Læknablaðið - 15.05.1990, Blaðsíða 22

244
LÆKNABLAÐIÐ
Samanlagt voru þannig 57 (53 plús 4) af
217 jákvæðir eða 26,3% (tafla I). Nýgreindir
jákvæðir (ekki vitað um jákvætt berklapróf
áður) voru 4/164 eða 2,44%. Tveir voru
20-29 ára, einn á fimmtugsaldri og einn
á sextugsaldri. Ut frá síðasta neikvæða
berklaprófi var vitað að einn gat hafa smitast á
síðustu 20 árum, annar einhvem tíma á síðustu
30 árum. Sá þriðji gat hafa smitast á síðustu
átta árum og hinn fjórði á síðustu fjórum
árum.
Niðurstöður berklaprófa á lungna- og
berklavamadeild árin 1966-1985 koma fram
í töflu II (nýgreindir jákvæðir). A seinna
tímabilinu sem um ræðir (1976-1985) voru
5.3% jákvæð í aldurshópnum 30-39 ára (ekki
vitað um jákvætt berklapróf áður) en 7,0%
(642/9193) í öllum hópnum.
UMRÆÐA
Jákvætt berklapróf fannst hjá 26.3%
(57/217) af starfsfólkinu sem var óbólusett.
I langflestum tilvikum var um gamla þekkta
útkomu að ræða en fjórir af þessum 57 töldu
sig hafa verið neikvæða þegar síðast var
prófað (4/164, 2,4%). í þverskurðarrannsókn
eins og þessari er ekki unnt að finna
með vissu fjölda nýsmitana miðað við
ákveðinn tíma en slíkur mælikvarði er
ákjósanlegastur til að meta smitáhættu.
Meðaltímabil frá síðasta neikvæða berklaprófi
var 15 ár og mætti samkvæmt því hugsa
sér að tumun (conversion rate) meðal
starfsfólks á Landakotsspítala hafi verið um
0,16% á ári (2,4/15). Nýleg athugun meðal
heilbrigðisstarfsfólks í Washington fylki í
Bandaríkjunum sýndi að tíðni nýsmitunar
var um 0,11 á hverja 100 starfsmenn á ári
(8). Samkvæmt ofansögðu eru því líkur á að
tölurnar á Landakoti séu svipaðar þótt ekki
verði um það fullyrt af þverskurðarkönnun
eins og þessari.
Ef fjöldi nýgreindra jákvæðra á Landakoti
(2,4%) er borinn saman við niðurstöður
berklaprófana frá LOB (tafla II) sést
að jákvæð berklapróf fundust hjá 5,3%
í aldursflokknum 30-39 ára en 1,7% í
aldursflokknum 20-29 ára. Samkvæmt
ofansögðu virðist tíðni nýjákvæðra berklaprófa
í dag vera svipuð á Landakotsstarfsfólkinu
og hjá almenningi yfirleitt. Athyglisvert er að
níu af 53 voru vissir um að hafa tekið smit
Tafla I. Niðurstöður berklaprófa samkvæmt sögu eða nýrri
berklaprófun. Starfsfólk Landakotsspítala.
Aldursflokkur NeikvæÖ no. Jákvæö no. (%) Fjöldi alls
20-29 62 3 (4.6) 65
30-39 42 5 (10.6) 47
40-49 12 9 (42.9) 21
50-59 25 23 (47.9) 48
60-69 19 17 (47.2) 36
20-69 160 57 (26.3) 217
Tafla II. Niðurstöður berklaprófa samkvæmt nýrri berklaprófun 1966-1985. Lungna- og berklavamadeild.
1966-1975 1976-1985
Aldur í árum n/N <%) n/N (%)
20-29 328/7270 (4,5) 78/4555 (1,7)
30-39 456/3082 (14.8) 104/1971 (5,3)
40-49 445/2116 (25,8) 131/1135 (11,5)
50-59 665/1537 (43,3) 160/850 (18,8)
60-69 407/1052 (38,7) 169/682 (24,8)
20-69 2301/15057 (15,3) 642/9193 (7,0)
við störf sín í heilbrigðisþjónustunni flestir þó
fyrir löngu síðan.
Nýgreindum jákvæðum var vísað til
lungnalæknis til frekara mats. Ameríska
lungnalæknafélagið mælir með fyrirbyggjandi
meðferð með isóníasíði hjá þeim sem
orðið hafa jákvæðir á síðustu tveimur árum
(nýsmitun) enda hefur gildi slíkrar meðferðar
verið sannað (9-11). í reynd er oft litið á
nýgreinda jákvæða sem nýsmitaða enda oft
ógemingur að útiloka að smit hafi átt sér stað
á síðustu tveimur árum. Fæstir af þeim 53
sem voru jákvæðir frá fomu fari höfðu fengið
fyrirbyggjandi meðferð á sínum tíma.
Niðurstöðumar benda til að reglulegar
berklaprófanir hjá starfsfólki
heilbrigðisþjónustu eigi ekki frekar við
þar en hjá almenningi. Af þessu leiðir líka
að það er ekki meiri ástæða til almennrar
berklabólusetningar hjá heilbrigðisstarfsfólki
frekar en öðrum stéttum. Augljóst er þó
að viss störf fela í sér meiri hættu á að
smitast eins og vinna við krufningar eða
bakteríugreiningu berkla. Þá má ætla að
áhætta þeirra sem vinna á lungnadeildum og
lyflækningadeildum sé meiri en annarra.
Það er hagnýtt að berklaprófa
heilbrigðisstarfsfólk við nýráðningu og hafa