Læknablaðið - 15.11.1990, Síða 39

LÆKNABLAÐIÐ
459
mechanism of extracellular ATP action. In particular the
desensitization, which rapidly develops in ventricular
myocytes upon repeated applications of extracellular ATP
and to subsequent electrical stimulation, is examined.
Studies were carried out on fura-2 loaded ventricular
myocytes in suspensions or on fura-2 loaded single
ventricular myocytes using a Nikon Inverted Diaphot-
TMD epifluorescence microscope (100X Nikon Fluor
objective) illuminated with altemating 340 nm and 380
nm light by a spinning wheel (100 Hz) fluormeter. The
emitted light was filtered with a broad bandpass filter
(470 - 600 nm) and changes in cell fluorescence were
measured with a photomultiplier coupled to an IMB-AT
clone computer with a CLAB data acquisition system
(Indec System, Inc., Sunnyvale, CA). Data were collected
at 10 points s-1 with averaging (64 values per point).
Compounds to be tested were injected into the cell
chamber at low pressure (<3 psi) through an 1,5/rm bore
micropipette positioned close to the surface of the cell to
be studied (~20/rm distance). Field electrical stimulation
was carried out by platinium wires connected to a Grass
SD9 electrical stimulator (100 V, 10 msec., 0,2 Hz). The
present work showed that the rate of rise and decay of
ATP-induced Ca“+ transients varied greatly: single cells,
toj-on, 1 - 56 sec., time-to-peak, 4-83 sec.; t,l5-off,
8 -214 sec., n = 30; - bulk suspension of cells, t0,5-
on, 0,3 - 16 sec.; time-to-peak, 6-23 sec., t,l5-off, 8 -
99 sec., n = 36 (comparable parameters for electrically
induced Ca2+ transients were 8-24 msec., 33 - 108
msec. and 122 - 665 msec., respectively). Desensitization
towards repeated administration of ATP was observed
both in bulk suspensions of cells and single cells and
this involved inability of extracellular ATP to depolarize
the plasma membrane (increase bisoxonal fluorscence).
ATP, ms:ATP, ADP and ATP[S] suppressed electrically
induced Ca2+ transients to 24%, 27%, 37% and 41% of
buffer control, respectively, while the slowly hydrolyzable
analogues pp[CH2]pA, p[CH,]ppA, or AMP or adenosine
had little or no effect. Isoproterenol (10“3 M), forskolin
(10-5 M) or Bay K 8644 (5 x 10"6 M) prevented or
partially reversed the suppressive effect of ATP. TTX
(tetrodotoxin) (2x10 4 M) completely blocked electrically
or ATP induced Ca2+ transients. - The data suggest that
ATP hydrolysis is also a necessary prerequisite step for
ATP induced suppression of electrically stimulated Ca2+
transients in heart.
HELSTU ÁHÆTTUÞÆTTIR
KRANSÆÐASJÚKDÓMS MEÐAL ÍSLENSKRA
KVENNA
Guðmundur Þorgeirsson, Davíð Davíðsson, Helgi
Sigvaldason, Nikulás Sigfússon. Rannsóknarstöð
Hjartaverndar, Revkjavík.
Samband hinna ýmsu áhættuþátta og dánartíðni úr
kransæðasjúkdómi hefur verið kannað í úrtaki 8468
kvenna, sem voru á aldrinum 34-74 ára þegar þær
komu fyrst til skoðunar í framskyggðri hóprannsókn
Hjartavemdar. í árslok 1985 hafði þessum konum verið
fylgt eftir 13-16 ár og 537 (6,3%) höfðu þá látist.
Kransæðasjúkdómur var orsök 19,4% dauðsfalla, 6,9%
stöfuðu af heilablóðföllum, 42,3% af völdum krabbameina
og í 31,4% tilvika voru aðrar dánarorsakir að verki.
Þessi skipting dánarorsaka er mjög ólík því sem fannst í
hliðstæðri athugun á 8001 íslenskum karlmanni, en 43,2%
þeirra létust úr kransæðasjúkómi, 27.3% úr krabbameinum
en dánartíðni úr heilablóðföllum var svipuð í báðum
kynjum.
