Læknablaðið - 15.11.1990, Blaðsíða 16

438
LÆKNABLAÐIÐ
ár±20,9. Yngsti sjúklingurinn var fjögurra
mánaða, sá elsti 87 ára. Aldursdreifing sést
á mynd 2. Alls voru sex sjúklingar eldri
en 80 ára, fiestir komnir vegna þrengsla
í úlnliðsgöngum (carpal tunnel) en einn
vegna lófakreppu (Dupuytren’s contracture).
Undir eins árs aldri reyndust 39 sjúklingar,
þeir yngstu fjögurra og fimm mánaða,
vegna augnskoðunar í svæfingu. Tímalengd
aðgerða var frá fimm mínútum í 502
mínútur, meðaltal 32 mínútur. Skipting milli
sérgreina var: Almennar handlækningar
(18,3%), bæklunarlækningar (14,7%),
þvagfæralækningar (39,9%), kvenlækningar
(0,3%), augnlækningar (6,3%) og háls-, nef-
og eymalækningar (HNE) (20,5%) (tafla 1).
Augnaðgerðir voru næst meðalaðgerðartíma,
en almennar handlæknisaðgerðir og
bæklunaraðgerðir lengri. HNE-aðgerðir,
þvagfæraaðgerðir og kvensjúkdómalækningar
voru styttri en meðaltími. Kynskipting sést í
töflu 2.
Innlagðir voru 33 sjúklingar eða 2,87% (tafla
3). Meðaldvalartími þeirra á spítalanum var
1,8 dagar, 19 voru einn dag, sjö í tvo daga,
þrír í þrjá daga, tveir í fjóra og tveir í fimm
daga. Meðalaldur innlagðra var 40,8 ár, yngsti
þriggja ára, elsti 76 ára (mynd 3). Tímalengd
aðgerða var frá 10 mínútum í 190 mínútur,
meðaltal 63 mínútur.
I töflu 4 sjást innlagningaástæður. Allir
sjúklingamir útskrifuðust. Tveir voru í
fimm daga, annar reyndist vera með illkynja
sjúkdóm, hinn með alkóhól- og félagsleg
vandamál. Enginn dó í kjölfar aðgerðar. Þrír
sjúklingar voru lagðir inn vegna samverkandi
sjúkdóma. Tveir fengu hjartaöng á vöknun
eftir aðgerð og voru lagðir inn vegna þess, eitt
bam var lagt inn til öryggis vegna sögu um
flogaveiki. Tafla 5 sýnir ASA flokkun þeirra
sem inn voru lagðir.
Svæfingaaðferðir sjást í töflu 6. Hjá börnum
var algengast að svæfing væri innleidd
með maska (halothan), en hjá þeim eldri
var própófól mest notað við innleiðslu, en
ísóflúran til viðhalds svæfinga. Deyfingar voru
flestar á holhandarflækju (axillaris anesthesia)
og bláæðadæling (Intravenous regional
anesthesia). Þrír sjúklingar voru mænudeyfðir
og þrír fengu utanblastsdeyfingu (epidural). Úr
hópi deyfðra voru tveir lagðir inn, annar eftir
aðgerð á lófakreppu í holhandarflækjudeyfingu
Fjöldi
400 -i
0-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-7071-80 >81
Aldur, ár
Mynd 2. Aldursdreifing ferlivistarsjúklinga á svæfinga-
deild Landakots 1989.
Fjöldi
10 -i
0-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80
Aldur, ár
Mynd 3. Aldursdreifing innlagðra sjúklinga.
(meiri aðgerðar var þörf), hinn eftir aðgerð á
nárahaul í mænudeyfingu (vegna verkja).
UMRÆÐA
Val sjúklinga til aðgerða utan sjúkrahúsa er
oft erfitt. Nokkrar almennar reglur munu
þó yfirleitt viðhafðar, s.s. að aðgerðartími
sé ekki of langur, blæðing eftir aðgerð lítil,
verkir ekki meiri en svo að verkjalyf um
munn dugi þegar heim er komið. Ennfremur
þarf sjúklingur að geta nærst, haft fótavist að
einhverju leyti heima, svo og að hægt sé að
meðhöndla allar algengar aukaverkanir utan
spítala.
Sjúklingamir sem könnunin tók til voru á
öllum aldri. Ekki virðist aldur einn sér hindra
aðgerðir án innlagnar, og jafnvel virðast
sjúklingar á aldrinum 10-20 ára vera lengst að
jafna sig (3). Eðlilega er það yngra fólk sem
velst til aðgerða, þar sem það hefur sjaldnar
aðra meðfylgjandi sjúkdóma. Aldursdreifing
innlagðra er nokkuð svipuð og aldursdreifingin
í öllum hópnum.