Læknablaðið - 01.04.1978, Blaðsíða 95

LÆKNABLAÐIÐ
103
í 66. gr. segir ennfremur, að Menntamála-
ráðuneytið geri ,,í samráði við fræðslustjóra,
heildaráætlun um framkvæmd ráðgjafar- og
sálfræðiþjónustu samkvæmt lögum þessum.
Skal áætlunin miðuð við það fjármagn, sem
til þessa starfsþáttar er veitt á fjárlögum.
Til þessarar starfsemi skal að fengnum til-
lögum fræðslustjóra ráða sérfræðinga, fé-
lagsráðgjafa og sérkennara. Einnig er
fræðsluráði heimilt að tryggja sér þjónustu
ráðgefandi læknis til slíkra starfa.“
Þá er ástæða til að benda á 50. gr. grunn-
skólalaganna, þar sem segir: „Börn, sem
talin eru vikja svo frá eðlilegum þroskaferl;,
að þau fá ekki notið venjulegrar kennslu i
einni eða fleiri námsgreinum, eiga rétt til
sérstakrar kennslu við sitt hæfi....“, og i
51. gr. segir:
„Kennslu samkv. 50 gr. skulu njóta:
a) börn, sem að dómi sálfræðiþjónustu og
annarra sérfræðinga skortir hæfileika
til að stunda venjulegt grunnskólanám.
b) börn, sem að dómi skólalæknis, hafa
eigi heilsu eða önnur líkamleg skilyrði
til að stunda venjulegt grunnskólanám,
c) börn, sem að dómi sálfræðiþjónustu og
annarra sérfræðinga eiga við að etja
hömlur, einkum í máli og lestri, sem
valda því, að tvisýnt er um árangur
venjulegrar bekkjarkennslu,
d) börn, sem að dómi sálfræðiþjónustu og
annarra sérfræðinga eiga við svo mikil
aðlögunarvandamál að stríða, að þau
eiga ekki samleið með venjulegum nem-
endum,
e) börn, sem af öðrum ástæðum þurfa sér-
stakrar aðstoðar við að dómi sálfræði-
þjónustu og annarra sérfræðinga, þar
með talin seinþroska börn.“
í því, sem hér hefur verið rakið, er að
finna helstu ákvæði um heilsuvernd í skólum
og aðra þá þjónustu, sem henni mun tengj-
ast á næstu árum.
Flokkun í áliættuhópa
Um nokkurt skeið hefir á vegum heil-
brigðisstjórnarinnar verið unnið að undir-
búningi læknisfræðilegrar þjóðskrár (Natio-
nal Health Data Bank) og hafa WHO og
UNDP veitt tæknilega aðstoð.
Eitt af verkefnum þessarar þjóðskrár
verður væntanlega skráning þeirra, sem eru
í tilteknum áhættuflokkum (risk groups),
t.d. þeirra, sem hafa tiltekna sjúkdóma,
kvilla eða önnur vandamál, likamleg, andleg
og félagsleg.
Margir þessara einstaklinga eru illa 5
stakk búnir, er þeir hefja skólagöngu, en
þeim má mörgum hjálpa verulega, ef ástand-
ið er greint nógu snemma. Er þá hægt að
bæta úr ýmsum ágöllum, áður en þeir hefja
skólagöngu og þegar hún hefst, er hægt
að veita þeim, sem vikja frá eðlilegum
þroska og getu, þann stuðning, sem þeir
þarfnast til þess að geta stundað nám, sem
er við þeirra hæfi.
Áhættuflokkarnir, sem hér eru taldir, voru
notaðlr við sérkennslukönnun á Vesturlandi
vorið 1977. Inn í þann lista hef ég bætt
nokkrum hugtökum sem notuð eru innan
breska skólaeftirhtsins-'1 og í sviga eru þær
skilgreiningar, sem þar gilda.-1
1. Vangefnir (Mentally handicapped (IQ
under 50-55)).
2. Treggreindir (Educationally subnormal,
ESN (IQ 55-79)).
3. Óstýrilátir (hegðunarvandkvæði) (Mal-
adjusted).
4. Málhamlaðir (Speech defect).
5. Heyrnleysingjar (Deaf).
6. Heyrnarskertir (Partially hearing).
7. Blindir (Blind).
8. Sjóndaprir (Partially sighted).
9. Hreyfihamlaðir (Physically handicapp-
ed).
10. Sérstakir námsörðugleikar.
11. Veikbyggðir (Delicate), t.d. hjartasjúk-
dómar, lungnasjúkdómar (t.d. asthma),
sykursýki, blóðsjúkdómar.
12. Flogaveikir (Epileptic).
13. Veikir.
I þessu sambandi vil ég vekja athygli á skil-
greiningunni á gæslunemendum í leiðbein-
ingum um skólaeftirlit:1
„Gæslunemendur kallast þeir nemendur,
sem þarfnast annað hvort læknismeðferðar
eða lækniseftirlits um skamman eða langan
tima.
Nemandi, sem þarnast læknismeðferðar.
telst gæslunemandi, uns hann hefur farið tii
læknis og læknismeðferð er lokið.
Nemandi, sem þarfnast lækniseftirlits,
telst gæslunemandi, uns ástand hefur breyst
til hins betra eða þarflaust þykir af öðrum
ástæðum að hafa hann lengur undir eftir-
liti.“
Búast má við, að nokkurn tíma taki, að
koma upp allsherjarskrá fyrir allt landið,
yfir þá áhættuflokka, sem taldir voru og/eða
aðra, sem ástæða þætti til að taka upp, en
ekkert er þvi til fyrirstöðu, að slíkri skrá
verði komið upp i hverju fræðsluumdæmi.
Er raunar af nógu að taka, þvi að hverju