Læknablaðið - 01.12.1965, Qupperneq 63

LÆKNABLAÐIÐ
85
Aðgerðir eftir langstæða
liðagikt.
Þegar liðagiktin hefur leikið
höndina svo grátt, að liðir eru
orðnir stifir eða gengnir úr
skorðum, svo að sjúklingurinn
hefur misst gripið á milli þum-
als og vísifingurs, er höndin
orðin lítils virði. Það er því allt
að vinna, en engu að tapa, þótt
reynt sé að hæta ástandið. Hægt
er að gera arthroplastik á meta-
cai-po-phalangeal liðum með
þvi að setja málmhjarir, sem
festar eru með teinum, inn í að-
liggjandi ijein. Árangur er mis-
jafn. Sumir hafa þó náð all-
góðum árangri, a.m.k. í fyrstu.
Enn er þó fullsnemmt um að
dæma, þar sem reynslan er stutt
og ekki vitað, hversu vel þess-
ar hjarir tolla í handarbein-
um, skemmdum af liðagikt.
Nokkur reynsla er þegar
fengin af þeirri aðferð að laka
burtu caput á metacarpus, svo
að úr verður falskur liður með
örvefsmyndun. Þetta liljómar
kynlega, en samt gegnir furðu,
livað hægt er að nota slikar
hcndur, þegar frá líður.
Sé svanaháls-aflögunin kom-
in í sinni fullri mynd, er erfitt
úr að hæta. Þó má oft draga úr
því með einfaldri aðgcrð. Hún
er sú, að taka sundur sinina á
interossei og lumbricalis til
hliðar við metacarpo-phalan-
geal-lið. Þetta er ekki einhlítt,
en þó þess virði að reyna það.
Aðgerðir sem þessar eru ekki
gerðar, nema sjúklingur hafi
misst gripið á milli þumals og
vísifingurs.
Þumalfingur, sem skekktur
er í fremri lið, er gerður stifur
í þeim lið í dálítilli heygju. Er
það til mikilla hóta fyrir grip-
ið á móti hinum fingrunum.
Clnliður, sem veldur sárs-
auka við minnstu lireyfingu,
gerir höndina brátt ónothæfa.
Með því að gera arthrodesis á
milli carpus og radius og um
leið excisio á neðsta hluta ulnae,
má hæta notagildi handarinnar
stórlega, enda þótt fingurnir séu
ekki liprir. Sársaukalaus, stífur
úlnliður í góðri stöðu er mildu
betri en liður, sem er bæði stirð-
ur og sár. Hins vegar ber að
nota spelkur við skyndilegri
bólgu i úlnlið, sem ekki er illa
farinn að öðru leyti.
Lokaorð.
Eg hef minnzt á helztu að-
gerðir, sem til greina koma við
iiðagikt í höndum. Að lokum
minnist ég enn á aðalatriðið, en
það er synoviectomia tiltölulega
snemma í sjúkdómnum, eða
áður en liðurinn er farinn að
skemmast. Synoviectomia á
skemmdum lið er til lítils gagns.
Þótt reynslan af svnoviectomiu
snemma í sjúkdómnum sé stutt,
er hún þó svo góð, að ástæða
er til bjartsýni.
Hendur, sem skemmdar eru
af liðagikt, standast furðuvel
aðgerðir. Þess ber þó að gæla