Læknablaðið - 15.05.1990, Síða 29

LÆKNABLAÐIÐ
251
Má þá búast við aukinni tíðni keisaraskurða
og inngripa með sogklukkum og töngum
(10,13,15). Ef notuð er 0,25% lausn af
búpívakaíni og áfyllingar gerðar með 6-8
ml á einnar til tveggja klukkustunda fresti,
hefur deyfingin ekki teljandi óheppileg
áhrif á gang fyrsta stigs fæðingar (13,16,17)
og tíðni keisaraskurða er ekki talin aukin
(10,17). Hins vegar eru áhrif á annað stig
fæðingar marktæk með aukinni tíðni tangar-
og sogklukkufæðinga (10,17), en sem betur
fer án skaðlegra áhrifa á bamið (10,17,18).
Sumir fullyrða þó, að tíðni tangar- og
sogklukkufæðinga sé ekki aukin, sé rétt að
farið (1). í Svíþjóð er 0,25% búpívakaín
víða gefið í sídreypi og hefur þá ef til vill
minni óheppileg áhrif (4). Há ísetning
deyfingarleggjar (milli hryggtinda neðstu
brjóstliða) og gjöf mjög lítilla skammta af
staðdeyfilyfi (stundum nefnd »segmental«
deyfing) hefur engin neikvæð áhrif á gang
fæðingar (16), en þannig deyfing er hins
vegar oft mjög ófullkomin á seinni stigum
fæðingarinnar.
Þegar litið er á tíðnitölur fyrir sogklukku- og
tangarfæðingar á kvennadeild Landspítalans
síðustu árin (sjá töflu), kemur í ljós mjög sterk
fylgni við fjölda lendadeyfinga (p < 0,001).
Þvaglátatilfinning konunnar minnkar við
deyfinguna. Getur því orðið offylling og
ofþan á blöðrunni (19). Offylling þvagblöðru
getur leitt til blöðrulömunar (20). Þess
vegna er mikilvægt að fylgjast vel með
blöðrutæmingu, einnig eftir fæðingu, þar til
deyfing er horfin (20). Offylling á þvagblöðru
getur einnig orðið, þótt ekki hafi verið
notuð lendadeyfing (19, 20). I einu tilviki í
könnuninni varð offylling á þvagblöðm daginn
eftir fæðingu, þar sem deyfing kann að hafa
verið meðverkandi orsök. I nokkrum öðrum
tilvikum varð einnig truflun á blöðmstarfsemi,
en rannsóknin var ekki nægjanlega nákvæm til
að hægt væri að fullyrða, hvort ofþan blöðru
vegna deyfingar hafi átt þar hlut að máli.
Bólgur í mænubasti eru mjög sjaldgæfar eftir
lendadeyfingu (2), en hugsanlegt er talið
að ein kona í könnuninni hafi fengið slíkan
fylgikvilla.
Sjaldgæfir fylgikvillar lendadeyfinga em
einkenni frá úttaugum (skyntruflanir,
leiðsluverkir og máttleysi) (21). Slík einkenni
geta hins vegar einnig komið eftir fæðingar,
þótt ekki sé notuð lendadeyfing. Tíðnin er
hærri hjá frumbyrjum en fjölbyrjum og aukin
tíðni er við klukku- og tangarfæðingar (21).
Blæðing í utanbastsrúm getur valdið
einkennum vegna þrýstings á taugarætur
(3). Hætta á blæðingu er talin mjög lítil, ef
storkukerfi líkamans er í lagi. Hvers kyns
storkutruflanir mæla hins vegar ákveðið
gegn notkun lendadeyfinga. Alvarleg
meðgöngueitrun (pre-eclampsia) getur valdið
truflun á storkukerfinu, og þarf því að gera
storkurannsóknir, áður en þessar konur fá
lendadeyfingu.
Lendadeyfing er góð og tiltölulega hættulítil
verkjameðferð í fæðingu (1,10). Af þeim
konum sem fæddu um fæðingarveg á
kvennadeild Landspítalans á árinu 1988 fékk
fjórðungur slíka deyfingu. í yfir 90% tilvika
kom deyfingin að góðum notum, en það
er sambærilegt við erlend uppgjör (10,19).
Stundum þarf að velja á milli góðrar deyfingar
og möguleika á óheppilegum áhrifum á
framgang fæðingar, þegar ákvörðun er tekin
um að gefa staðdeyfilyf í meira magni eða
sterkari lausn en venjulega er nægjanleg.
SUMMARY
During the last 10 years, epidural analgesia has
become one of the most frequently used methods
to relieve pain in labour. In the labour ward of
Landspitalinn, The National Hospital of Iceland,
epidural analgesia was administered 925 times
during the year 1988, including epidural analgesia
for Caesarean sections. The present study was
confined to those 581 women given epidural
analgesia for vaginal delivery (24% of vaginal
deliveries). Analgesic effect was considered good
in 90.0% of cases, good or relatively good in
93.5%, and poor in 6.5%. Upon questioning 92.8%
of the women were satisfied with the results. No
permanent complications occurred. A significant
fall in blood pressure occurred in 4% of cases, but
never to a serious degree. Dural puncture occurred
twice, resulting in post-lumbar puncture headache
in both cases. Meningeal irritation occurred in one
case, resolving with complete recovery within a
week.
HEIMILDIR
1. Reynolds F. Obstetric anaesthetic services. Br Med J
1986; 293: 403-4.
2. Bonica JJ. Regional analgesia-anaesthesia for
labor and vaginal delivery. In: Bonica JJ. Obstetric