Fréttatíminn - 17.12.2010, Blaðsíða 24

É g ákvað ekki að læra þessa tækni vegna slæmrar fæð-ingarreynslu heldur fannst
mér hugmyndin um að slaka á í
fæðingu og reyna að vinna með
bylgjunum, eins og hríðirnar
eru kallaðar, mjög skynsam-
leg hugmyndafræði,“ segir Elín
Gunnsteinsdóttir um sjálfsdá-
leiðslutækni, sem á ensku kall-
ast hypnobirthing. Elín eignaðist
dóttur sína Agnesi Eddu heima
hinn 23. október. Pabbi hennar
stóð í eldhúsinu, systir hennar
reyndi að svæfa syni hennar tvo
og maðurinn hennar, Davíð Jóns-
son, var henni innan handar sem
og ljósmóðir.
„Eftir að ég fann fyrstu hríð-
irnar um klukkan fjögur síðdeg-
is lokaði ég mig af og hlustaði á
slökunarspólu og andaði í gegn-
um þennan tíma. Ég náði að vinna
með hríðunum sem hjálpaði mér.
Þetta var ekki vont, heldur fann
ég mikinn þrýsting,“ segir Elín.
„Ég náði að slaka á og það tók
sársaukann burt upp að sjö í út-
víkkun. Þá bað ég manninn minn
að kalla eftir ljósmóðurinni,“ seg-
ir Elín og lýsir því hvernig hlut-
irnir hafi gengið hratt fyrir sig
eftir það. „Manninn minn grun-
aði ekki að fæðingin væri komin
svona langt á veg. Hann fór út í
ísbúð með strákana og sat svo
í eldhúsinu á meðan ég lá inni í
herbergi og andaði.“ Hún segir
að hann hafi fundið mikinn mun
á henni í þessari fæðingu og þeim
tveimur fyrri. Hún hafi slakað
betur á.
Með stjórn á aðstæðum
Elín segir að hún hafi misst svo-
lítið fókusinn eftir að ljósmóðirin
kom á staðinn, en þá hafi aðeins
verið um 30-45 mínútur í barnið
og fæðingin í fullum gangi. „Ég
ætla nú ekki að segja að þessi
tími hafi verið sársaukalaus,
en hann tók fljótt af.“ Elín átti
báða strákana sína, þriggja og
sex ára, á spítala í Hollandi þar
sem þau voru búsett og segir að
hún hafi ekki orðið vör við sama
hræðsluáróður „úr öllum áttum“
fyrir sársaukamiklum fæðingum
og hér. „Þar er mikið um heima-
fæðingar og sýnd viðtöl við kon-
ur sem gekk vel að eiga börn sín.
Hér mátti hins vegar til dæmis
horfa á sænska sjúkraþætti, sem
gerðu lítið annað en að ýta undir
hræðslu margra kvenna,“ segir
hún sposk.
Litla stúlkan fæddist rétt fyrir
tíu um kvöldið og fékk eldri son-
ur hennar, sem þá hafði ekki fest
svefn, að klippa á naflastrenginn
og taka þátt í fæðingu litlu syst-
ur sinnar. „Hann talar ekki sér-
staklega um þessa reynslu en er
stoltur þegar við tölum um þetta
og fannst þátttakan spennandi og
þykir óskaplega vænt um barnið.“
Elín segir að auk öndunarinnar
hafi hún lært mikilvægi þess að
vera virkari þátttakandi í fæðingu
barna sinna. „Það má draga orð
lækna og ljósmæðra í efa og and-
mæla ef manni líst ekki á aðstæð-
ur. Þótt við setjum traust okkar á
heilbrigðisstarfsfólk má spyrja,
gagnrýna og vera virkari. Þá er
gott að vera búinn að móta sér
skoðanir á því hvað maður vill og
hvað ekki.“
D
júpslökun, dáleiðsla og þekking á
líkamsstarfseminni er ný aðferð
hér á landi til að fleyta konum upp-
lýstum og sáttum í gegnum barns-
fæðingar. Hypnobirthing kallast
aðferðin á ensku, sem þýða mætti sem sefjunar-
fæðingar, en kallast einnig sjálfdáleiðslutækni.
