Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.10.1989, Blaðsíða 61

Læknablaðið - 15.10.1989, Blaðsíða 61
LÆKNABLAÐIÐ 323 heimskulegar ákvarðanir í sambandi við lyf, sérstaklega ef fólk er ekki vel upplýst. Því hefur verið haldið fram að sjálfræði fólks sé meðal annars fólgið í því að geta gengið inn í hvaða lyfjabúð sem er og keypt sér hvaða lyf sem er. Læknar eigi að vera sérfræðilegir ráðunautar um notkun lyfjanna. Kannski gæti þetta gengið hjá flestum nema jaðarhópum í þjóðfélaginu. Væntanlega yrðu sterku lyfin hans Sigurðar ekki vandamál lengur ef fólk gæti fengið þau á þennan hátt. Þetta sýnir að við hljótum að lenda í eilífri togstreitu og ég held að flestir, innan sem utan stéttarinnar, myndu setja alls kyns gaddavírsgirðingar ef við bryddum upp á því hvort virðing okkar fyrir sjálfræði sjúklinga eigi að taka til svona hluta. Björn: Sjálfræði hlýtur að takmarkast af reglunni um óskaðsemi. Sjálfræði eru sett þau takmörk að hvorki valdi það mér né öðrum skaða. Þama koma til hagsmunir heildarinnar og samfélagsins og út frá því er eðlilegt að takmarka sjálfræði manna til þess að kaupa þau lyf sem þeim dettur í hug. Við emm skikkuð til að nota bflbelti, og þykir engum mikið. Þetta var sagt einkamál manna. En auðvitað er það ekkert einkamál þegar þarf að klastra þér saman eftir stórslysið, auk fjárhagslega tjónsins sem þú veldur. Hin góða hugsun sem býr að baki sjálfræði sjúklinga má ekki leiða til afbökunar. Lúter gerði á sínum tíma alltaf mikinn greinarmun á því sem hann nefndi usus og abusus. Hinni réttu notkun og hinni röngu notkun eða tilhneigingu að misnota þau gæði sem við höfum. Sigurður: Fyrir sjúklinginn em í mörgum tilvikum fleiri en einn valmöguleiki fyrir hendi. Fari sjúklingur til skurðlæknis þá gæti hann hugsanlega sagt: »Best er að taka úr þér þetta veika líffæri.« Annar gæti sagt: »Best er að fá geislameðferð.« Sá þriðji segði: »Ég skal hvorki geisla þig né skera, ég skal lækna þig með lyfjum.« Um þetta hafa verið skrifaðar merkar bækur. Rithöfundurinn Comelius Ryan skrifaði til dæmis um það þegar hann fékk banvænan sjúkdóm. Af því að hann var frægur maður þá fór hann á alla fínustu staði í Bretlandi og Bandankjunum, þar sem vom fæmstu sérfræðingar í þessari grein og náttúrlega bar engum þeirra saman. Nýlega las ég grein um það að nokkur hundmð læknar í Bretlandi, Bandaríkjunum og Kanada höfðu verið spurðir: »Hvað myndir þú gera ef þú værir með tiltekna sjúkdóma sem nefndir vom.« Það var alveg stórkostlegt hvað þeim bar illa saman. Bæði var reginmunur á svömm eftir því hvomm megin Atlantshafsins viðkomandi var og eins eftir sérgreinum. Þetta sýnir að val meðferðar getur staðið á milli tveggja, þriggja mismunandi sérgreina sem gefa sömu lokaniðurstöður, sömu lífslíkur. Málið er að sumir vilja fremur láta taka úr sér viðkomandi líffæri aðrir kjósa geislameðferð og halda líffærinu. RÉTTURINN TIL AÐ HAFNA MEÐFERÐ Eyjólfur: Mér virðast allir sammála um, að það sé til góðs að sjúklingar taki meiri þátt í ákvörðunum varðandi meðferð. Þá er vert að beina sjónum að því, hversu langt sé rétt að ganga í þá átt. Væri til dæmis æskilegt að læknir afhenti sjúklingi plagg þar sem öllum kostum er lýst? Sjúklingurinn færi með plaggið heim, krossaði við og kæmi með það aftur. Mjög ópersónulegt en hámarksáhersla lögð á rétt sjúklings til að taka sjálfstæða ákvörðun. Björn: Þetta varðar einnig réttinn til að hafna meðferð. Hversu langt er hægt að ganga til móts við sjálfræði sjúklings að hafna meðferð, þegar læknirinn veit fullvel að hún mun hafa lækningagildi? Sigurður: Ég hef séð fólk deyja vegna þess að það vildi ekki meðferð sem greinilega gat bjargað lífi þess. Ég hef ekki lent mikið í þessu hérlendis, en vestanhafs þar sem voru bæði Vottar Jehóva og Christian Scientists sem ekki vilja blóðgjafir. Það er ákaflega erfitt fyrir lækni að sjá 15 ára sjúkling með skeifugamarsár deyja af blæðingu, af því að ættingjamir og sjúklingurinn neituðu blóðgjöf. Hann dó að vísu í friði og ættingjamir og sjúklingurinn vom mjög rólegir yfir þessu. Þeir túlkuðu þetta sem vilja guðs. Björn: Hvað með meðvitundarlausa sjúklinga? Er ekki oft álitamál hvort hefja eigi meðferð sem mundi væntanlega lengja líf sjúklingsins - en hvers konar líf? Sigurður: Fólk kemur oft meðvitundarlaust til lækna, til dæmis sjúklingar með heilahimnubólgu, sem geta engan veginn tjáð sig. Við vitum að það er til lækning, þótt
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.