Læknablaðið - 15.10.1990, Page 65

LÆKNABLAÐIÐ
425
orsökum komu, stigum við greiningu, aldursdreifingu
og tegundum aðgerða.
Niðurstaða: Um 83% (121/146) allra tilfella af
brjóstakrabbameini hér á landi greindust á Leitarstöð
K.í. 1988. Um helmingur kom í rannsókn vegna
einkenna. Þreifanlegar breytingar fundust hjá 58%
kvenna (70/121), ástunga jákvæð 81% (96/118),
mammographi jákvæð í 98% (118/121).
Stigun eftir aðgerð:
13% greindust á stigi 0 in situ (16/121)
42% greindust á stigi 1 (51/121)
37% greindust á stigi 2 (45/121)
6% greindust á stigi 3 (7/121)
2% greindust á stigi 4 (2/121)
Aldursdreifing: Yngstu konumar sem greindust voru 34
ára. Atta konur greindust undir 40 ára aldri. Tuttugu og
þrjár konur voru á aldrinum 40-49 ára. Fleygskurður var
gerður í 70% tilfella (78/121).
Aiyktun: Niðurstöðumar gefa tilefni til eftirfarandi
ályktunar: I konum yfir 50 ára og eldri virðist
mammographia ein sér vera nægjanleg til að velja
út konur til frekari rannsóknar með fínnálarstungu.
Fínnálarstungu verði beitt jöfnum höndum með
mammographiu hjá konum 30 til 49 ára. Hjá konum
undir 30 ára skal lögð áhersla á kontrolþreifingu eftir
tíðablæðingar og gera ástungu á þeim hnútum sem ekki
breytast eftir tíðir.
STIG III BRJÓSTAKRABBAMEIN
Höfundur: Guðjón Baldursson krabbameinsdeild
Landspitala
Flytjandi: Guðjón Batdursson
Greint er frá afdrifum 103 sjúklinga, vísað til
krabbameinslækningadeildar Sjúkrahússins í Lundi,
Svíþjóð frá janúar 1976 til desember 1982. Níutíu
þessara sjúklinga voru dæmdir skurðtækir. Meðaltími
frá upphafi til loka eftirlits voru 52 mánuðir. Fimm ára
lifun fyrir allan hópinn var 54%. Fimm ára sjúkdómsfrír
tími fyrir sjúklinga án eitlameinvarpa í holhönd en æxli
stærri en 5 cm var 91% (T3NO), fyrir sjúklinga með
eitlameinvörp í holhönd (Nl) 50% og fyrir sjúklinga
með útbreidd eitlameinvörp (N2-N3) 19%. Fimm ára
lifun var 86% fyrir NO, 53% fyrir N1 og 30% fyrir
N2-N3. Þessar niðurstöður eru fyllilega í samræmi
við niðurstöður annarra sambærilegra rannsókna og
undirstrika að stig III brjóstakrabbamein er mjög
sundurleitur hópur hvað varðar horfur. Horfur sjúklings
með stórt æxli í brjóstinu (>5 cm) en án eitlameinvarpa
eru lítið verri en horfur sjúklings með lítið æxli
án eitlameinvarpa. Horfur sjúklings með útbreidd
eitlameinvörp nálgast hins vegar horfur sjúklings með
útbreidd fjarmeinvörp.
Þessar mismunandi horfur hafa áhrif á val á
meðferðarleiðum: Oftast er nægilegt að beita
skurðaðgerð einni saman hjá sjúklingum sem ekki
reynast hafa eitlameinvörp en annars er beitt samofinni
meðferð með krabbameinslyfjum, geislameðferð og
skurðaðgerð þar sem röð meðferðaleiða og fjöldi
ákvarðast af útbreiðslu sjúkdómsins hverju sinni.
