Læknablaðið - 01.08.1977, Blaðsíða 60

164
LÆKNABLAÐIÐ
Auk þess fer skilningur og þekking á þeim
sjúkdómum, sem við ekki ráðum við enn,
stöðugt vaxandi. Þessar tækniframfarir hafa
þó ekki eintómar jákvæðar hliðar.
Tæknivæðing læknisfræðinnar hefir leitt
af sér, að lækningar hafa í æ ríkara mæli
flust inn á stofnanir, þar sem samband lækn-
is og sjúklings hefur rofnað. Sjúkrastofn-
anirnar hafa í æ ríkari mæli líkst verksmiðj-
um og meira að segja hér á landi hefir því
verið varpað fram, að þær ættu að sýna arð-
semi.
Við vitum ekki hvað er framundan, en Ijóst
er, að þekking á eðli sjúkdóma og þekking á
starfsemi mannslíkamans í heild á eftir að
aukast og að sama skapi möguleikarnir á að
grípa inn í og breyta.
Enn ein ástæðan fyrir því, að miklar um-
ræður hafa orðið um siðareglur lækna eru
gagnrýni og árásir, sem stéttin hefir orðið
fyrir.
Af því tagi hefur bók Ivan lllich, Medical
Nemesis, vakið hvað mestar umræður og
deilur. Illich heldur því m.a. fram í bók sinni,
að læknar valdi fleiri sjúkdómum með að-
gerðum sínum og aðferðum, heldur en að
þeir lækni og að bætt heilbrigðisástand sé
fyrst og fremst betri kjörum og bættri aðbúð
að þakka. Hann heldur því einnig fram, að
læknisfræðin hafi tekið að sér hlutverk trú-
arbragðanna og að læknar grípi í æ ríkari
mæli inn í eðlilegan gang mannlífsins, bæði
í lífi og dauða.
Margt af því, sem Ivan lllich heldur fram
í bók sinni, eru fullyrðingar og hálfsannleik-
ur, en hún neyðir lesandann til að hugsa og
taka afstöðu og þess vegna er hún læknum
holl og gagnleg lesning.
Við komumst ekki hjá, að taka afstöðu til
hinna stærri vandamála mannkynsins, hung-
urs, fáfræði, offjölgunar, mengunar, fram-
leiðslu drápstækja o.s.frv.
Allt þetta hefir áhrif á störf okkar, jafn
vel þó þau séu fyrst og fremst fólain í að
fást við sjúka einstaklinga, því þeir eru hluti
af mannkyninu öllu og Ifðan hvers einstak-
lings hefur á sinn hátt áhrif á líðan okkar
allra.
Sú gagnrýni, sem íslensk læknastétt hefir
sætt að undanförnu, er í meginatriðum ekki
frábrugðin því, sem erlendir félagar okkar
hafa orðið fyrir. Hins vegar hefir þessi gagn-
rýni oft beinst að ákveðnum, þó oftar ó-
nefndum aðilum innan stéttarinnar eða á-
kveðnum hópum innan hennar. Fjölmiðlar,
einkum sum dagblaðanna, hafa varpað fram
ýmsum spurningum og útfrá þeim alhæft um
stéttina og fellt yfir henni dóm.
Ýmsar spurningar í sama anda hafa verið
lagðar fyrir höfund þessa greinarkorns af
sjúklingum og kunningjum, af viðsemjendum
um kaup og kjör:
Er það rétt, að læknar séu ágjarnari en
aðrir menn og krefjist meiri launa en gildi
vinnu þeirra gefur tilefni til? Er það rétt, að
læknar ávísi óhóflega miklu af lyfjum í þeim
tilgangi aðallega, að koma sér undan því að
tala við og skoða sjúklinga sína? Er það rétt
að læknar séu öðrum mönnnum metorða-
gjarnari og noti sér aðstöðu sína og sjúk-
linga sína til þess að klifra hærra og hærra
í metorðastiganum? Er það rétt, að læknar
séu næsta tómlátir um breytingar og bætt
skipulag í heilbrigðismálum, af ótta við að
setja niður í stöðu og launum? Er áróður,
sem læknar reka í fjölmiðlum, þar sem þeir
boða trú á ákveðna lifnaðarhætti, alltaf
á nægilega góðum rökum reistur? Hvernig
er með viðhaldsmenntunina, rækja menn
hana af kostgæfni, í samræmi við gerða
samninga og Codex ethicus, eða eru þess
dæmi, að þessi réttindi okkar til náms, hafi
verið notuð, sem yfirskyn til lengingar á
sumarleyfum? Svona mætti lengi telja, en
þessar spurningar fólks, endurspegla þær
ásakanir, sem komið hafa fram í fjölmiðlum.
Auðveldasta aðferðin til að bregðast við
árásum er sú, sem íslenskir læknar hafa
oftast notað: að svara þeim ekki, en þá er
hætt við, að þeir sem ásaka líti svo á að
þögn sé sama og samþykki.
Ekki virðast stjórnir læknafélaganna held-
ur vera sérlega áhugasamar um að hrekja
slíkar árásir á opinberum vettvangi.
Stéttin er ekki yfir gagnrýni hafin og okk-
ur ber skylda til að rannsaka hverja þá full-
yrðingu, sem fram kann að koma um mis-
ferli lækna og bregðast við á þann hátt, sem
lög og siðareglur læknastéttarinnar mæla
fyrir. Sé þeim lögum og reglum í einhverju
ábótavant þarf umsvifalaust úr að bæta.
Þessi vandamál verða rædd á læknaþingi
■1977 og höfundur vill eindregið hvetja þá,
sem því geta við komið, að koma og hlusta
á fyrirlestrana og taka virkan þátt í mál-
fundinum. [23.08. 1977).