Áslaug Hauksdóttir, ljósmóðir og frumkvöðull
vatnsfæðinga hér á landi, lýsir þessari nýjung
sem byltingu, eða skrefi fram á við, rétt eins og
vatnsfæðingarnar voru á sínum tíma. Marie F.
Mongan dáleiðslusérfræðingur er upphafsmað-
ur sefjunarfæðinga.
Tugir kvenna hafa sótt námskeið Kristbjargar
Magnúsdóttur ljósmóður og stendur sjötta nám-
skeiðið nú yfir. Hún kynnti sér málið eftir að
breskur frumkvöðull í fræðunum kom hingað til
lands fyrir þremur árum og hélt fyrirlestur fyrir
átján íslenskar ljósmæður. Tvær hafa tileinkað
sér fræðin. „Hypnobirthing gengur út á að vinna
með djúpslökun, dáleiðslu, öndunartækni og
spangarnudd og að vita hvernig líkaminn vinnur
og hvernig fæðingin sem slík gengur fyrir sig
svo að konur séu tilbúnar að takast á við hana.
Konur geta þá hlakkað til þess að fæða börn
sín,“ segir Kristbjörg og bendir á að aðferðin
gangi bæði út á heimspeki barnsfæðinga og
kennslu ákveðinnar tækni. „Lykillinn er að kon-
ur geri ekkert sem þær vilja ekki.“
Annað tungutak í fæðingum
Kristbjörg segir konum kennt að tileinka sér
annað tungutak en þekkist í kringum fæðingar.
Í stað hríða sé til að mynda talað um bylgjur og
tali um verkjameðferðir og hjálpartæki eins og
sogklukkur sé sleppt, enda konum kennt að tak-
ast á við óttann og þekkja líkama sinn. „Samspil
hormóna er viðkvæmt og streituhormón vinna
gegn fæðingarhormónum,“ segir hún. Óöryggi
og hræðsla kvenna í nýjum aðstæðum ýtir undir
streituna. „Við gerum því foreldra að virkum
þátttakendum í fæðingum barna sinna og gerum
þá þar með ábyrga. Þá leggjum við áherslu á
að konurnar hafi með sér fæðingarfélaga sem
þær geta ráðfært sig við komi eitthvað upp á, í
stað þess að fylgja ókunnugum í ákvörðunum
þeirra um hvernig þeir vilji gera hlutina,“ segir
hún en lofar þó ekki sársaukalausum fæðingum.
„Fæðing er þó eðlileg líkamsstarfsemi og ekki
sár sem slík, eða eins og ein sagði svo pent:
Sársauki jú, en ekki sársauki sem veldur skaða.
Konur finna þrýsting, hita og nota djúpslökun til
að velja hvað þær finna.“
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
gag@frettatiminn.is
Við leggjum
áherslu á að
konurnar hafi
með sér fæð-
ingarfélaga
sem þær
geta ráðfært
sig við komi
eitthvað upp
á, í stað þess
að fylgja
ókunnugum
í ákvörð-
unum þeirra
um hvernig
þeir vilji gera
hlutina.
Konur fæði á
eigin forsendum
Undirstaða sefjunarfæðinga er að þekkja líkama sinn og hvernig hann vinnur í fæðingum.
Kristbjörg Magnúsdóttir kennir sjálfsdá-
leiðslutækni fyrir fæðingar. Sjálf á hún fjögur
börn, það elsta fimmtán ára. Hún hafði lært
tæknina þegar hún eignaðist fjórða barnið
sitt, stúlku, og gekk fæðingin ljúflega heima
og fæddist stúlkan í vatni. Ljósmynd/Hari
Beitti öndunartækni í gegnum hríðirnar
Það má draga orð lækna
og ljósmæðra í efa og
andmæla ef manni líst
ekki á aðstæður.
Elín Gunnsteinsdóttir með Agnesi
Eddu og sonum sínum, Jóel Gauta
sex ára og Sölva þriggja ára, sem
og eiginmanninum Davíð Jónssyni.
Ljósmynd/Hari
Sjá einnig bls. 24
24 úttekt Helgin 17.-19. desember 2010