Læknablaðið - 01.04.1978, Blaðsíða 74

88
LÆKNABLAÐIÐ
ferðin á aspirinofnæmi og skyldum fyrir-
bærum, sem tiltæk hefur verið, eru svo-
kölluð ojnæmisþolprój.
Þolprófin eru gerð á þann hátt, að sjúk-
lingnum er gefið, sem hylki eða töflur,
ákveðið magn af því efni, sem á að rann-
saka og viðbrögð hans athuguð eða mæld,
t.d. ef um astmaeinkenni er að ræða. Höfð
er hliðsjón af ofnæmissögunni, þegar magn
efnisins er ákveðið. Sjúklingurinn fær ekki
að vita fyrirfram hvaða efni á að prófa, og
stundum er notað placebo til að villa um
fyrir honum.
Einkenni koma oftast í ljós innan tveggja
tíma eftir að efnisins er neytt, og ef engin
einkenni ihafa komið í ljós eftir eina
klukkustund er oftast óhætt að gefa nýjan
og stærri skammt af efninu ef ástæða þyk-
ir tií.
MYND I.
asa o'.lmg 1,'omg iomg loomg
Mynd 1 sýnir þolpróf á 30 ára karlmanni,
semi hefur haft langvinnar nefbólgur í
nokkur ár. Bólgusveppir höfðu verið teknir
tvisvar og hann hafði haft astma í hálft ár.
Hanp hafði tvisvar fengið áköf astmaköst
eftir töku magnyls við höfuðverk, og i
bæði skiptin fékk hann ákaft nefrennsli,
kláða í andlit, verk í efri hluta kviðarhols
og uppköst. Með hliðsjón af sjúkrasögunni
þótti ráðlegast að byrja með mjög lítinn
skammt af ASA. Honum var gefið 0,1 mg,
1,0 mg og 10 mg með tveggja tíma milli-
bili án þess að nokkur einkenni kæmu í
ljós. Næsta dag fékk hann 100 mg af ASA.
Hálfri stundu síðar fékk hann kláða í
andlit, nefrennsli og astmaeinkenni, sem
jukust jafnt og þétt næstu 90 mínúturnar,
eða þar til meðferð var gefin. Á myndinni
sést að FEVi,o lækkaði um rúmlega 20%.
Ekkert er vitað um tíðni aspirinsofnæmis
hér á landi en ef tíðnin væri svipuð og sú,
er Settipane16 fann í Bandaríkjunum, ættu
2000 íslendingar að hafa þessi einkenni. Þó
er mjög ólíklegt að talan sé svona há. Hér
á landi -hef ég séð á annan tug sjúklinga
með aspirinofnæmi og í tveimur tilfellum
sýnt fram á, að sjúklingar fengju astma af
benzosýru.
Frá og með 1. mars 1977 tók gildi reglu-
gerð um tilbúning og dreifingu matvæla
og annarra neyslu- og nauðsynjavara. I
reglugerð þessari er að finna lista yfir
flokka matvæla, sem í eru rotvarnarefni og
litarefni og má hafa þennan lista til hlið-
sjónar, þegar sjúklingum eru gefnar ráð-
leggingar um fæðuval. Sum matvæli inni-
halda dálítið magn af ASA frá náttúrunnar
hendi og kemur listi yfir þessi matvæli
sjúklingunum einnig að nokkru haldi.
Þetta er þó hvergi nærri fullnægjandi. Ná-
kvæmar vörumerkingar myndu vera til
mikilla bóta. Þá gætu sjúklingarnir lesið
á umbúðum hverrar vöru, hvort í henni
væri að finna efni, sem þeir ættu að forð-
ast.
Oft kemur fyrir, að sjúklingar lýsa sjúk-
dómseinkennum, sem þeir telja sig hafa
fengið af einstökum matvælum eða mat-
vælahópum. Getur verið mjög erfitt að
grafast fyrir um hvort raunverulega sé um
ofnæmisviðbrögð að ræða og hvaða efni
eigi þá hlut að máli. Vörumerkingar
myndu þá stórlega bæta aðstöðu læknisins
við ofnæmisgreininguna og í einstökum til-
vikum geta forðað sjúklingum frá bráðum
ofnæmisköstum eða jafnvel langvarandi
sjúkdómseinkennum.
SUMMARY
Aspirin intolerance and allergic diseases
Eighty six pat.ients with signs of aspirin intole-
rance are described, concerninp both history and
stcroid tireatment (table I).
54% were females. 63% had previous history of
osthma bronchiale, 81% had chronic rhinitis and
37% nasal polyps and 44% had history of urticaria
or anprioneurotic oedema. 65% of the asthmatic
patients received long-term steroidtreatment.
After oral dose of aspirin 51% of the patients
developed asthma bronchiale and 40% urticaria or
angioneurotic oedema.
The causes of aspirin intolerance and its effects
on nrostaglandin are discussed. Furthermore other
analgetics, food colorants and preservatives which
give similar symptoms are discussed, both investi-
gations and treatments.