Læknablaðið - 01.04.1978, Blaðsíða 72

86
LÆKNABLAÐIÐ
Ályktanir:
Athugun þessi sýnir, að konur eru í tals-
verðum meiri hluta í astmahópnum og í
naumum meiri hluta í hópnum með ofsa-
kláða og ofsabjúg.
Fyrri rannsóknir hafa sýnt sömu niður-
stöðu.1 !«
Rosenhall18 fór yfir niðurstöður 10 rann-
sókna og voru konur í meirihluta í þeim
öllum. í þessum rannsóknum voru konur
fæstar 52% og flestar 76%. Af þessu er
ljóst, að konum er hættara við aspirin-
ofnæmi en körlum, en hins vegar eru
niðurstöður þessar yfirleitt byggðar á
sjúkraskrám, þar sem inrubyrðis fjöldi
karla og kvenna er óþekktur. Því er óvíst
hvort konum með astma eða áðurnefnd
einkenni frá nefi og húð er hættara við
aspirinofnæmi en körlum með sömu ein-
kenni.
Af athugunum mínum verða ekki dregn-
ar neinar niðurstöður um tíðni aspirinof-
næmis.
Settipane15 fann þessi einkenni hjá 3,8%
astmasjúklinga, 1,4% sjúklinga með nef-
bólgur og 0,9% heilbrigðra einstaklinga.
Heimildum ber saman um sterka fylgni
milli astma af innri orsökum, langvinnrar
nefbólgu og bólgusveppa í nefi annars veg-
ar og aspirinofnæmis hins vegar.5 11 13 15
a« 17
Athuganir mínar koma vel heim við
þetta. Af mínum sjúklingum höfðu auk
þessa 50% einkenni um skútabólgur, en
vitneskju um þetta atriði vantar í fyrri
rannsóknir.
Eins og áður er sagt, hafa sjúklingar
með aspirinofnæmi oft astma á mjög háu
stigi og þurfa oftar á barksterameðferð að
halda en aðrir astmasjúklingar. í mínum
sjúklingahópi þurftu 65% astmasjúkling-
anna að nota barkstera í meira en eitt ár,
en 74% í hópi Rosenhalls.13
Aðeins 2 þeirra sjúklinga, sem fengu
astma af ASA, höfðu haft ofsakláða eða
ofsabjúg og aðeins 10 sjúklingar, sem fengu
ofsakláða eða ofsabjúg af ASA höfðu
astma. Sýnir þetta að einkenni um aspirin-
ofnæmi eru oftast af sama toga og þau
sjúkdómseinkenni sem sjúklingurinn hafði
áður en aspirinofnæmið byrjaði. Fyrri at-
huganir hafa einnig sýnt sömu riiðurstöðu.3
EFNI, SEM VALDA SVIPUÐUM
OFNÆMISEINKENNUM OG ASPIRIN
Eins og áður segir, geta þau lyf, sem
hafa svipaða eiginleika og ASA, einnig
valdið svipuðum ofnæmiseinkennum. Þetta
eru lyf, sem draga úr myndun prostagland-
ina á sama hátt og ASA.
Auk lyfja eru svo önnur efni sem valdið
geta svipuðum sjúkdómseinkennum. A ég
þar við rotvarnarefni og litarefni, sem
blandað er í matvæli til að auka geymslu-
þol þeirra eða til að gefa þeim betra útlit.
Stöðugt bætist við lista þessara efna eftir
því sem rannsóknir aukast á þessu sviði.
Mörgum spurningum er ósvarað um á-
hrif þessara efna á heilsu manna.
Ekki er með fullri vissu vitað á hvern
hátt efnin valda sjúkdómseinkennum, en
ekkert bendir til að um ónæmisviðbrögð
sé að ræða.8 Húðpróf koma hér ekki að
gagni fremur en við aspirinofnæmi.
Ekki er heldur vitað í hve ríkum mæli
neysla þessara efna í daglegri fæðu hefur
áhrif á langvinn sjúkdómseinkenni eins og
astma og ofsakláða. Þetta er vafalítið mjög
einstaklingsbundið og það er sjaldgæft að
hitta astmasjúkling, sem beinlínis getur
rakið einkenni sín til máltíða með lituðum
fæðutegundum. Hins vegar hef ég séð einn
sjúkling, sem fékk bráðalost af hálfri
flösku af grape tonic, og var þetta rakið til
örlítils magns af kinini í þessum drykk.
Tafla III sýnir niðurstöðu fjögurra rann-
sókna3 7 14 17 á nokkrum lyfjum, rotvarnar-
efnum og litarefnum. Szczeklik og félagar
rannsökuðu 11 astmasjúklinga, sem allir
höfðu aspirinofnæmi. Sjúklingar Rosen-
halls og félaga höfðu allir astma, nefbólg-
ur og voru grunaðir um aspirinofnæmi.
Sjúklingar Granholts og félaga höfðu allir
ofsakláða eða ofsabjúg og sjúklingar Doe-
glass höfðu allir ofsakláða.
RANNSÓKNIR OG MEÐFERÐ
SJÚKLINGA
Af því sem áður segir er augljóst, að
ekki er hægt að beita sömu rannsóknarað-
ferðum við aspirinofnæmi og atopískt of-
næmi. í strangasta skilningi er rangt að
tala um aspirinofnæmi, þar sem ekki er
um ofnæmisviðbrögð að ræða. f ensku er
talað um aspirin sensitivity eða aspirin
intolerance. Eina haldgóða rannsóknarað-