FLEYGSKURÐUR Á BRJÓSTI VEGNA
KRABBAMEINS: ÚTLITSÁRANGUR
Höfundar: Guðjón Baldursson, Hjalti Þ órarinsson,
Pálmar Hallgrímsson, Þórarinn E. Sveinsson Landspítali
Flytjandi: Guðjón Baldursson
Á síðari árum hefur meðferð við krabbameini í brjósti
- skurðaðgerð, geislameðferð og lyfjameðferð - tekið
allnokkrum breytingum. Vaxandi tilhneigingar hefur
gætt í þá veru að minnka umfang skurðaðgerða með
því að nema einungis æxlið og nánasta vef á brott
með svonefndum fleygskurði í stað þess að fjarlægja
allt brjóstið eins og hefð hefur verið fyrir síðustu
áratugi. Sýnt hefur verið fram á, með allgóðum rökum, í
stórum erlendum samanburðarrannsóknum, að árangur
hvað varðar lífslíkur sjúklinga, sem gangast undir
takmarkaða aðgerð af þessu tagi, eru síst lakari en
þegar allt brjóstið er numið á brott. Auk þess hafa
margar rannsóknir leitt í ljós ótvíræða kosti hvað
varðar útlitsárangur að mati sjúklinga. Hér á landi
hefur fleygskurði á brjósti verið beitt í síauknum mæli
á Landspítala, Borgarspítala og Landakotsspftala. Eftir
aðgerð er að jafnaði gefin geislameðferð á brjóstvefinn á
krabbameinslækningadeild Landspítalans. Tiltölulega fáar
rannsóknir hafa verið gerðar til að meta útlitsárangur
að meðferð lokinni. Tilgangur þessarar rannsóknar
var að kanna útlitsárangur, annars vegar að mati
sjúklings, en hins vegar að mati tveggja lækna og
hjúkrunarfræðings. Könnunin nær til sjúklinga sem
gengist hafa undir meðferð á árabilinu 1983 til 1987 að
báðum árum meðtöldum. Um er að ræða 56 sjúklinga.
Meðalaldur við greiningu var 53 ár. 54% æxla voru
í vinstra brjósti, 46% í hægra. 59% voru í ytri efri
fjórðungi brjóstsins, en 41% skiptist nokkuð jafnt á
hina fjórðungana. Flestir sjúklingar voru skomir á
Landspítala. 68% fengu krabbameinslyf í sex daga
eftir aðgerð og 84% fengu geislameðferð. f 93%
tilvika var einnig framkvæmdur holhandarskurður.
Meðalstærð æxla samkvæmt vefjagreiningu var 15
mm, en flest æxli lágu á bilinu 6-10 mm. 16%
sjúklinga reyndust hafa eitlameinvörp í holhönd. í
93% tilvika voru skurðbrúnir fríar. Sjúklingum var sent
bréf og þær spurðar, hvort þær kysu fleygskurð eða
brottnám brjóstsins ef þær stæðu nú í sömu sporum
og fyrir aðgerð. 94% völdu fleygskurð. 59% sjúklinga
töldu útlitsárangur mjög góðan, 26% góðan, 15%
sæmilegan en engin lélegan. Dómnefnd sem samanstóð
af Iýtalækni, krabbameinslækni og hjúkrunarfræðingi
áleit útlitsárangur í 33% tilvika vera mjög góðan, 37%
góðan, 26% sæmilegan og 4% tilvika lélegan. 85%
sjúklinga telja útlitsárangur vera mjög góðan eða góðan
en í 70% tilvika telur dómnefnd árangurinn vera mjög
góðan eða góðan.
HISTAMÍN ÖRVAR FOSFÓRUN Á TVEIMUR
ÓLÍKUM UMFRYMISPRÓTÍNUM, UM LEIÐ OG
cAMP-MYNDUN OG SÝRUMYNDUN AUKAST
Höfundar: Margrét Oddsdóttir, James Goldenring,
Thomas Adrian, Michael Zdon, lrvin M. Modlin
Departmenl of Surgery, Yale University School of
Medicine, New Haven, Connecticut, USA
Flytjandi: Margrét Oddsdóttir
Sárasjúkdómur í maga og skeifugöm hefur löngum notið
verðskuldaðrar athygli á Islandi og íslenskir læknar verið
ötulir við greiningu og meðferð þessa sjúkdóms. Með