Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.2007, Blaðsíða 23

n Myndin segir í mestu satt og rétt
frá sögu Úganda frá árinu 1971 til
1976. Þegar hún endar voru enn eftir
þrjú ár af ógnarveldi Amins. Myndin
er samt fremur lýsing á persónu en
sagnfræðileg úttekt á sögu
landsins.
n Læknirinn dr. Carrigan
er skáldsagnapersóna
sem byggð er á bók með
sama nafni og myndin.
Persóna Idis Amin í
myndinni, samviskulaus,
óútreiknanleg og
hálfsturluð á köflum,
þykir hins vegar komast
mjög nærri raunveruleikan-
um.
n Konan hans, Kay, var
til og var í alvörunni
drepin á hrottafenginn
hátt. Það hefur hins vegar ekki verið
upplýst hvort hún var staðin að
framhjáhaldi.
n Leikstjórinn Kevin McDonald segist
vilja sýna Amin sem „frankensteinskt
skrímsli sem Bretar vöktu upp“.
Breski sendiherrann í Úganda er
ekki alls kostar sáttur við þá
söguskýringu. Hann segir Breta í
engu hafa aðstoðað hann við að ná
völdum. Né vill hann samþykkja að
breskir embættismenn hafi hvatt til
eða reynt að ráða hann af dögum.
Enda ekki líklegt að Bretar
myndu fúslega viður-
kenna þetta hvernig
svo sem allt atvikað-
ist. Úganda er hluti af
Breska samveldinu
enn þann dag í dag.
n Það er rétt að fólkið fagnaði þegar
Idi Amin ruddi Obote úr sessi árið
1971. Það er líka rétt að það fagnaði
þegar hann sjálfur flúði úr landi árið
1979. En það sem myndin sýnir ekki
er að Obote komst aftur til valda og
blóðbaðið var litlu minna næstu sex
árin. Þegar hershöfðingjar steyptu
Obote árið 1985, þá var enn fagnað,
en skömmu seinna reis upp í staðinn
Andspyrnuher drottins, sem ekki
hefur enn lagt niður vopn.
DV Helgarblað föstuDAgur 23. fEBrÚAr 2007 23
Blóðug valdatíð IdIs amIn
Margir Úgandabúar segjast sáttir við
kvikmyndina Last King of scotland þótt
hún sýni tímabil í sögunni sem flestir vilja
gleyma. tímabil þar sem vinir og ættingjar
hurfu sporlaust og óttinn leyndist alls stað-
ar. forsetinn Yoweri Museveni, sem sagðist
ekki hafa farið í bíó frá því árið 1959, sagði
myndina góða lýsingu á Idi Amin. flest-
ar myndir hingað til hafi málað einhliða
mynd af skrímsli en einmitt af því hann gat
líka verið viðkunnanlegur gat hann komist
upp með slík voðaverk í þetta langan tíma.
Hann hafi verið óútreiknanlegur og lævís.
Aðalleikarinn forest Whitaker hefur
verið hlaðinn lofi og verðlaunum og þyk-
ir líklegastur til að vinna óskarsverðlaun-
in á sunnudagskvöldið fyrir hlutverk sitt.
Myndin var öll tekin upp í Úganda og
nutu kvikmyndagerðarmennirnir skatta-
ívilnana og annarrar aðstoðar frá stjórn-
inni. Museveni sagðist einnig vilja fá fleiri
kvikmyndagerðarmenn til landsins. „Það
er margt fleira sem heimurinn þarf að vita
um Úganda, líkt og frelsisstríðið og fer-
il Konys [leiðtoga Andspyrnuhers drott-
ins].“
Kvikmynd vekur upp sárar minningar:
Raunsönn lýsing á Idi Amin
Eftirvænting
í Úganda
Almennar
sýningar hefjast í
dag í Úganda.
Myndin er einnig
frumsýnd hér á
landi í dag.
Last King of Scotland:
SAtt og logIð
Forest Whitaker Þykir líklegur til að
hreppa Óskar fyrir túlkun sína á
veruleikafirrtum Amin.
