síðar verið reynd ýmiss konar
krampastillandi lyf, og eru mor-
fínsamböndin mest notuð í því
sambandi. Hins vegar verður
alltaf að fara varlega með þau
vegna þess, hve mikil álirif þau
hafa á barnið og deyfa um leið
öndunarmiðstöð þess. Á seinni
árum hafa verið að koma fram
lyf, sem eiga ekki að hafa áluif
á fósturhljóðin, og eru það di-
hydroergotamintartrat og pa-
lerol, sem Sandoz lyfjaverk-
smiðjan býr til. Eins er gamalt
lvf, supp. opiopapaverini, sem
stundum væri rétt að reyna,
ef fæðingar er ekki að vænta
fyrr en eftir 3—4 klukku-
stundir, en ])að má aðeins nota
á fyrsta stigi fæðingar.
Þegar kemur á annað stig fæð-
ingar og ekkert miðar áfram,
þótt hríðir séu sæmilega góðar
og konan dugleg að rembast,
])arf alltaf að gæta þess vel,
hvort ekki sé einhver óregla á
stöðu liöfuðsins. Algengast er
þá, að hnakkinn liafi snúizt afl-
ur i hvirfilstöðunni eða l)einlinis
komin framhöfuðstaða. Eins
vantar stundum snúning á höf-
uðið. Fyrsta einkenni þess, að
fæðingin hafi stöðvazt, er rnynd-
un fæðingarsvepps, og sé hann
nokkuð teljandi, verður að fara
mjög varlega í að gefa liríðauk-
andi lyf.
Ef alls þessa hefur verið gætt,
er í flestum tilfellum komin full
útvíkkun á legopið og höfuðið
komið niður á grindarhotn. Þó
eitthvað vanti nú á snúning höf-
uðsins, er það tangartækt og
þannig hægt að bjarga fæðing-
unni, án þess að þurfa áhættu-
sömu átök til þess að ná barn-
inu. Nú er farið að nota til þessa
í völdum tilfellum sogklukku
(vacuum extraction).
Eins og áður liefur verið get-
ið, verða ekki margar fæðingar,
þar sem til greina kemur að
gefa hríðaukandi lyf, og þess
vegna verður það eitl erfiðasta
hlutverk fæðingarlæknisins að
velja þær konur úr. Um leið
verður alltaf að hafa í huga, að
það stofni ekki lífi harnsins i
hættu, og þá, hvenær eigi held-
ur að gera keisaraskurð. Þeirri
aðgerð fvlgja bæði hættur fyrir
móður og barn, og sé ekki gætt
fyllstu samvizkusemi, verða
keisaraskurðir fleiri en skyldi.
A sumum fæðingardeildum er
fjöldi keisaraskurða kominn
upp i 5—6 af hverju hundraði
fæðinga. Reyndum fæðingar-
læknum her saman um, að það
sé of há tala. Það eru örkuml
á legi sérhverrar konu, sem á
fyrir sér að fæða, að vera með