Læknablaðið - 15.10.1989, Blaðsíða 37

LÆKNABLAÐIÐ
301
Kyn- og aldursdreifing þeirra, sem fengu
geðlyf í þessum mánuði, svarar nokkum
veginn til aðsóknarinnar að heimilis- og
heilsugæslulæknum hér á landi (39-42).
Að vísu er hlutfallið milli kvenna og karla,
sem leita þessara lækna vegna geðkvilla,
heldur hærra en meðal allra sem leita þeirra
(14). Jafnframt fer fjöldi samskipta við
heilsugæslulækna, sem talin eru vegna
geðkvilla, vaxandi fram undir sjötugt (14).
Kyn- og aldursdreifing ávísana á róandi lyf og
svefnlyf í þessari athugun svipar í aðalatriðum
til þess sem fannst við lyfseðlakönnun 1972-
3 (2). Þó virðist hámark skammtafjölda
róandi lyfja handa körlum vera fyrr nú, eða
á aldursbilinu 45-49 ára, en kvenna síðar, eða
65-69 ára, þó að skammtafjöldi og algengi
ávísana breytist lítið á aldursbilinu 45-69
ára. Svefnlyfjaávísunum og skömmtum fer
hins vegar nú eins og áður (2, 9) jafnt og þétt
fjölgandi fram undir og yfir 80 ára aldur.
Vegna þess hve lengi úrvinnsla þessara gagna
hefur dregist, fengum við Gallup-stofnunina
í desember 1988 til að spyrja úrtak fólks á
aldrinum 15-69 ára um notkun róandi lyfja,
svefnlyfja og verkjalyfja (4). Þá kom í ljós,
að 3,1% karla og 4,7% kvenna sögðust hafa
notað róandi lyf á síðustu fjórum vikum og
jafnmargir af hvoru kyni höfðu notað svefnlyf.
Ef hins vegar var spurt hvort fólk hefði notað
þessi lyf á árinu, er hverfandi munur milli
kynja. Notkun beggja þessara lyfjategunda fór
vaxandi með hækkandi aldri, eins og í þeirri
athugun sem þessi grein fjallar um.
Þó að svör Gallupspuminganna styðji í
aðalatriðum lyfseðlakönnunina, er nauðsynlegt
að gera nýja lyfseðlakönnun fljótlega til
þess að athuga hvaða breytingar hafa
orðið á síðustu árum, sérstaklega hvort
svefnlyfjanotkun sé að aukast, eins og
sölutölur benda til (3). Ennfremur þarf að
athuga lyfseðla yfir lengra tímabil til að sjá,
hve mikið er um langtímanotkun geðlyfja,
hvaða aldurshópar fái ávísanir oft á ári og
hvort munur sé á því lyfjamagni sem körlum
og konum er ávísað á heilu ári.
SUMMARY
Psychotropic dmg prescriptions for outpatients in
Reykjavík in March 1984.
All prescriptions for psychotropic drugs, paid by
the Sick Benefit Association in Reykjavík, during a
one month period in 1984 were analyzed by: type
of drug prescribed, the sex and age distribution
of the patients, quantity prescribed, mode and
frequency of prescription. Each patient obtained on
an average 1.3 prescriptions containing 1.7 different
types of drugs. About 83% of the prescriptions
were for tranquillizers and hypnotics. Almost one
half of the prescriptions contained other drugs
as well. Over 40% of the prescriptions were
given by telephone. About 4% of the patients
were prescribed more than 90 Daily Defined
Doses (DDDs) of tranquillizers during one month
and 10% of the patients were prescribed an
equivalent quantity of hypnotics. The prevalence of
psychotropic dmg prescriptions during one month
was 5.3% for men and 8.6% for women aged 15
years and over. The prevalence rate increased
by increasing age especially for hypnotics. The
prevalence figures are approximately 60% of the
number of DDDs prescribed during this month.
The latter figures are similar to those found in 1974
except for anxiolytic dmgs which have decreased
markedly. A recent Gallup survey indicates that the
prevalence of use of tranquillizers and hypnotics
has not changed since 1984. Two thirds of the
prescriptions were for women and approximately
one third for people aged 65 or more.
Þakkir: Ingibjörg Guðjónsdóttir, lyfjatæknir
hjá Sjúkrasamlagi Reykjavíkur, safnaði saman
lyfseðlum hjá Sjúkrasamlaginu. Erna Björnsdóttir,
lyfjatæknir, annaðist tölvuinnslátt. Hildigunnur
Olafsdóttir cand. polit., Guðmundur Sverrisson
læknir, Helgi Kristbjarnarson dr. med. og Kristín
Þórsdóttir B.S. aðstoðuðu við úrvinnslu gagna og
leiðréttingar.
HEIMILDIR
1. Grímsson A, Olafsson O. Lyfjanotkun í Reykjavík.
Læknablaðið 1977; 63: 69-72.
2. Grímsson A, Olafsson O. Lyfjaávísanir í Reykjavík.
Tímarit um lyfjafræði 1975; 10: 21-7.
3. Petersen 1J. Notkun lyfja 1975-1986. Rit heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytisins 2/1987. Reykjavík,
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið 1987.
4. Helgason T. Algengi notkunar róandi lyfja og
verkjalyfja 1988. Læknablaðið; Fréttabréf lækna
1989; 7 (4); 20-1.
5. Lingjærde O. Psykofarmaka: Den medikamentelle
behandling av psykiske lidelser. 3. utg. Oslo: Tano,
1988.
6. Kristinsson Á, Þorsteinsson SB, Helgason T.
Ráðstefna um notkun sýklalyfja og geðlyfja á
Norðurlöndum. Læknablaðið 1984; 70: 141-4.
7. Sjöblom T, Agemás I, Bergman U, Eklund L,
Granat M. Nordisk lakemedelsstatistik visar
anmarkningsvárda skillnader i antibiotika- och
psykofarmakaförsjáljningen i Norden. Nord Med
1984; 99: 132-5.
8. Olafsson O, Sigfússon S, Grímsson A. Um
eftinritunarskyld lyf, skráningu og eftirlit II.
Læknablaðið 1980; 66: 114-17.