Mörg Afríkulönd sunnan Sahara
vilja nú fylgja fordæmi Úganda. Undir
stjórn Yoweris Museveni forseta hef-
ur efnahagur og menntun batnað og
árangursrík barátta gegn alnæmi ver-
ið háð. Þó að enn sé glímt við vanda-
mál fara lífsgæði í landinu batnandi.
Landið hefur verið að sigla fram úr
lífsgæðameðaltali nágrannalandanna
og náði árið 2005 þeim áfanga að telj-
ast meðalþróað land.
Á réttri leið
Frá fyrri hluta tíunda áratugar síð-
ustu aldar hefur hlutfall HIV- og al-
næmissmitaðra á aldrinum 15-49 ára
lækkað úr 11% í 6%. Þetta er árangur-
inn af víðtækri áróðursherferð sem
Þróunarsamvinnustofnun Íslands
tekur meðal annars þátt í. Meðalald-
urinn hefur í beinu framhaldi hækk-
að um fjögur ár frá 2002. Þrátt fyrir
þetta eru þó enn 41,6% líkur á því að
nýfædd börn nái ekki 40 ára aldri eins
og staðan er í dag.
Menntakerfið hefur stórbatnað.
Nú síðast á mánudag var byrjað að
innrita nemendur í fría framhalds-
skólamenntun, en slíkt stendur bestu
nemendum grunnskólanna til boða.
Um 33% fullorðinna eru samt ólæs,
hafa aldrei gengið í skóla eða tap-
að kunnáttunni og fæst börn halda
áfram námi eftir barnaskóla.
Stöðugleiki Musevenis
Museveni hefur verið forseti lands-
ins frá 1986, tæpan helming þeirra ára
sem liðið hafa síðan landið fékk sjálf-
stæði frá Bretum árið 1962. Ólíkt for-
verum hans hefur ríkt sæmileg sátt
um embættistíð hans í þjóðfélaginu.
Hann og fylking hans eru hins vegar
ekki laus við spillinguna sem gegn-
sýrir stjórnmálalíf víða í Afríku. Aðr-
ir stjórnmálaflokkar voru ekki leyfðir
fyrr en árið 2005 og þá vegna þrýst-
ings frá Evrópuríkjum sem hótuðu
að hætta þróunaraðstoð við landið.
Fyrstu fjölflokka kosningarnar voru
haldnar fyrir réttu ári síðan, þar hlaut
Museveni rúman helming atkvæða.
Hæstiréttur landsins sagði hins vegar
að um ójafnan leik væri að ræða, þó
að niðurstöðurnar væru ekki ógiltar.
Aðalkeppinautur Musevenis, Kizza
Besigye, var handtekinn og ákærður
fyrir landráð og nauðgun og sat í fang-
elsi í einn og hálfan mánuð á meðan
á kosningabaráttunni stóð. Hann var
síðan sýknaður af báðum ákærum.
Ofbeldi í nafni guðs
Á svipuðum tíma og Museveni tók
við forsetaembætti spratt upp skæru-
liðahópur í Norður-Úganda sem hefur
valdið einni alvarlegustu stríðsneyð í
Afríku á síðustu árum. Menn Josephs
Kony hafa á liðnum árum rænt börn-
um til hernaðar og þrældóms, nauðg-
að konum, limlest, pyntað og myrt
undir heitinu Andspyrnuher drott-
ins. Þeir flúðu til nágrannalandsins
Austur-Kongó síðastliðið sumar þeg-
ar samið hafði verið um vopnahlé.
Nú er friðarferlið í uppnámi þar sem
andspyrnuhermenn neita að mæta til
viðræðna. Heimildir herma að flokkar
Konys fari með eldi milli Afríkulanda,
líkt og sagt var frá í gær. Allra leiða er
hins vegar leitað til þess að halda við-
ræðunum áfram, því á meðan á þeim
stendur, helst friðurinn hjá fólkinu í
Norður-Úganda.
Flóttafólk í messu Margir
flóttamannanna hafa getað snúið
til síns heima á meðan á
friðarviðræðum stendur við
Andspyrnuher drottins. Viðræð-
urnar eru hins vegar í uppnámi.
Stöðugleiki og
framfarir ein-
kenna Úganda
í dag en skugga-
hliðarnar eru
líka til staðar:
Úganda á uppleIð