Læknablaðið - 15.05.1990, Blaðsíða 34

254
LÆKNABLAÐIÐ
en meðgöngutími veirunnar er mismunandi
langur eftir því á hvem hátt smitið varð (7).
Flest böm sem greinst hafa með alnæmi og
smituðust á meðgöngu fengu einkenni HIV
sýkingar á fyrsta aldursári (7). Um helmingur
þeirra greindist með alnæmi við níu mánaða
aldur og flest greindust fyrir tveggja ára aldur.
A hinn bóginn liðu að meðaltali 17 mánuðir
þar til vart varð fyrstu einkenna HIV sýkingar
ef bamið smitaðist af blóðgjöf (7).
Lengsti þekkti meðgöngutími veirunnar hjá
bömum er sjö til átta ár (7,20). Sum þessara
bama voru jafnframt með neikvæð HIV
mótefnapróf langt fram eftir aldri, þó sýkt
væru (21,22). Ekki er vitað hvers vegna
meðgöngutími veirunnar er svo miklu styttri
hjá bömum en fullorðnum, en talið er að
helmingur fullorðinna sem smitast af HIV
muni fá einkenni alnæmis sjö til níu árum efir
smit (23).
Flest böm sem smitast í móðurkviði eru
einkennalaus við fæðingu. Lýst hefur verið
ákveðnum andlitsdráttum hjá HIV sýktum
nýfæddum bömum, en óvíst er hversu
sérhæf (specific) þau einkenni eru (24).
Fyrstu einkenni HIV sýkingar í bömum
eru oft mjög ósérhæf til dæmis vanþrif,
niðurgangur, þruska í munni, torkennileg
útbrot, hiti, útbreiddar eitlastækkanir og lifrar-
og/eða miltisstækkun (25). Þar sem HIV
veiran veldur víðtækri röskun á ónæmiskerfi
líkamans, líður oftast ekki langur tími frá
ofangreindum einkennum þar til alvarlegir
fylgikvillar sýkingarinnar koma fram. Þessir
fylgikvillar einkenna alnæmi og hjá bömunt
eru það einkum ýmsar sýkingar sem eru mest
áberandi (7,25,26).
Sá sjúkdómur sem einna helst einkennir
alnæmi hjá bömum er L.I.P. (lymphocytic
interstitial pneumonitis) (7). L.I.P er hægfara
lungnabólga og sést hjá um helmingi bama
með alnæmi (7,27). Orsakir þessa sjúkdóms
eru óþekktar, en sterkar líkur benda til, að
Epstein-Barr veiran sé orsakavaldurinn (28).
Af ókunnum ástæðum fá böm með L.I.P.
mjög sjaldan aðrar lungnasýkingar til dæmis
Pneumocystis carinii og eru horfur þeirra
venjulega betri en þeirra sem hafa önnur
alnæmiseinkenni (27-29). L.I.P er jafnframt
mjög sjaldgæfur hjá fullorðnum með alnæmi
(30).
Önnur algeng einkenni alnæmis hjá bömum
eru:
1) Endurteknar lífshœttulegar
bakteríusýkingar svo sem blóðsýkingar,
lungnabólga og heilahimnubólga af
völdum S. pneumoniae, H. influenzae,
Salmonella eða Staphylococci (31). Þar
sem flest böm með alnæmi fiafa ekki
náð að mynda mótefni gegn mörgum
bakteríum er þau veikjast af HIV, er þeim
hættara en fullorðnum að fá alvarlegar
bakteríusýkingar (31,32).
2) Aðrar bakteríusýkingar svo sem
endurteknar eymabólgur og sýkingar í
andlitsholum (sinusitis) eru mjög algengar
(31).
3) Lungnabólga af völdum Pneumocystis
carinii sést hjá um 50% bama með alnæmi
(33). Þær eru algengastar hjá bömum á
fyrsta aldursári og eru lífshorfur þeirra
mjög slæmar (7,34).
4) Aðrar sýkingar til dæmis af völdum
mycobaktería, Candida, CMV
(cytomegaloveiru), cryptosporidium
og herpes veira eru oft alvarlegar og
langvinnar (7,35).
5) Fyrstu einkenni alnæmis hjá bömum
eru oft frá miðtaugakerfi (CNS). Þau
eru einkum afturför í andlegum þroska,
hreyfihamlanir og breyting á hegðun (36).
Talið er, að HIV valdi þessum einkennum
með sýkingu í miðtaugakerfinu (37).
6) Illkynja krabbamein eru sjaldgjæf (7).
Kaposi sarcoma hefur verið lýst hjá um
4% þessara bama og eitilfrumukrabbameini
(lymphoma) í miðtaugakerfi hjá um 2%.
7) Truflun á blóðmynd, einkum fækkun
á blóðflögum (thrombocytopenia) og
blóðþurrð (anemia) er mjög algeng (25,38).
Fækkun á einkoma hvítum blóðfrumum
(lymphocytopenia) er sjaldgæfari en hjá
fullorðnum, þó hlutfall T4 og T8 einkoma
hvítra blóðfruma sé oft minnkað (25).
8) Ósérhœf (unspecific/polyclonal) hœkkun á
immunoglobulinum sést hjá svo til öllum
bömum með alnæmi en veitir hins vegar
litla sem enga vemd gegn sýkingum (7,31).
HORFUR
Um 55% bama sem greind hafa verið
með alnærni í Bandaríkjunum hafa dáið af
fylgikvillum HIV sýkingarinnar (10). Að
meðaltali eru lífshorfur þeirra um tvö ár eftir