Læknablaðið - 15.05.1990, Blaðsíða 26

248
LÆKNABLAÐIÐ
í samráði við lækna svæfingadeildar og
kvennadeildar.
Gjöf staðdeyfilyfja var skráð á
svæfingaskýrslu, en þar voru einnig skráðar
blóðþrýstingsmælingar, vökvagjafir í æð og
lyfjagjafir, sem snerta deyfinguna. Vegna
rannsóknarinnar voru atriði um ísetningu
deyfingarleggjarins auk þess skráðar framvirkt
á sérstakt eyðublað.
Á þriðja til fimmta degi eftir fæðingu tók
annar hvor höfunda viðtal við konumar og
mat árangur. Annars vegar voru þær beðnar
um að svara með já eða nei, hvort þær væru
ánægðar með deyfinguna. Hins vegar var
árangur metinn góður, sæmilegur, lítill eða
enginn eftir því hvernig höfundar mátu að
til hefði tekist. Var þá aðallega farið eftir
frásögn kvennanna, en einnig eftir þeim
skriflegu upplýsingum sem fyrir lágu. Einkum
var gagnsemi deyfinga metin eftir áhrifum
á sársaukafulla hríðarverki. Hugsanlegir
fylgikvillar voru einnig skráðir. Spurt var um
verki og eymsli í baki, einkenni frá úttaugum
(skyntruflanir, leiðsluverki og máttleysi)
og truflun á starfsemi þvagblöðru. Við
tölfræðilega úttekt var notað kí-kvaðratpróf.
NIÐURSTÖÐUR
Fjöldi fæðinga á árinu var samtals 2802.
Þar af voru keisaraskurðir 391 eða 14%.
í 59 tilvikum (15%) voru keisaraskurðir
framkvæmdir í svæfingu, í einu tilviki í
mænuvökvadeyfingu (»spinal« deyfingu) og
í 331 skipti (85%) í lendadeyfingu, en af
þeim var jafnframt gerð mænuvökvadeyfing
í sjö skipti. Af konum sem fæddu um
fæðingarveg fékk 581 lendadeyfingu (24%),
en auk þess fengu 80 konur lendadeyfingu í
fæðingu, sem síðan lauk með keisaraskurði.
Við keisaraskurðina sjálfa var lendadeyfing
notuð í 67 skipti, en 13 konur voru svæfðar.
Heildarfjöldi lendadeyfinga vegna fæðinga var
því 925 (33% fæðinga).
Það voru 362 frumbyrjur og 219 fjölbyrjur
(samtals 581) sem fengu lendadeyfingu
og fæddu uni fæðingarveg. Sérfræðingar
svæfingadeildar lögðu 135 deyfingar (23.2%),
en aðstoðarlæknar 446 (76.8%). Tvívegis
var stungið með nálinni gegnum mænubast
(dura punktio). Deyfingarleggur var hins
vegar aldrei þræddur inn fyrir mænubastið
og staðdeyfilyfi aldrei sprautað í mænuvökva.
Góöur
Sæmilegur
Lítill/enginn
Sérfræöingar Aöstoðarlæknar
Mynd. Árangur lendadeyfinga samkvæmt viðtölum við
konumar eftir fæðingu.
Deyfilyfi var aldrei vitanlega sprautað í æð.
Veruleg blóðþrýstingslækkun, sem kallaði á
meðferð með blóðþrýstingshækkandi lyfjum
(efedríni), varð í 4% tilfella, en aldrei var um
mjög alvarlegt blóðþrýstingsfall að ræða.
Tími frá lögn deyfingar til fæðingar
var allt frá örfáurn mínútum upp í
rúmar 16 klukkustundir. Fjöldi gjafa
staðdeylilyfs var frá einni gjöf (aðeins gefinn
byrjunarskammtur) og upp í 10 gjafir.
í viðtali eftir fæðingu var árangur hjá
sérfræðingum metinn góður í 126 tilvikum
(93.3%), sæmilegur í fjögur skipti (3.0%),
en lítill eða enginn fimm sinnum (3.7%).
Hjá aðstoðarlæknum var árangur góður í
397 tilvikum (89.0%), sæmilegur 16 sinnum
(3.6%), en lítill eða enginn í 33 skipti (7.4%)
(sjá mynd). Ekki var marktækur munur á
árangri sérfræðinga og aðstoðarlækna (p >
0,10). I heild var árangurinn góður í 90.0%
(n=523), sæmilegur í 3.5% (n=20), en lítill
eða enginn í 6.5% (n=38) tilvika. Aðspurðar
voru 130 konur (96.3%) ánægðar nteð
deyfinguna, þegar sérfræðingar höfðu deyft,
en 409 (91.7%), þegar aðstoðarlæknar deyfðu.
Ekki var marktækur munur milli sérfræðinga
og aðstoðarlækna (p > 0,05). í heild voru
92.8% (n=539) kvennanna ánægðar.
Tíu konur, allar frumbyrjur, nutu góðrar
deyfingar í meira en 10 klukkustundir frá
fyrstu gjöf deyfingar til fæðingar. Konur
þessar fengu að meðaltali 5,4 (±1,5) ml af
0,25% búpívakaíni á klukkustund.
í þeim tveimur tilvikum þar sem stungið
var gegnum mænubast fengu konumar
slæman höfuðverk, þ.e. dæmigerðan »spinal«
höfuðverk (post dural puncture headache).