Áhrif hinna ýmsu áhættuþátta á dánarlíkur úr
kransæðasjúkdómi voru könnuð með fjölþáttagreiningu
Cox (proportional hazards model for multivariate
survival analysis). Aldur, kólesteról í blóði, reykingar,
þríglýseríðar í blóði, blóðþrýstingur í slagbili og taka
blóðþrýstingslækkandi lyfja voru allt tölfræðilega
marktækir sjálfstæðir áhættuþættir þess að deyja úr
kransæðasjúkdómi. Hins vegar voru hvorki sykurþol,
hlutfall líkamsþunga og líkamshæðar, né fyrri saga um
reykingar sjálfstæðir áhættuþættir kransæðadauða.
Konur sem reyktu meira en 25 sígarettur á dag bjuggu við
sjöfalt meiri áhættu kransæðadauða en konur sem aldrei
höfðu reykt. Áhrif kólesteróls voru með þeim hætti að
hlutfallsleg áhætta óx um 1,007 við hverja hækkun um
1 mg/dl (p< 0,001). Meðal íslenskra karlmanna hækkar
hlutfallsleg áhætta um 1,010 við hverja hækkun um 1
mg/dl. Þessi munur á kynjunum er ekki tölfræðilega
marktækur.
Niðurstöður þessarar rannsóknar benda til þess að helstu
áhættuþættir kransæðasjúkdóms séu hinir sömu meðal
íslenskra kvenna og karla. Hins vegar eru dánarlíkur
kvenna úr kransæðasjúkdómi næstum fimmfalt lægri en
dánarlíkur karla og því er sú áhætta, sem tengist hverjum
áhættuþætti, miklu lægri meðal kvenna en karla.
SAMANBURÐUR Á SÉRTÆKU OG ÓSÉRTÆKU
ÓNÆMI ÆÐAÞELS
Haraldur Halldórsson, Guðmundur Þorgeirsson.
Rannsóknastofa í lyfjafræði, Háskóla Islands,
lyflækningadeild Landspítala.
Æðaþelsfrumur bregðast við margs konar áreiti með
prostasýklínmyndun. Margir athugendur hafa lýst
ónæmi (desensitization) sem kemur í kjölfar slíkrar
prostasýklínmyndunar og lýsir sér í því að frumumar
megna ekki að svara öðm áreiti fyrr en að nokkrum tíma
liðnum. Nokkur ágreiningur hefur ríkt um með hvaða
hætti frumumar verða ónæmar, hvort ónæmið sé sértækt
(homologous) eða ósértækt (heterologous) og hvort skert
virkni cyclooxygenasa eigi hlut að máli. Við höfum áður
sýnt fram á að ónæmt æðaþel myndar hvorki prostasýklín
né inósitólfosföt og að virkjun prótein kínasa C orsakar
hvorugt ónæmið. Að þessu sinni greinum við frá áhrifum
mismunandi styrkja thrombíns á þá arakídónsýmlosun og
prostasýklínmyndun sem verður við aðra hvatningu með
thrombíni, histamíni eða jónferjunni A23187.
Æðaþelsfrumur ræktaðar úr bláæðum naflastrengja
vom merktar með 3H-arakídónsýru í 24 klukkustundir.
Eftir þvott voru frumumar meðhöndlaðar með
thrombíni í mismunandi styrkjum og síðan thrombíni,
histamíni eða A23187. Með sindurtalningu var unnt
að mæla þá arakídónsýru sem losnað hafði við
hvatninguna, en mælikvarði á prostasýklínmyndun
fékkst með geislamótefnismælingu (radioimmunoassy)
á prostaglandíni-6-ketoFla. Ónæmi gegn myndun
inósitólfosata varð aðeins með sértækum hætti. Hins vegar
komu fram merki um bæði sértækt og ósértækt ónæmi
gegn losun arakídónsýru og prostaglandínmyndun. Hið
fyrmefnda kom við miklu lægri styrk fyrstu hvatningar
en hið síðamefnda, sem bendir til að orsakir séu ekki