Læknablaðið - 01.04.1978, Síða 63

LÆKNABLAÐIÐ
79
reykja, og þessi áhætta af völdum reyk-
inganna er svipuð og sú áhætta, sem leiðir
af systóliskum blóðþrýstingi um 165 mmHg
og kólesterólgildi um 260 mg/dl, (skv.
þeirri mælingaraðferð, sem notuð var í
Framinghamrannsókninni). En einstak-
lingar, sem hafa alla þessa þætti til staðar
í þessum mæli hafa hinsvegar 7—8 falda
áhættu þar sem áhættan er nálægt því að
vera margfeldi af áhættu hvers þáttar
(2x2x2)101 (sjá mynd 7). Þessir einstak-
lingar (fæstir læknar myndu kalla þessa
einstaklinga sjúklinga) hafa svipaða á-
hættu á hjartasjúkdómi og sjúklingar með
250 mmHg í systóliskan þrýsting og kól-
esterólgildi meir en 350 mg/dl, en síðast-
töldu hóparnir eru fámennir eins og flestir
vita. Það er þessvegna jafn mikilvægt að
sjúklingur mec) hækkaðan blóðþrýsting
hætti að reykja'og að blóðþrýstingur hans
sé lækkaður með lyfjum. Þessi mögnun
áhættuþáttanna veldur því, að stærsti hluti
kransæðasjúklingahópsins kemur úr ofan-
nefndum hópi reykingafólks, sem hefur
jafnframt lítillega hækkaðan blóðþrýsting
TAFLA 3
HÓPBANNSÓKN HJARTAVERNDAR
1968-1970«
Karlar 34-61 árs % Konur 34-61 árs %
Kólesteról
a) > 280 mg/dl 26.1 27.4
b) > 300 mg/dl 12.4 15.9
a) Syst. blóðþr.* > 160 mmHg 18.9 15.0
og/eða diast. > 95 mmHg b) Diast. blóðþr.* > 105 mmHg 3.4 2.8
Reykir a) 15-25 vindlinga 16.0 16.6
b) >25 vindlinga 5.7 2.3
1 áhættuþáttur aðeins** 33.4 32.0
2 áhættuþættir eða fleiri** 13.2 11.5
1 áhættuþáttur eða fleiri** 46.6 43.5
* Byggist á einni mælingu læknis, en telur
ekki þá, sem voru undir læknishendi og
blóðþr. undir þessum mörkum.
** Áhættuþáttur eins og skilgreint undir liðum
a).
og hátt kólesterólgildi (sem liggur nærri
að sé meðalgildi meðal miðaldra íslenzkra
karlmanna).80
Eigi að draga verulega úr tíðni krans-
æðasjúkdóma verður því að sinna þessum
stóra hópi fólks jafnframt þeim sjúkling-
um, sem hafa verulega hækkaðan blóð-
þrýsting eða hækkað kólesteról. Til áður-
nefnds stóra hóps verður varla náð nema
með ráðleggingum til almennings um skað-
semi reykinga og varað við offitu og of
mikilli neyzlu mettaðrar fitu. Tafla 3 sýnir
tíðni þriggja helztu áhættuþáttanna skv.
hóprannsókn Hjartaverndar, 1. áfangi 1968
—1970.42 Með þvi að minnka lítillega
marga áhættuþætti í tæka tíð er vissulega
von um verulega lækkun á tíðni krans-
æðasjúkdóma.
Erlendis fara nú fram víðtækar hóp-
rannsóknir, þar sem margir áhættuþættir
eru meðhöndlaðir samtímis, en niðurstöður
þessara rannsókna verða vart kunnar fyrr
en eftir allmörg ár.
Sýnt hefur verið fram á, að hækkaður
blóðþrýstingur, reykingar og hækkað ikól-
esteról halda áfram að vera sjálfstæðir á-
hættuþættir í sjúklingum. sem fengið
hafa einkenni æðakölkunar. svo sem ang-
ina eða breytingar á hjartarafriti. Þetta
gefur því vonir um að vert sé að reyna að
meðhöndla áhættuþætti einnig í þessum
sjúklingahópi.83
Hóprannsóknir í Bretlandi bentu og til
þess, að Clofibrate drægi úr tiðni krans-
æðastíflu meðal sjúklinga, sem höfðu ang-
inu peetoris. Áhrif þessi virtust þó óháð
þeirri blóðfitulækkun, sem varð.107 4:1
Hinsvegar eru skiptari skoðanir um,
hvort vænta megi árangurs af meðhöndlun
þessara þátta meðal sjúklinga, sem þegar
hafa fengið kransæðastíflu („secondary
prevention"), því að liklegt er að rafleiðni
hjartans og önnur atriði ráði miklu um
framtíð þessara sjúklinga.08 Áhættuþætt-
irnir virðast þó halda gildi sínu að nokkru
leyti meðal þessara sjúklinga.10
Nokkrar rannsóknir, þar sem hópi sjúk-
linga, sem fengið höfðu kransæðastíflu, var
veitt blóðfitulækkandi matarráðgjöf hafa
bent til þess að slík meðferð lækkaði tíðni
endurtekinnar kransæðastíflu, en hóparnir
voru hinsvegar ekki stórir og sumar rann-
sóknirnar voru ekki jafn jákvæðar.00 Blóð-